1. Mục tiêu và cơ chế hoạt động của ASEAN
a) Mục tiêu
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục I và kiến thức đã học ở bài 9, hãy:- Nêu mục tiêu của ASEAN
- So sánh mục tiêu của ASEAN và EU
Trả lời:
- Mục tiêu của ASEAN
+ Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội và phát triển văn hóa của các nước thành viên, thu hẹp khoảng cách phát triển.
+ Thúc đẩy hòa bình và ổn định trong khu vực, duy trì một khu vực không có vũ khí hạt nhân và vũ khí huỷ diệt hàng loạt.
+ Thúc đẩy hợp tác, tích cực và hỗ trợ lẫn nhau giữa các nước thành viên về vấn đề cùng quan tâm (kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục, khoa học, hành chính,...).
+ Duy trì hợp tác chặt chẽ cùng có lợi giữa ASEAN với các nước hoặc tổ chức quốc tế khác.
- So sánh mục tiêu giữa ASEAN và EU:
* Giống nhau: thúc đẩy sự hợp tác giữa các quốc gia thành viên trên nhiều lĩnh vực, như: kinh tế, văn hóa, an ninh - quốc phòng,…
* Khác nhau:
+ EU: sự thống nhất, liên kết giữa các nước thành viên xuất phát từ lĩnh vực kinh tế, thương mại.
+ ASEAN: động cơ liên kết ban đầu của các nước là hợp tác về chính trị - an ninh (do chịu ảnh hưởng sâu sắc từ bối cảnh thế giới và khu vực lúc bấy giờ).
b) Cơ chế hoạt động
Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong mục 2, hãy trình bày về cơ chế hoạt động của ASEANTrả lời:
- Cơ chế hợp tác rất phong phú, đa dạng: thông qua các diễn đàn; thông qua các hiệp ước; tổ chức các hội nghị; thông qua các dự án, chương trình phát triển; xây dựng “Khu vực thương mại tự do ASEAN”; thông qua các hoạt động văn hóa, thể thao của khu vực.
2. Một số hợp tác của ASEAN
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục II, hãy trình bày một số hợp tác về kinh tế, văn hóa, y tế giữa các nước ASEANTrả lời:
* Hợp tác về kinh tế
- Mục đích:
+ Khai thác lợi thế về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và dân cư - xã hội để phát triển kinh tế;
+ Xây dựng Đông Nam Á trở thành một khu vực phát triển năng động.
* Hợp tác nội khối:
+ Khu vực Thương mại tự do
+ Hiệp định Thương mại tự do
+ Cộng đồng Kinh tế
* Hợp tác giữa ASEAN và các quốc gia, khu vực trên thế giới:
+ Triển khai nhiều hình thức liên kết với nhiều đối tác như Hoa Kỳ, Nhật Bản,..
* Văn hóa, y tế
+ Xây dựng cộng đồng văn hóa- xã hội
+ Các hoạt động hợp tác được thể hiện quan trao đổi nhân sự, cung cấp dịch vụ giáo dục xuyên biên giới,..
+ Tổ chức hội nghị bộ trưởng giáo dục
+ Các quốc gia thành lập kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp
+ Tổ chức hoạt động thể thao khu vực như SEA games,..
3. Thành tựu và thách thức
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục III, phân tích các thành tựu và thách thức của ASEAN.Trả lời:
4. Sự hợp tác và vai trò của Việt Nam trong ASEAN
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục IV, hãy:- Chứng minh sự hợp tác đa dạng của Việt Nam trong ASEAN.
- Nêu vai trò của Việt Nam trong ASEAN
Trả lời:
* Chứng minh sự hợp tác đa dạng của Việt Nam trong ASEAN.
- Việt nam gia nhập ASEAN vào năm 1995, từ đó đã tích cực thúc đẩy cơ chế hợp tác chung và có nhiều hoạt động hợp tác trên lĩnh vực kinh tế, văn hóa,..
+ Các hội nghị được tiến hành như ASCC, ADMM,..
+ Các hiệp định, hiệp ước như: DOC, RCEP,..
+ Các diễn đàn: Diễn đàn kinh tế, văn hóa, diễn đàn biển,..
+ Các dự án, chương trình: dự án về hợp tác mạng lưới điện,.
* Vai trò của Việt Nam trong ASEAN
- Việt Nam được đánh giá là một trong những thành viên tích cực nhất, đưa ra nhiều sáng kiến nhằm thúc đẩy tăng cường liên kết nội và ngoại khối, đóng góp chủ động vào sự phát triển chung của cộng đồng.
- Vai trò của Việt Nam trong ASEAN được thể hiện trên một số phương diện sau:
+ Vai trò trong việc kết nạp các thành viên mới: Lào, Mianma và Campuchia vào ASEAN; xây dựng triển khai các thỏa thuận hợp tác kinh tế nội khối.
+ Thúc đẩy kí kết các Tuyên bố, thể chế. Tiêu biểu là: phối hợp cùng các quốc gia xây dựng Hiến chương ASEAN (2008), Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông và Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông; Kí kết Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện Khu vực tại Hà Nội (2020)…
+ Đảm nhiệm nhiều vai trò và đăng cai nhiều hội nghị tiêu biểu: Chủ nhà Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 6, Chủ tịch Uỷ ban thường trực ASEAN (2000 - 2001), Chủ tịch ASEAN (năm 2010, năm 2020);…
Luyện tập
Luyện tập: Vì sao nói Việt Nam là một trong những quốc gia tích cực nhất trong ASEAN?Trả lời:
- Việt Nam là một trong những quốc gia tích cực nhất trong ASEAN, vì:
+ Từ khi gia nhập Hiệp hội ASEAN Việt Nam đã tích cực thúc đẩy các cơ chế hợp tác chung và có nhiều hoạt động hợp tác trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, bảo vệ môi trường, an ninh khu vực, thông qua: các hội nghị; các hiệp ước, hiệp định, tuyên bố, các dự án, chương trình phát triển,…
+ Việt Nam cũng đưa ra nhiều sáng kiến nhằm thúc đẩy tăng cường liên kết nội và ngoại khối, đóng góp chủ động vào sự phát triển chung của cộng đồng.
Vận dụng
Vận dụng: Tìm hiểu về Hiến chương của ASEAN
Trả lời:- Hiến chương ASEAN là một thỏa thuận ràng buộc về mặt pháp lí giữa các quốc gia thành viên ASEAN, được đăng kí với Ban thư kí của Liên hợp quốc, theo Điều 102, Khoản 1 của Hiến chương Liên hợp quốc.
- Hiến chương ASEAN đóng vai trò là nền tảng vững chắc trong việc đạt được các mục tiêu của Cộng đồng ASEAN bằng cách cung cấp các tư cách pháp lí và khung thể chế cho ASEAN. Hiến chương ASEAN cũng mã hóa các qui tắc và giá trị, đặt mục tiêu rõ ràng cho ASEAN, về trách nhiệm và nghĩa vụ tuân thủ của các quốc gia thành viên.
- Hiến chương ASEAN có hiệu lực vào ngày 15/12/2008 trong Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM) được tổ chức tại Jakarta, Indonesia.