Giải Hóa 10 Cánh Diều Bài 1: Nhập môn Hóa học

- Biến đổi vật lí: Thay đổi vật lí đề cập đến sự thay đổi trong đó các phân tử được sắp xếp lại nhưng thành phần bên trong của chúng vẫn như cũ.

- Biến đổi hóa học: Là một quá trình trong đó chất biến đổi thành một chất mới. có thành phần hóa học khác nhau.

Câu hỏi 5 (trang 7) SGK Hóa 10 Cánh Diều Bài 1: Hãy nêu vai trò, ứng dụng của nước và oxygen mà em biết

Trả lời:

- Oxygen:

+ Oxygen có vai trò quyết định đối với sự sống của con người và động vật: Dùng O₂ để hô hấp

+ Phần lớn (80%) lượng O₂ sản xuất ra được dùng để luyện thép và công nghiệp hóa chất, từ đó sẽ tạo ra các sản phẩm phục vụ đời sống con người

+ Phần còn lại, O₂ được dùng trong y khoa, hàn cắt kim loại, nhiên liệu cho tên lửa.

- Nước:

+ Nước là một phần không thể thiếu trong đời sống, mọi sinh vật đều sử dụng trực tiếp nước dưới dạng thức ăn, đồ uống

+ Nước cũng có vai trò quan trọng trong mọi ngành công nghiệp như để làm nguyên liệu, dung môi, chất rửa, chất làm lạnh…

+ Trong nông nghiệp, nước dùng để tưới cây trồng, tạo môi trường sống cho các loài sống dưới nước…

Vận dụng 2 (trang 8) SGK Hóa 10 Cánh Diều Bài 1: Vì sao cần liên hệ nội dung bài học hóa học với nội dung những môn học khác cũng như các thí nghiệm, quá trình thực tiễn có liên quan? Nêu một ví dụ.

Lời giải:

- Môn hóa học thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên, có sự kết hợp chặt chẽ giữa lí thuyết và thực nghiệm. Bên cạnh đó hóa học là cầu nối giữa các ngành khoa học tự nhiên khác như vật lí, sinh học, y dược, môi trường và địa chất học. Vì thế để việc học tập hóa học đạt hiệu quả cao nhất, em cần liên hệ nội dung bài học hóa học với nội dung những môn học khác cũng như các thí nghiệm, quá trình thực tiễn có liên quan

+ Ví dụ: Liên hệ nội dung bài học về ảnh hưởng của chất xúc tác đến tốc độ phản ứng hóa học với sự phân hủy tinh bột trong nước bọt nhờ enzyme trong môn sinh học để giải thích vì sao chúng ta cần phải nhai kĩ thức ăn trước khi nuốt?

Giải thích: Enzyme amylase và lipase có trong nước bọt là chất xúc tác đẩy nhanh quá trình tiêu hóa tinh bột và chất béo. Khi nhai kĩ thức ăn được chia nhỏ hơn nhằm tăng diện tích tiếp xúc giữa thức ăn với các enzyme, khiến các phản ứng trong quá trình tiêu hóa chất béo và tinh bột xảy ra nhanh hơn, hiệu quả hơn.

- Trong bệnh đau dạ dày, cơ thể thường tiết ra nhiều dịch vị (acid chlohydric). Natribicarbonat trực tiếp tác dụng với với acid chlohydric tạo thành muối natrichlorua, nước, khí carbonic, làm cho môi trường dạ dày bớt acid nên làm giảm cơn đau.

Vận dụng 4 (trang 8) SGK Hóa 10 Cánh Diều Bài 1: Vì sao không được đốt than, củi trong phòng kín?

Lời giải:

- Khi thiếu oxygen, than (carbon) sẽ xảy ra phản ứng: C + CO₂ → 2CO

- Khi vào cơ thể, khí CO kết hợp với hemoglonin trong máu làm giảm khả năng hấp thụ và vận chuyển oxygen của hemoglobin. Người ngộ độc có thể hôn mê, bất tỉnh, để lại di chứng về trí tuệ, thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

III. Vai trò của hóa học trong thực tiễn

1. Trong đời sống

Câu hỏi 6 (trang 8) SGK Hóa 10 Cánh Diều Bài 1: Mỗi thực phẩm sau cung cấp nhóm chất dinh dưỡng nào là chủ yếu: Thịt, cá, trứng, sữa, rau xanh, trái cây?

Trả lời:

- Thịt, cá, trứng, sữa cung cấp protein.

- Rau xanh cung cấp chất xơ.

- Trái cây cung cấp vitamin và chất khoáng.

2. Trong sản xuất

Vận dụng 5 (trang 9) SGK Hóa 10 Cánh Diều Bài 1: Vì sao hydrogen (H₂) được coi là nhiên liệu của tương lai?

Lời giả:

- Hydrogen (H₂) được coi là nhiên liệu của tương lai vì:

+ Khi H₂ cháy chỉ tạo ra H₂O, không có khí thải khác gây ô nhiễm môi trường

2H₂ + O₂ $\overset{t^{o}}{\rightarrow}$ 2H₂O

 + H₂ cũng được sản xuất từ H₂O (một nguồn nguyên liệu rất dồi dào)

- Dùng Ca(OH)₂ để xử lí sơ bộ khí thải hoặc nước thải vì nó chuyển hóa khí thành dạng muối kết, nước thải thành các kết tủa ít độc hại hơn, dễ thu gom, xử lí hơn.

+ SO₂ + Ca(OH)₂ → CaSO₃ + H₂O

+ 4NO₂ + Ca(OH)₂ → Ca(NO₃)₂ + Ca(NO₂)₂ + H₂O

+ Fe³⁺ + OH^- → Fe(OH)₃

+ Cu²⁺ + OH^- → Cu(OH)₂