Mở đầu (trang 6) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Để kiểm chứng các dự đoán trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, cần tiến hành thí nghiệm. Làm thế nào lựa chọn được dụng cụ, hóa chất phù hợp để thực hiện thí nghiệm thành công và an toàn?
Trả lời:
- Để thực hiện thí nghiệm thành công và an toàn, em cần lựa chọn dụng cụ, hóa chất phù hợp với thí nghiệm đó. Để biết dụng cụ, hóa chất nào cần dùng trong bài thí nghiệm, em nên tìm hiểu kỹ bài trước khi đến lớp, hiểu rõ thí nghiệm mình làm sẽ cần dùng đến dụng cụ, hóa chất nào; nắm vững các cách sử dụng cũng như cách bảo quản dụng cụ và hóa chất đó để trong quá trình thí nghiệm không xảy ra sai sót.
I. Giới thiệu một số dụng cụ và cách sử dụng
1. Một số dụng cụ thí nghiệm quang học
Câu hỏi (trang 7) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Để tạo ra tia sáng, chùm sáng, có thể dùng đèn dây tóc và các tấm chắn sáng có khe hẹp. Em hãy đề xuất một cách làm khác.
Trả lời:
- Đề xuất một cách làm khác: Sử dụng đèn của điện thoại và các tấm chắn sáng có khe hẹp hoặc dùng một tấm bìa đục lỗ nhỏ.
2. Một số dụng cụ thí nghiệm điện tử
Hoạt động (trang 7) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Quan sát điện kế, giải thích vì sao vạch 0 nằm giữa thang đo?
Trả lời:
- Vạch 0 nằm giữa thang đo vì giá trị của dòng điện cảm ứng có thể âm (<0) hoặc dương (>0), tùy thuộc vào chiều của dòng.
Câu hỏi 1 (trang 8) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Phễu, phễu chiết, bình cầu trong thí nghiệm thường được làm bằng vật liệu gì? Cần lưu ý điều gì khi sử dụng chúng?
Trả lời:
- Phễu, phễu chiết, bình cầu trong thí nghiệm thường được làm bằng thủy tinh.
- Lưu ý khi sử dụng phễu:
+ Cần đặt phễu trong vòng sắt cặp trên giá sắt hoặc đặt trực tiếp trên dụng cụ để hứng như chai, lọ, bình tam giác, bình cầu...
+ Khi rót chất lỏng vào phễu để lọc nên lưu ý đừng để chất lỏng bắn lên, không được đổ chất lỏng đầy phễu sẽ khiến phễu dễ bị nghiêng làm chất lỏng tràn ra ngoài. Nên để chất lỏng ít nhất cách miệng giấy lọc khoảng 1 cm.
+ Không sử dụng các vật sắc nhọn làm hỏng bề mặt của phiễu, nếu muốn rửa các chất bẩn bám trên thành phiễu thì có thể dùng axit oxalic loãng.
+ Khi sử dụng tránh đổ vỡ, tránh bị thương vì toàn bộ phễu được làm từ thủy tinh.
- Lưu ý khi sử dụng phễu chiết:
+ Chú ý khi rót chất lỏng vào phễu cần rót từ từ, tránh trường hợp chất lỏng bắn lên có thể gây nguy hiểm cho người tiếp xúc với nó.
+ Không đổ chất lỏng đầy phễu, nên để bề mặt chất lỏng cách phễu ít nhất 1 cm để tạo khoảng không, giảm áp lực lên phễu.
- Lưu ý khi sử dụng bình cầu:
+ Vệ sinh bình cầu sau khi sử dụng bằng chổi rửa chuyên dụng.
+ Bảo quản bình cầu bằng cách để đứng sản phẩm trên khay hoặc giá đỡ bình cầu để tránh bể vỡ (đặc biệt là bình cầu đáy tròn không đứng được trên bề mặt phẳng, từ đó dễ bể vỡ hoặc mẻ miệng nếu như không bảo quản đúng cách).
+ Sử dụng bếp chuyên dụng cho bình cầu để nhiệt độ khi đun được phân bố đều cả bình, tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột. Theo dõi nhiệt độ bếp đun bằng nhiệt kế và điều chỉnh cho phù hợp dựa vào độ sôi của từng loại dung dịch.
+ Dùng kẹp cổ bình cầu để nối và cố định nhám nối giữa các sản phẩm, từ đó bảo đảm an toàn cho quá trình thí nghiệm.
Câu hỏi 2 (trang 8) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Khi cần đun nóng dung dịch trong cốc thủy tinh, tại sao cần phải dùng lưới tản nhiệt?
Trả lời:
- Khi cần đun nóng dung dịch trong cốc thủy tinh, cần phải dùng lưới tản nhiệt vì dung dịch đun nóng làm cho lớp thành thủy tinh bên trong lập tức giãn nỡ ra trong khi lớp thủy tinh bên ngoài lại chưa kịp giãn nỡ, quá trình giãn nở không đồng nhất và gây ra hiện tượng vỡ, nứt, thậm chí có thể gây nổ cốc.
II. Một số hóa chất cơ bản trong phòng thí nghiệm
Hoạt động (trang 9) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Sử dụng hóa chất và dụng cụ trong phòng thí nghiệm
Đề xuất dụng cụ, hóa chất và thực hiện thí nghiệm chứng minh tính chất hóa học chung của acid hoặc base.
Đề xuất dụng cụ:
Câu hỏi 1 (trang 9) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Khi thực hiện lấy hóa chất rắn, lỏng, cần lưu ý gì để các hóa chất đảm bảo được độ tinh khiết và bảo quản được lâu dài?
Trả lời:
- Trước khi lấy hóa chất, cần đảm bảo rằng dụng cụ và bình chứa đã được làm sạch và khô ráo. Bất kì dụng cụ hoặc bình nào có dấu hiệu ô nhiễm hoặc cặn hóa chất cần được loại bỏ.
- Không dùng tay lấy hóa chất mà sử dụng các dụng cụ cần thiết để lấy hóa chất.
- Sau khi lấy hóa chất xong cần bảo quản cẩn thận theo hướng dẫn của nhà sản suất. Đảm bảo rằng bình chứa hóa chất được đậy nắp kín để ngăn chất bị bay hơi hoặc bị ô nhiễm từ môi trường.
Câu hỏi 2 (trang 9) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Tại sao cần phải đọc cẩn thận nhãn hóa chất trước khi sử dụng?
Trả lời:
- Nhãn hoá chất thể hiện các thông tin cần thiết và chủ yếu về hoá chất, giúp người sử dụng biết và làm căn cứ để các cơ quan chức năng thực hiện việc kiểm tra, giám sát …
- Đọc cẩn thận nhãn hoá chất trước khi sử dụng, không sử dụng hoá chất không có nhãn mác hoặc nhãn mác bị mờ để đảm bảo an toàn khi sử dụng hoá chất.
Câu hỏi 3 (trang 9) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Tại sao không được tự ý nghiền, trộn các hóa chất?
Trả lời:
- Không được tự ý nghiền, trộn các hóa chất vì hành động này có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe và môi trường, tự ý trộn các hóa chất với nhau sẽ tạo ra các phản ứng phức tạp, không kiểm soát được, thậm chí gây nổ.
Câu hỏi 4 (trang 9) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Em cần lưu ý gì khi sử dụng các hóa chất dễ bay hơi; hóa chất độc hại; hóa chất nguy hiểm (H2SO4 đặc, …)?
Trả lời:
Những lưu ý để sử dụng các hoá chất dễ bay hơi; hóa chất độc hại; hóa chất nguy hiểm (H2SO4 đặc, …) an toàn:
- Đọc kĩ nhãn mác, không sử dụng hoá chất nếu không có nhãn mác hoặc nhãn mác bị mờ.
- Tuyệt đối không làm đổ, vỡ, không để hoá chất bắn vào người, quần áo. Không rót quá đầy đèn cồn, không mồi lửa cho đèn cồn này bằng đèn cồn khác, dùng đèn cồn xong đậy nắp để tắt lửa.
- Hoá chất trong phòng thực hành cần phải đựng trong lọ có nút đậy kín, phía ngoài có nhãn ghi tên hoá chất. Nếu hoá chất có tính độc hại, trên nhãn có ghi chú riêng.
- Không dùng tay tiếp xúc trực tiếp với hoá chất.
- Không cho hoá chất này vào hoá chất khác (ngoài chỉ dẫn).
- Hoá chất dùng xong nếu thừa không cho ngược trở lại bình chứa.
- Không nếm hoặc ngửi trực tiếp hoá chất.
- Sử dụng kính bảo hộ, gang tay, khẩu trang hoặc mặt nạ phòng độc … để đảm bảo an toàn trong quá trình làm thí nghiệm.
III. Viết và trình bày báo cáo một vấn đề khoa học
Hoạt động 1 (trang 11) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Em hãy so sánh cấu trúc của bài báo cáo một vấn đề khoa học theo cách thức quy định chung với các báo cáo thực hành hay báo cáo thí nghiệm, điều tra mà em đã thực hiện.
Trả lời:
- Giống: Đều có tiêu đề, mục tiêu, trang thiết bị, các bước tiến hành, kết quả, thảo luận và kết luận.
- Khác:
+ Trong bài báo cáo một vấn đề khoa học, sau tiêu đề nó sẽ có mục tóm tắt (tổng hợp nội dung chính của báo cáo). Còn bài báo cáo thí nghiệm không có mục tóm tắt.
+ Bài báo cáo khoa học có mục giới thiệu (mục này mô tả vấn đề và tầm quan trong của vấn đề; mục tiêu của nghiên cứu). Bài báo các thực nghiệm chỉ có mục tiêu của bài thí nghiệm
+ Trong báo cáo khoa học, trang thiết bị và các bước làm thí nghiệm sẽ được gộp chung lại trong mục phương pháp. Trong bài báo cáo, trang thiết bị và các bước làm sẽ được chia thành hai mục khác nhau.
+ Bài báo cáo khoa học có mục tài liệu tham khảo, còn bài báo cáo thí nghiệm thì không cần.
Hoạt động 2 (trang 11) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Lựa chọn một hoạt động nghiên cứu hoặc hoạt động thực hành và viết báo cáo cho hoạt động này.
Trả lời:
BÁO CÁO KẾT QUẢ KHẢO SÁT THỰC TẾ VỀ DỊCH SỐT XUẤT HUYẾT VÀ THỰC TRẠNG Ở ĐỊA PHƯƠNG
Tóm tắt: Báo cáo này trình bày kết quả từ cuộc khảo sát thực tế về dịch sốt xuất huyết và thực trạng ở địa phương. Đối tượng khảo sát gồm 30 chủ hộ gia đình và cán bộ địa phương. Kết quả khảo sát cho thấy tác động của sốt xuất huyết và diễn biến về dịch tại địa phương, qua đó hướng tới mục đích nâng cao ý thức và tiếp tục phòng ngừa dịch.
I. Giới thiệu:
Sốt xuất huyết đang là vấn đề quan trọng liên quan đến sức khỏe cộng động, đặc biệt ở địa phương và được rất nhiều người quan tâm. Điều tra và nghiên cứu về dịch sẽ cung cấp thông tin quan trọng để nâng cao ý thức về các biện pháp phòng tránh dịch.
Mục tiêu của nghiên cứu này:
- Điều tra được thực trạng tình hình cũng như diễn biến hiện nay của dịch sốt xuất huyết ở địa phương.
- Trên cơ sở kết quả điều tra đề xuất các giải pháp phòng ngừa dịch sốt xuất huyết.
II. Phương pháp:
1. Phương pháp và công cụ khảo sát thực tế:
Phương pháp: Điều tra bằng phiếu hỏi
Phỏng vấn trực tiếp một số đối tượng
Công cụ: Bộ phiếu hỏi và đề cương phỏng vấn trực tiếp
2. Đối tượng khảo sát:
- Đối tượng: 30 chủ hộ gia đình và cán bộ địa phương (tổ trưởng tổ dân phố, đoàn thanh niên, hội phụ nữ)
- Địa bàn khảo sát: các tổ dân phố số 1, 2, 3 thuộc phường Minh Khai.
III. Kết quả:
1. Nhận thức của người dân về ảnh hưởng của dịch sốt xuất huyết đối với sức khỏe con người
Kết quả cho thấy 100% đối tượng đều nắm rõ ảnh hưởng của dịch sốt xuất huyết đối với sức khỏe cộng đồng.
2. Thực trạng về tình hình mắc sốt xuất huyết ở địa phương:
Số chủ hộ bản thân là người mắc sốt xuất huyết hoặc có người thân trong nhà mắc sốt xuất hiện: 01 người, chiếm 3,33%.
Như vậy, số người mắc sốt xuất huyết ở địa phương là rất ít
3. Thực trạng về các biện pháp phòng ngừa sốt xuất huyết
Qua quá trình phỏng vấn các chủ hộ và các cán bộ của phường, tất cả đều đã nắm rõ các biện pháp phòng ngừa dịch sốt xuất huyết. Các hộ gia đình đều đã làm rất tốt công tác phòng chống dịch.
IV. Thảo luận:
Tất cả người dân đều có nhận thức tốt và hiểu rõ về sự nguy hại mà sốt xuất huyết gây ra và mọi người đều đã chủ động có những biện pháp phòng tránh dịch ngay sau khi có thông báo.
V. Kết luận:
- Nhận thức về tác động quan trọng của dịch sốt xuất huyết và sự quan trọng của các biện pháp phòng chống dịch
- Các biện pháp cần được thực hiện để nâng cao nhận thức của người dân như: vệ sinh sạch sẽ môi trường xung quanh, ngủ mắc màn, không để lại các vũng nước lắng đọng để không tạo môi trường cho muỗi sinh sống.
Tài liệu tham khảo
1. Báo sức khỏe và đời sống (2022), Sốt xuất huyết: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và cách phòng.
2.Wikipedia (2023), Sốt xuất huyết.
IV. Bài thuyết trình một vấn đề khoa học
Hoạt động 1 (trang 13) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Để thực hiện thuyết trình báo cáo kết quả nghiên cứu, thực hành, em hãy xây dựng bản trình chiếu trên phần mềm.
Trả lời:
Tham khảo mẫu trình chiếu dưới đây:
Hoạt động 2 (trang 13) Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức Bài 1: Trình bày báo cáo với các bạn trong lớp về một vấn đề khoa học mà em đã lựa chọn.
Gợi ý:
- “Xin chào thầy cô và các bạn! Sau đây, em xin trình bày bài báo cáo của em về vấn đề: Báo cáo kết quả khảo sát thực tế về dịch sốt xuất huyết và thực trạng ở địa phương”.
- Sau đó, em sẽ trình bày lần lượt theo các mục mà em đã chuẩn bị trong câu hỏi trên.
- Sau khi trình bày hết mục kết luận, em nói rằng:”Bài báo cáo của em đến đây là kết thúc. Cảm ơn thầy cô và các bạn đã lắng nghe! Em rất mong nhận được lời nhận xét và góp ý của thầy cô cũng như của các bạn”.
- Sau đó em sẽ trả lời những thắc mắc (nếu có) và lắng nghe nhận xét của thầy cô và các bạn.