Mở đầu
Câu hỏi mở đầu SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 39): Trong thực tế, có những phản ứng xảy ra rất chậm, ví dụ vỏ tàu sắt bị gỉ sét. Ngược lại có những phản ứng xảy ra rất nhanh, ví dụ phản ứng cháy nổ của pháo hoa, phản ứng của xăng với oxygen trong xilanh (cylinder) của động cơ xe hơi. Các phản ứng hoá học khác nhau xảy ra nhanh, chậm khác nhau phụ thuộc vào tốc độ phản ứng. Tốc độ phản ứng là gì? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng?
Trả lời:
- Tốc độ phản ứng là đại lượng chỉ mức độ nhanh hay chậm của một phản ứng hoá học.
- Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng: nồng độ chất phản ứng, nhiệt độ phản ứng, diện tích tiếp xúc, chất xúc tác.
1. Tốc độ phản ứng hoá học
Câu hỏi 1 SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 39): Quan sát Hình 8.1, hãy cho biết hiện tượng nào xảy ra chậm, hiện tượng nào xảy ra nhanh.
Trả lời:
- Bật que diêm cháy có tốc độ phản ứng xảy ra nhanh hơn, bu lông bị gỉ sét có tốc độ phản ứng xảy ra chậm hơn.
Câu hỏi 2 SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 39): Theo em, các phản ứng hoá học khác nhau thì thời gian phản ứng có giống nhau không.
Trả lời:
- Các phản ứng hoá học khác nhau thì thời gian phản ứng cũng khác nhau.
2. Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng
Câu hỏi 3 SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 40): Ống nghiệm nào có hiện tượng sủi bọt khí nhanh hơn? Giải thích.
Trả lời:
- Ống nghiệm b) tốc độ sủi bọt khí nhanh hơn vì nồng độ H2SO4 nhiều hơn ống nghiệm a.
Câu hỏi 4 SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 40): Vì sao nồng độ chất phản ứng càng lớn thì tốc độ phản ứng càng tăng?
Trả lời:
- Nồng độ chất phản ứng càng lớn thì tốc độ phản ứng càng tăng. Do nồng độ các chất phản ứng tăng làm tăng số va chạm có hiệu quả nên tốc độ phản ứng tăng.
Vận dụng SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 40): Giải thích tại sao khi nhóm bếp lửa, ta quạt càng mạnh thì lửa cháy càng to?
Trả lời:
- Vì khi quạt càng mạnh, lượng oxygen vào bếp nhiều hơn nên lửa cháy càng to.
Câu hỏi 5 SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 40): Tốc độ khí thoát ra ở hai ống nghiệm có giống nhau không? Giải thích
Trả lời:
- Tốc độ thoát khí ở hai ống nghiệm là khác nhau. Cụ thể ống nghiệm (1) được đun nóng khí thoát ra nhanh và mạnh hơn, do tốc độ phản ứng lớn hơn.
Câu hỏi 6 SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 40): Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào đến tốc độ phản ứng?
Trả lời:
- Nhiệt độ tăng sẽ làm cho tốc độ phản ứng tăng.
Luyện tập SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 40): Theo em, viên thuốc sủi sẽ tan nhanh hơn trong cốc nước nóng hay nước lạnh. Giải thích.
Trả lời:
- Theo em, viên thuốc sủi sẽ tan nhanh hơn trong cốc nước nóng. Do nhiệt độ tăng sẽ làm cho các nguyên tử hay phân tử chất chuyển động nhanh hơn, gia tăng sự va chạm, tốc độ phản ứng tăng.
Câu hỏi 7 SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 41): Ống nghiệm nào có lượng khí thoát ra nhanh hơn? Giải thích.
Trả lời:
- Ống nghiệm (2) có lượng khí thoát ra nhanh hơn do có tốc độ phản ứng lớn hơn.
Câu hỏi 8 SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 41): Diện tích tiếp xúc của một chất có ảnh hưởng như thế nào đến tốc độ phản ứng?
Trả lời:
- Diện tích tiếp xúc càng lớn thì tốc độ phản ứng xảy ra càng nhanh.
Câu hỏi 9 SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 41): Ống nghiệm nào sinh ra khí oxygen sớm hơn để làm que đóm bùng cháy trở lại?
Trả lời:
- Ống nghiệm (2) sinh ra khí oxygen sớm hơn để làm que đóm bùng cháy trở lại.
Câu hỏi 10 SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 41): Ở ống nghiệm (2) có thêm một ít bột MnO2, chất này có tác dụng gì đến tốc độ phản ứng so với ống nghiệm (1) không có MnO2?
Trả lời:
- MnO2 đóng vai trò là chất xúc tác làm tăng tốc độ phản ứng.
3. Ứng dụng thực tiễn của tốc độ phản ứng
Câu hỏi 11 SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 42): Quan sát Hình 8.6, các yếu tố nào ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng được sử dụng trong đời sống thực tiễn.
Trả lời:
a) Chẻ nhỏ củi để nhóm lửa dễ hơn: yếu tố diện tích tiếp xúc.
b) Bảo quản thực phẩm bằng tủ lạnh: yếu tố nhiệt độ.
c) Dùng quạt để nhóm lửa: yếu tố nồng độ.
Vận dụng SGK Khoa học tự nhiên 8 Chân trời sáng tạo Bài 8 (trang 42): Các quả pháo hoa khi được bắn lên sẽ bốc cháy nhanh và nổ ra thành những chùm ánh sáng đẹp mắt. Vì sao khi sản xuất pháo hoa người ta thường sử dụng các nguyên liệu ở dạng bột?
Trả lời:
- Vì khi ở dạng bột diện tích tiếp xúc lớn nên tốc độ phản ứng xảy ra nhanh.