Giải Chuyên đề Sinh học 10 Chân trời sáng tạo Ôn tập Chuyên đề 3

Bài tập 1: Hãy trình bày vai trò của vi sinh vật trong xử lí ô nhiễm môi trường đất, nước và chất thải rắn.

Trả lời:

- Vai trò của các ứng dụng công nghệ vi sinh vật trong việc xử lí:

+ Ô nhiễm môi trường đất: giúp đất tơi xốp, thoáng khí, tăng độ phì nhiêu, giúp thực vật phát triển tốt hơn.

+ Ô nhiễm môi trường nước: các chất hữu cơ nhiễm bẩn chuyển thành chất vô cơ như CO2, H2O; giải quyết các sự cố dầu loang giúp bảo vệ môi trường biển …

+ Chất thải rắn: phân hủy các chất khó phân hủy, gây độc trong môi trường thành chất vô cơ, không độc, sản phẩm sử dụng lại (khí methane, bùn hữu cơ, khí biogas).

Bài tập 2: Khảo sát thực trạng môi trường đất, nước tại địa phương. Từ đó, đưa ra các biện pháp xử lí ô nhiễm môi trường đạt hiệu quả hơn.

Gợi ý:

- Quan sát, chụp hình và ghi chép lại các loại chất thải hữu cơ, vô cơ, nước thải ở địa phương.

- Viết báo cáo thực trạng ô nhiễm môi trường tại địa phương:

+ Tình trạng ô nhiễm môi trường đất, nước.

+ Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất, nước.

+ Đề xuất biện pháp xử lí ô nhiễm môi trường đất, nước tại địa phương.

Trả lời:

- Có thể sử dụng bảng kiểm sau để ghi chép kết quả quan sát:


- Từ kết quả quan sát, học sinh phân tích và viết báo cáo về thực trạng ô nhiễm môi trường tại địa phương đó:

+ Tình trạng ô nhiễm môi trường đất, nước.

+ Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất, nước.

+ Đề xuất biện pháp xử lí ô nhiễm môi trường đất, nước tại địa phương

Bài tập 3: Hãy cho biết những ưu điểm của việc xử lí ô nhiễm môi trường bằng vi sinh vật.

Trả lời:

- Ưu điểm của việc xử lí môi trường bằng vi sinh vật:

+ Đơn giản, dễ thực hiện.

+ Bảo vệ môi trường theo cách bền vững, không gây tổn hại cho các sinh vật khác.

+ Giúp cân bằng môi trường đang ô nhiễm, giúp hệ sinh vật đang sống ở môi trường đó ổn định hơn.

+ Tạo các sản phẩm trung gian có lợi ích cho con người như: phân hữu cơ, khí sinh học, bùn hữu cơ …

Bài tập 4: Kể tên các thành tựu của công nghệ vi sinh vật trong việc xử lí ô nhiễm môi trường.

Trả lời:

Một số thành tựu của công nghệ vi sinh vật trong xử lí ô nhiễm môi trường:

- Ứng dụng chế phẩm Biomix 1 để xử lí rác thải sinh hoạt tại các nhà máy xử lí rác thải sinh hoạt Việt Trì, Đồng Xoài,…

- Lắp đặt bể biogas để xử lí chất thải trong chăn nuôi ở nhiều địa phương trên cả nước.

- Ứng dụng chế phẩm Biomix 1 để xử lí phế thải nông nghiệp ngoài đồng ruộng.

- Xử lí nước thải trong các khu công nghiệp bằng công nghệ MBBR, AAO.

Bài tập 5: Hãy so sánh phương pháp phân giải hiếu khí và phân giải kị khí.

Trả lời:


Bài tập 6: 
Lập kế hoạch thu gom pin (đã sử dụng) và chai lọ thuốc bảo vệ thực vật tại địa phương.

Trả lời:

Gợi ý kế hoạch thu gom pin (đã sử dụng) và chai lọ thuốc bảo vệ thực vật tại địa phương:

- Xác định địa điểm, quy mô, thời gian thực hiển.

- Xác định phương pháp thu gom (đến từng nhà thu gom hoặc đặt sẵn các hộp thu gom và mỗi tuần lấy một lần,…). Lưu ý, cần đảm bảo an toàn khi thực hiện thu gom, vận chuyển đến nơi tiếp nhận.

- Lên kế hoạch chi tiết về việc thu gom.

- Liên hệ với nơi tiếp nhận số pin, chai lọ thuốc bảo vệ thực vật,…

Bài tập 7: Hãy kể tên một số vi khuẩn phân hủy các chất hữu cơ trong môi trường.

Trả lời:

- Một số vi khuẩn phân hủy các chất hữu cơ trong môi trường là: 

+ Vi khuẩn kị khí: Closdium, Bipiclobacterium, Bacillus gram âm …

+ Vi khuẩn hiếu khí: Azobacter, Vibrio, Cellulomonas, Cellvibrio …

Bài tập 8: Bác Hưng đi qua chợ thấy người ta vứt nhiều rau xanh (rau muống, cải,…). Bác nghĩ mình có thể nhặt đem về ủ để tạo khí sinh học sử dụng cho đun nấu trong gia đình. Theo em, suy nghĩ của bác Hưng có đúng không? Nếu đúng, em hãy mô tả cách tạo khí sinh học từ rau xanh.

Trả lời:

-Suy nghĩ của bác Hưng là đúng, có thể ủ rau xanh để tạo khí sinh học sử dụng cho đun nấu trong gia đình.

- Cách tạo khí sinh học từ rau xanh:

+ (1) Thu gom rau xanh, xay nhuyễn, pha trộn cùng nước và chế phẩm sinh học.

+ (2) Cho vào hầm ủ hoặc thùng ủ kị khí.

+ (3) Chuẩn bị ống dẫn khí, túi khí dự trữ để lấy khí sinh học dùng nấu ăn.

+ (4) Các sản phẩm cặn bã dùng làm phân bón cho cây trồng.

Bài tập 9: Hãy nêu các lợi ích của việc sử dụng công nghệ biogas trong chăn nuôi và trồng trọt.

Trả lời:

- Ưu điểm của công nghệ tạo khí sinh học bởi vi sinh vật:

+ Sản phẩm được tạo ra sau quá trình xử lí được sử dụng làm phân bón cây trồng.

+ Khí sinh ra dùng trong rất nhiều mục đích khác nhau: đun trực tiếp, nén, hóa lỏng hoặc chuyển hóa thành điện năng.

+ Giúp con người giải quyết vấn đề ô nhiễm do chất thải rắn, xử lí ô nhiễm nước, đồng thời làm tăng giá trị của sản xuất nông nghiệp.

Bài tập 10: Công ty TNHH X kinh doanh sản xuất đồ đóng hộp. Ghi nhận hằng năm cho thấy công ty có lượng lớn rác thải rắn, đặc biệt là rác thải hữu cơ (vỏ trái cây, xương cá,…) và cần tốn rất nhiều chi phí để giải quyết lượng rác thải này, gây ảnh hưởng đến nguồn thu của công ty. Nếu trên cương vị là một chuyên viên xử lí rác thải, em sẽ tư vấn biện pháp xử lí rác thải nào cho công ty X để vừa giảm chi phí, vừa đảm bảo an toàn cho môi trường?

Trả lời:

- Biện pháp xử lí rác thải cho công ti X vừa giảm chi phí, vừa đảm bảo an toàn cho môi trường: Sử dụng công nghệ biogas để xử lí rác thải hữu cơ. Với biện pháp này, xử lí được lượng lớn rác thải đồng thời thu được khí sinh học để đun nấu, thắp sáng,… và chất cặn bã làm phân bón hữu cơ cho cây trồng. Như vậy, khi dùng công nghệ biogas, công ty X vừa không tốn tiền xử lí rác thải hữu cơ mà còn tiết kiệm được chi phí năng lượng hằng ngày và có thể thu được một khoản phí từ việc bán phân hữu cơ.

Bài tập 11: Hãy lập kế hoạch xây dựng hầm biogas cho các hộ chăn nuôi ở địa phương.

Gợi ý:

- Mục tiêu (xây hầm biogas thu khí sinh học để nấu ăn, thắp sáng, giảm ô nhiễm môi trường …).

- Địa điểm (chú ý thuận lợi cho việc xây dựng, đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường …).

- Kích thước hầm biogas (bao gồm hầm đầu vào, hầm biogas, bể đầu ra, …).

- Nguyên vật liệu (gạch, xi măng, sắt, thép, ống nhựa PVC, …).

- Chi phí vật liệu, nhân công …

- Thời gian thực hiện.

Bài tập 12: Hãy thiết kế hố xử lí rác thải hữu cơ cho các hộ gia đình ở nông thôn.

Trả lời:

Gợi ý thiết kế hố xử lí rác thải hữu cơ cho các hộ gia đình ở nông thôn:

- Thiết kế hố xử lí rác tùy thuộc vào quy mô hộ gia đình, phù hợp với lượng rác gia đình thải ra, hố xử lí phải dễ ủ, dễ lấy phân mùn để bón cho cây trồng.

- Nên chọn công nghệ xử lí rác hiếu khí vì dễ thực hiện hơn.

- Sử dụng chế phẩm vi sinh vật để quá trình xử lí rác được hiệu quả hơn.