Mở đầu (trang 5) Giáo dục công dân 8 Kết nối tri thức Bài 1: Truyền thống dân tộc là những giá trị tốt đẹp được hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Việc tự hào, giữ gìn và phát huy những truyền thống đó là nên stangr và động lực phát triển cho mỗi người
Bài hát “ Đất nước trọn niềm vui” của nhạc sĩ Hoàng Hà có đoạn:
“ Hội toàn thắng náo nức đất nước
Ta muốn bay, say ngắm sông núi hiên ngang
Ta muốn reo vang, hát ca muôn đời Việt Nam
Tổ quốc anh hùng!
Ôi quê hương dẫu bao lần giặc phá điêu tàn mà vẫn ngoan cường
Giành một ngày toàn thắng
Đẹp quá!
Em hãy cho biết lời bài hát thể hiện truyền thống nào của dân tộc Việt Nam.
Trả lời:
- Lời bài hát “Đất nước trọn niềm vui” như chính tiêu đề của bài hát này, ngay từ những ngày chuẩn bị chiến thắng, chúng ta đã vui mừng, hào hứng vì toàn dân tộc đã cùng nhau đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, từng bước vượt qua hết đau thương này đến đau thương khác.
1. Một số truyền thống dân tộc và giá trị của truyền thống dân tộc Việt Nam
Câu hỏi mục 1 (trang 5) Giáo dục công dân 8 Kết nối tri thức Bài 1:
a) Các thông tin trên nói về những truyền thống nào của dân tộc Việt Nam? Hãy chia sẻ hiểu biết của em về các truyền thống đó. Giá trị của những truyền thống ấy được thể hiện như thế nào?
b) Em hãy kể tên những truyền thống khác của dân tộc Việt Nam và nêu giá trị của những truyền thống đó.
Trả lời:
a. Các thông tin trên nói về những truyền thống:
- Truyền thống yêu nước
- Truyền thống cần cù
- Truyền thống hiếu học
- Truyền thống đoàn kết, yêu thương đùm bọc.
+ Những truyền thống đó được thể hiện qua những thói quen được hình thành từ lâu đời. Nó bất biến trong suy nghĩ, nếp sống của nhiều đối tượng khác nhau như gia đình, tập thể, xã hội, tập đoàn lịch sử. Truyền thống còn được coi là những tư tưởng, tình cảm trong một cộng đồng nhất định, được hình thành trong quá khứ và mang lại những giá trị tốt đẹp. Truyền thống thường được lưu truyền từ đời này qua đời khác. Thế hệ sau có một phần trách nhiệm gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống do thế hệ cha ông đã để lại.
+ Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là tổng hợp những giá trị tinh thần (hệ tư tưởng, tính cách, lối sống, cách ứng xử tốt đẹp ...) được hình thành trong quá trình lịch sử dựng nước và giữ nước và được truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác.
b. Những truyền thống khác của dân tộc Việt Nam: đoàn kết; dũng cảm; bất khuất, kiên cường; cần cù và sáng tạo trong lao động; tôn sư trọng đạo; hiếu thảo; uống nước nhớ nguồn,...
- Giá trị của các truyền thống dân tộc:
+ Truyền thống dân tộc góp phần tích cực vào quá trình phát triển của mỗi cá nhân, là nền tảng cho lòng tự hào, tự tôn, cho sự phát triển lành mạnh và hạnh phúc của mỗi người.
+ Các truyền thống tốt đẹp của dân tộc là nền tảng để xây dựng đất nước phát triển vững mạnh, là sức mạnh và bản sắc riêng của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế.
2. Biểu hiện của lòng tự hào về truyền thống dân tộc Việt Nam
Câu hỏi mục 2 (trang 7) Giáo dục công dân 8 Kết nối tri thức Bài 1:
a) Em hãy nêu biểu hiện của lòng tự hào về những truyền thống dân tộc Việt Nam qua những thông tin trên.
b) Em hãy nêu những việc học sinh cần làm để thể hiện lòng tự hào về truyền thống của dân tộc Việt Nam.
c) Em hãy chỉ ra những hành vi, việc làm tốt và chưa tốt của bản thân và những người xung quanh trong việc thể hiện lòng tự hào về truyền thống dân tộc Việt Nam.
Trả lời:
a. Biểu hiện lòng tự hào về truyền thống dân tộc qua các đoạn thông tin
- Thông tin 1:
+ Tổ chức Kỉ niệm 73 năm ngày Thương binh liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2020).
+ Luôn ghi nhớ, tri ân công lao và sự hi sinh của các Mẹ Việt Nam Anh hùng.
+ Tổ chức các phong trào: "Áo lụa tặng bà"; "Tấm chăn tặng mẹ",…
+ Xây dựng Quỹ Đền ơn đáp nghĩa, Nhà tình nghĩa,...
+ Đảng và nhà nước luôn quan tâm, chăm lo, phụng dưỡng các Mẹ Việt Nam Anh hùng.
- Thông tin 2:
+ Bảo lưu, gìn giữ và phát huy giá trị của các di sản văn hóa.
+ Thái độ hãnh diện, tự hào về truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo, đề cao trí thức của dân tộc Việt Nam.
+ Sự nỗ lực vươn lên học tập, làm việc, trau dồi đạo đức theo gương các bậc hiền nhân.
b. Những việc học sinh cần làm để thể hiện lòng tự hào về truyền thống của dân tộc Việt Nam:
- Tìm hiểu về truyền thống, phong tục, tập quán của dân tộc,…
- Có thái độ tôn trọng, trân quý, giữ gìn và phát huy nghệ thuật truyền thống; biết ơn những người có công với đất nước
- Tích cực tham gia các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, các sinh hoạt văn hóa dân tộc, dân gian,...
- Biết đánh giá và phê phán những hành vi, việc làm gây tổn hại đến truyền thống dân tộc.
c. Những hành vi, việc làm tốt và chưa tốt của bản thân và những người xung quanh trong việc thể hiện lòng tự hào về truyền thống dân tộc Việt Nam:
- chưa tìm hiểu sâu sắc về lịch sử dân tộc
- Vẫn còn thờ ơ trước những hành động giúp đỡ người dân, bạn bè xung quanh.
Luyện tập
Luyện tập 1 (trang 8) Giáo dục công dân 8 Kết nối tri thức Bài 1: Em tán thành quan điểm nào dưới đây? Vì sao?
a) Truyền thống dân tộc là những giá trị tốt đẹp, quý giá của đất nước.
b) Trong thời đại mở cửa, hội nhập quốc tế, truyền thống dân tộc không còn quan trọng nữa.
c) Nhờ có truyền thống, mỗi dân tộc mới có được bản sắc riêng.
d) Dân tộc Việt Nam có nhiều truyền thống tốt đẹp, đáng tự hào với bạn bè quốc tế.
Lời giải:
a) Tán thành. Vì: truyền thống dân tộc là những giá trị vật chất và tinh thần (tư tưởng, tính cách, lối sống, cách ứng xử tốt đẹp, ...) hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
b) Không tán thành. Vì: các truyền thống tốt đẹp của dân tộc là nền tảng để xây dựng đất nước phát triển vững mạnh, là sức mạnh và bản sắc riêng của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế.
c) Tán thành. Vì: các truyền thống dân tộc là một trong những yếu tố giúp định hình nên bản sắc văn hóa dân tộc.
d) Tán thành. Vì: dân tộc Việt Nam có nhiều truyền thống đáng tự hào như: yêu nước, kiên cường đấu tranh chống ngoại xâm; đoàn kết; nhân nghĩa, yêu thương con người; cần cù lao động; hiếu học, tôn sư trọng đạo, hiếu thảo; uống nước nhớ nguồn,...
Luyện tập 2 (trang 8) Giáo dục công dân 8 Kết nối tri thức Bài 1: Những thái độ, hành vi nào dưới đây thể hiện lòng tự hào về truyền thống dân tộc Việt Nam?
a) Tìm hiểu và giới thiệu với bạn bè quốc tế về nghệ thuật truyền thống của dân tộc như: chèo, tuồng, hát xẩm, đờn ca tài tử,...
b) Kính trọng và biết ơn thầy, cô giáo.
c) Lấn chiếm, xâm phạm các khu di tích lịch sử, khu tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ.
d) Tích cực tham gia các lễ hội truyền thống của quê hương.
e) Sáng tác các tác phẩm thơ ca, nhạc, hoạ,... ca ngợi những vị anh hùng dân tộc, ca ngợi vẻ đẹp của đất nước.
- Những thái độ, hành vi thể hiện lòng tự hào về truyền thống dân tộc Việt Nam:
+ Tìm hiểu và giới thiệu với bạn bè quốc tế về nghệ thuật truyền thống của dân tộc như: chèo, tuồng, hát xẩm, đờn ca tài tử,...
+ Kính trọng và biết ơn thầy, cô giáo.
+ Tích cực tham gia các lễ hội truyền thống của quê hương.
+ Sáng tác các tác phẩm thơ ca, nhạc, hoạ,... ca ngợi những vị anh hùng dân tộc, ca ngợi vẻ đẹp của đất nước.
Luyện tập 3 (trang 9) Giáo dục công dân 8 Kết nối tri thức Bài 1: Em hãy nhận xét và đưa ra lời khuyên cho bạn trong những tình huống dưới đây:
a. Trên một diễn đàn thảo luận về truyền thống dân tộc, bạn K cho rằng truyền thống văn hóa của Việt Nam không có nhiều đặc sắc.
b. Nhà trường tổ chức cuộc thi "Tìm hiểu về truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam", bạn N không muốn tham gia vì cho rằng học sinh chỉ nên tập trung cho việc học tập.
Lời giải:
a. Em khuyên K nên tìm hiểu rõ hơn về truyền thống dân tộc để thấy được giá trị đặc sắc của truyền thống dân tộc đồng thời ta tự hào hơn về dân tộc, đất nước.
b. Em khuyên N nên tham gia vì cuộc thi giúp ta vừa học tập thêm về kiến thức vừa giúp cho bản thân tìm hiểu về truyền thống dân tộc từ đó giúp mỗi cá nhân giữ gìn và phát huy truyền thống dân tộc.
Luyện tập 4 (trang 9) Giáo dục công dân 8 Kết nối tri thức Bài 1: Hãy kể tên một số truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam và nêu những thái độ, việc làm phù hợp và không phù hợp với truyền thống đó theo bảng gợi ý dưới đây.
Lời giải:
Vận dụng
Vận dụng 1 (trang 9) Giáo dục công dân 8 Kết nối tri thức Bài 1: Em hãy cùng các bạn trong nhóm vẽ tranh giới thiệu về một truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
Tham khảo tranh vẽ:
Vận dụng 2 (trang 9) Giáo dục công dân 8 Kết nối tri thức Bài 1: Em hãy viết bài giới thiệu về thành công của một người Việt Nam đã làm rạng danh truyền thống dân tộc. Từ đó, em rút ra được bài học gì cho bản thân?
Bài tham khảo:
* Ông Nguyễn Hùng đã phát minh và làm rạng danh đất nước, truyền thống dân tộc.
- Lần đầu tiên trong lịch sử y học về mắt, một bác sĩ người Mỹ gốc Việt đã phát minh ra phương pháp mới giúp những người có bệnh về mắt không phải đeo kính. Đó là công trình của Dr. Randal Pham, tức Bác sĩ Phạm Hoàng Tánh, chủ tịch Hội Y Bác sĩ người Mỹ. Hội Đồng Y Khoa của Tiểu bang California (Medical Board Of California) đã công nhận một công nghệ kỹ thuật mới này (được gọi tên là Acrysof ReSTOR Lens). Loại thủy tinh thể do bác sĩ Phạm Hoàng Tánh nghiên cứu chế tạo có khả năng điều chỉnh độ nhìn gần xa, rộng hẹp như một loại kiếng đa tròng. Cha đẻ phát minh ra máy ATM trong hệ thống ngân hàng là người Việt Nam, đó là ông Đỗ Đức Cường. Ông là tác giả của trên 50 phát minh sáng chế, 20 năm làm việc tại ngân hàng Citibank - Mỹ, chuyên viên cao cấp cho ngành ngân hàng Mỹ. Được cấp học bổng sang Nhật học tại Đại học Osaka, tại đây ông vừa đi học vừa làm thêm cho công ty Toshiba. Sau đó, một phát minh bất ngờ đã đưa ông đến với nước Mỹ.
* Bài học rút ra:
- Chúng ta cố gắng học tập cống hết sức lao động, chất sám của bản thân cho đất nước, đây cũng là một hành động đóng góp vào xây dựng đất nước và nêu cao tinh thần, giá trị truyền thống dân tộc ta.