1. Vị trí địa lí, hình dạng và kích thước lãnh thổ châu Âu
Câu hỏi (trang 98) Địa Lí 7 Chân trời sáng tạo Bài 1: Dựa vào hình 1.1 và thông tin trong bài, em hãy:
- Trình bày đặc điểm kích thước và hình dạng của châu Âu.
- Nêu đặc điểm vị trí địa lí của châu Âu.
Trả lời:
- Đặc điểm kích thước và hình dạng của châu Âu: Diện tích nhỏ, khoảng 10,5 triệu km2. Lãnh thổ trên đất liền trải dài từ khoảng 360B đến 710B.
- Đặc điểm vị trí địa lí của châu Âu: là châu lục ở phía tây của lục địa Á-Âu, nằm hoàn toàn trên bán cầu bắc. Có ba mặt giáp biển và đại dương.
2. Đặc điểm tự nhiên châu Âu
a. Địa hình
Câu hỏi (trang 98) Địa Lí 7 Chân trời sáng tạo Bài 1: Dựa vào hình 1.1 và thông tin trong bài, em hãy:
- Kể tên và xác định các đồng bằng, các dãy núi chính ở châu Âu.
- Phân tích đặc điểm các khu vực địa hình đồng bằng và miền núi ở châu Âu.
Trả lời:
- Các đồng bằng: Đồng bằng Đông Âu; Đồng bằng Bắc Âu; Đồng bằng Tây Âu.
- Các dãy núi chính: Dãy U-ran; Dãy Xcan-đi-na-vi; Dãy An-pơ; Dãy Cac-pat; Dãy Cap-ca; Dãy Pi-rê-nê; Dãy A-pen-nin; Dãy An-pơ-đi-na-rich.
- Đặc điểm các khu vực địa hình đồng bằng và miền núi ở châu Âu:
+ Địa hình đồng bằng: chiếm phần lớn diện tích, phân bố chủ yếu ở phía đông và trung tâm, tạo thành một dải dài.
+ Địa hình miền núi:
Địa hình núi già: nằm ở phía bắc và trung tâm chạy theo hướng bắc nam.
Địa hình núi trẻ: chiếm 1,5% diện tích lãnh thổ, phân bố chủ yếu ở phía nam.
b. Khí hậu
Câu hỏi (trang 98) Địa Lí 7 Chân trời sáng tạo Bài 1: Dựa vào hình 1.2 và thông tin trong bài, em hãy:
- Kể tên các đới và kiểu khí hậu của châu Âu.
- Trình bày đặc điểm phân hóa khí hậu ở châu Âu.
Trả lời:
* Đặc điểm phân hóa khí hậu ở châu Âu: khí hậu phân hóa đa dạng thành các đới và kiểu khí hậu.
- Đới khí hậu cực và cận cực:
+ Phân bố: phía bắc châu lục và các đảo vùng cực.
+ Khí hậu lạnh giá quanh năm, lượng mưa rất ít.
- Đới khí hậu ôn đới: chiếm phần lớn diện tích, gồm 2 kiểu khí hậu
+ Khí hậu ôn đới hải dương:
Phân bố: các đảo và vùng ven biển phía tây.
Khí hậu điều hòa, mùa hè mát, mùa đông không lạnh lắm; nhiệt độ trung bình năm thường trên 0oC; mưa quanh năm, lượng mưa tương đối lớn.
+ Khí hậu ôn đới lục địa:
Phân bố: vùng trung tâm và phía đông châu lục.
Mùa hè nóng, mùa dông lạnh hơn so với khí hậu ôn đới hải dương; lượng mưa ít, giảm dần từ tây sang đông.
- Đới khí hậu cận nhiệt:
+ Phân bố: phía nam châu lục.
+ Mùa hè nóng, khô; mùa đông ấm, có mưa rào,lượng mưa ở mức trung bình.
- Ngoài ra, khu vực núi cao, khí hậu thay đổi theo độ cao, trên đỉnh núi thường có băng tuyết bao phủ.
c. Sông ngòi
Câu hỏi (trang 100) Địa Lí 7 Chân trời sáng tạo Bài 1: Dựa vào hình 1.1 và thông tin trong bài, em hãy:
- Xác định các con sông lớn ở châu Âu: Von-ga, Đa-nuýp, Rai-nơ.
- Cho biết các con sông trên đổ ra biển và đại dương nào?
Trả lời:
- Sông Rai-nơ ở tây Âu; sông Đa-nuyp ở nam Âu; sông Vôn-ga ở đông Âu.
- Các con sông trên đổ ra Bắc Băng Dương.
d. Các đới thiên nhiên
Câu hỏi (trang 100) Địa Lí 7 Chân trời sáng tạo Bài 1: Dựa vào hình 1.1, hình 1.2 và thông tin trong bài, em hãy:
- Xác định các đới thiên nhiên ở châu Âu.
- Cho biết thiên nhiên ở đới ôn hoà của châu Âu có sự phân hoá như thế nào?
Trả lời:
Các đới thiên nhiên ở châu Âu:
- Châu Âu nằm trên 2 đới thiên nhiên chủ yếu:
+ Đới lạnh: chiếm diện tích nhỏ ở các đảo, quần đảo thuộc Bắc Băng Dương và một phần lãnh thổ phía bắc châu lục.
+ Đới ôn hoà: chiếm phần lớn lãnh thổ châu Âu.
Sự phân hoá thiên nhiên ở đới ôn hoà của châu Âu: thiên nhiên ở đới ôn hoà của châu Âu phân hoá đa dạng:
- Ở khu vực ven biển phía tây: phổ biến rừng lá rộng với thực vật chủ yếu là sồi, dẻ; động vật có gấu nâu, chim gõ kiến, gà rừng,...
- Ở khu vực lục địa phía đông:
+ Thiên nhiên có sự thay đổi từ bắc xuống nam: từ rừng lá kim nghèo thành phần loài với thực vật chủ yếu là thông, vân sam, chuyển dần sang rừng hỗn giao, thảo nguyên rừng,...; động vật có nai sừng tấm, gấu,...
+ Phía đông nam nóng và khô hơn nên thảo nguyên chiếm ưu thế; động vật phổ biến là sơn dương, chó sói, đại bàng,...
+ Ven biển Ca-xpi xuất hiện bán hoang mạc.
- Ở phía nam châu lục: sinh vật thích nghi với điều kiện khí hậu khô, nóng vào mùa hè; ở đây có rừng lá cứng địa trung hải như sồi thường xanh, cây bụi; trong rừng có cầy đốm, khỉ mặt đỏ,...
Luyện tập & Vận dụng
Luyện tập 1 (trang 101) Địa Lí 7 Chân trời sáng tạo Bài 1: Cho biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của hai trạm khí tượng sau:
a. Dựa vào hình 1.2, em hãy cho biết hai trạm khí tượng trên đây thuộc kiểu khí hậu nào?
b. Nhận xét đặc điểm nhiệt độ và lượng mưa tại hai trạm khí tượng trên.
Trả lời:
- Biểu đồ nhiệt độ, lượng mưa tại trạm Bret (Pháp): Kiểu khí hậu ôn đới hải dương.
- Biểu đồ nhiệt độ, lượng mưa tại trạm Ca-dan (Liên bang Nga): Kiểu khí hậu ôn đới lục địa.
=> Nhận xét đặc điểm nhiệt độ, lượng mưa:
- Trạm khí tượng Bret (Pháp):
Về nhiệt độ:
+ Không có tháng nào trong năm nhiệt độ dưới 0oC.
+ Nhiệt độ tháng cao nhất khoảng 18oC (tháng 8), nhiệt độ tháng thấp nhất khoảng 8oC (tháng 1), biên độ nhiệt năm không quá lớn (10oC).
=> Mùa hè mát, mùa đông không lạnh lắm.
Về lượng mưa:
+ Tổng lượng mưa năm tương đối lớn (820 mm).
+ Mưa quanh năm.
- Trạm khí tượng Ca-dan (Liên bang Nga):
Về nhiệt độ: Nhiệt độ tháng cao nhất khoảng 20oC (tháng 6, 7), nhiệt độ thấp nhất khoảng – 8oC (tháng 1), biên độ nhiệt năm lớn (28oC).
Về lượng mưa: Lượng mưa ít (tổng lượng mưa năm chỉ đạt 443 mm).
Vận dụng 2 (trang 101) Địa Lí 7 Chân trời sáng tạo Bài 1: Em hãy lựa chọn thực hiện một trong hai nhiệm vụ sau:
Nhiệm vụ 1: Hãy sưu tầm những thông tin về khí hậu ở châu Âu hiện nay và viết một đoạn văn ngắn thể hiện toám tắt những thông tin em sưu tầm được.
Nhiệm vụ 2: Hãy sưu tầm những hình ảnh về sông ngói hoặc đới thiên nhiên của châu Âu. Chia sẻ với bạn.
Trả lời:
* Nhiệm vụ 1:
- Khí hậu châu Âu phân hóa đa dạng thành nhiều đới khí hậu, mối đới khí hậu lại phân hóa thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau. Phần lớn lãnh thổ nằm trong đới khí hậu ôn đới. Phân hóa thành hai kiểu: Ôn đới hải dương phân bố ở các vùng ven biển, có khí hậu mát mẻ, điều hòa. Kiểu khí hậu ôn đới lục địa: Phân bố ở vùng trugn tâm và phái đông châu lục có màu hè nóng, mùa đông lạnh, ít mưa.