Hoạt động mở đầu (trang 60) Hóa 12 Cánh diều Bài 9:
a) Quan sát Hình 9.1, hãy liệt kê các ứng dụng của polymer trong đời sống
b) Hãy kể tên một số vật dụng trong đời sống được làm bằng chất dẻo, vật liệu composite. Chất dẻo, composite là gì? Việc lạm dụng chất dẻo có ảnh hưởng như thế nào đến môi trường và sức khỏe con người?
Trả lời:
a) Ứng dụng của polymer: sử dụng làm chất dẻo, bánh xe, dụng cụ nhà bếp, dép, ống nước,…
b) Một số vật dụng trong đời sống được làm bằng chất dẻo: ống nhựa, bình nước; vật dụng làm bằng composite: dụng cụ thể tao, ô tô, thiết bị
- Việc lạm dụng chất dẻo có ảnh hưởng xấu đến môi trường vì sự khó phân hủy của các chất; khi sử dụng không đúng cách gây ra một số loại bệnh cho sức khỏe con người.
I. Chất dẻo
Câu hỏi 1 (trang 61) Hóa 12 Cánh diều Bài 9: Đọc thông tin trong Bảng 91, nhận xét đặc điểm chung của các phản ứng điều chế chất dẻo PE, PP, PS, PVC và poly(methyl methacrylate).
- Đặc điểm chung của các phản ứng điều chế chất dẻo PE, PP, PS, PVC và poly(methyl methacrylate) là: đều là phản ứng trùng hợp
Câu hỏi 2 (trang 62) Hóa 12 Cánh diều Bài 9: Kể tên một số vật dụng trong gia đình em được làm từ chất dẻo.
Trả lời:
- Một số vật dụng trong gia đình được làm từ chất dẻo như: thước dẻo, dây sạc, thìa nhựa dẻo, áo mưa, bàn chải, đồ chơi...
Câu hỏi 3 (trang 62) Hóa 12 Cánh diều Bài 9: Nêu một số tác hại của việc lạm dụng chất dẻo tới đời sống và môi trường.
Trả lời:
- Một lượng rác thải lớn thải ra môi trường ảnh hưởng nghiêm trọng đến tất cả các sinh vật trong hệ sinh thái. Khi đốt, rác thải nhựa sẽ sinh ra chất độc, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Vận dụng 1 (trang 63) Hóa 12 Cánh diều Bài 9: Em đã thực hiện những biện pháp nào để hạn chế sử dụng chất dẻo nhằm bảo vệ môi trường và sức khoẻ con người?
Lời giải:
Em đã thực hiện những biện pháp để hạn chế sử dụng chất dẻo nhằm bảo vệ môi trường và sức khoẻ con người là:
- Đem túi vải khi đi mua sắm, hạn chế sử dụng túi nilon.
- Đem làn khi đi chợ hoặc đi siêu thị.
- Sử dụng cốc, bát, đĩa, thìa, dĩa bằng inox, bằng thủy tinh hoặc bằng sứ thay cho đồ nhựa và các dụng cụ nhựa sử dụng một lần.
- Sử dụng đồ vật từ sản phẩm thiên nhiên thân thiện với môi trường như ống hút bằng bã mía, ống hút giấy, …
- Tái chế và sử dụng lại các sản phẩm từ nhựa có kiểm định an toàn sức khỏe (có thể sử dụng lại nhiều lần hoặc một vài lần) như hộp nhựa, bình nước bằng nhựa.
- Phân loại rác thải trong gia đình.
II. Vật liệu composite
Câu hỏi 4 (trang 63) Hóa 12 Cánh diều Bài 9: Cho biết vai trò của vật liệu nền và vật liệu cốt trong vật liệu composite.
Trả lời:
- Vật liệu nền có thể là nhựa nhiệt dẻo hay nhựa nhiệt rắn tùy theo mục đích sử dụng. Có vai trò đảm bảo cho các thành phần cốt của composite liên kết với nhau nhằm tạo nên tính nguyên khối và thống nhất cho composite.
- Vật liệu cốt có thể ở dạng sợi hoặc dạng bột. Có vai trò đảm bảo cho composite có được các đặc tính cơ học cần thiết.
Luyện tập 1 (trang 63) Hóa 12 Cánh diều Bài 9: Vì sao composite sợi carbon và composite sợi thủy tinh lại được sử dụng nhiều trong lĩnh vực hàng không?
Lời giải:
- Composite sợi carbon và composite sợi thủy tinh có tính chất nhẹ và có độ bền cao, nhẹ độ cứng và độ uốn kéo tốt, cách điện tốt, bền với môi trường nên được sử dụng trong lĩnh vực hàng không.
III. Tơ
Luyện tập 2 (trang 64) Hóa 12 Cánh diều Bài 9: Hãy chỉ ra các chất có thể được sử dụng làm tơ trong các chất sau: polystyrene, poly(methyl methacrylate), capron, cellulose.
Lời giải:
- Chất có thể được sử dụng làm tơ là: capron, cellulose.
Câu hỏi 5 (trang 66) Hóa 12 Cánh diều Bài 9: Nêu một số tính chất của tơ nylon-6,6, tơ capron và tơ nitron.
Trả lời:
- Tính chất của:
+ Tơ nylon-6,6: dai, bền, bóng mượt, mềm mại, ít thấm nước, giặt mau khô nhưng kém bền với nhiệt, acid và kiềm.
+ Tơ capron: dai, đàn hồi, ít thấm nước, mềm mại, có dáng đẹp hơn tơ tằm, giặt mau khô nhưng kém bền bởi nhiệt, acid và kiềm.
+ Tơ nitron: dai, bền với nhiệt và giữ nhiệt tốt.
Vận dụng 2 (trang 66) Hóa 12 Cánh diều Bài 9: Quần áo của em sử dụng được làm từ tơ tự nhiên hay tơ nhân tạo? Tìm hiểu và nêu những ưu điểm và hạn chế của tơ tự nhiên như bông, len hay tơ tằm.
Lời giải:
- Quần áo của em được sử dụng từ tơ tự nhiên và tơ nhân tạo.
+ Ưu điểm tơ tự nhiên: mềm mại, giặt mau khô, bền, đẹp
+ Nhược điểm: kém bền với nhiệt, khi giặt ngâm lâu dễ bị hỏng.
+ Ưu điểm tơ nhân tạo: bền, đàn hồi, có dáng đẹp hơn tơ tằm
+ Nhược điểm: kém bền với nhiệt, có ảnh hưởng xấu đến môi trường.
IV. Cao su
Câu hỏi 6 (trang 67) Hóa 12 Cánh diều Bài 9: Cho biết vai trò của quá trình lưu hóa cao su.
- Quá trình lưu hóa cao su nhằm làm tăng tính chất cơ lí của cao su. Cao su lưu hóa bền hơn với nhiệt và các tác nhân khác, độ đàn hồi cao, chống thấm khí, chống ẩm tốt hơn.
Câu hỏi 7 (trang 67) Hóa 12 Cánh diều Bài 9: Nêu tính chất của cao su buna, cao su buna-S, cao su buna-N.
Trả lời:
- Tính chất của:
+ Cao su buna: tính đàn hồi và độ bền kém hơn cao su thiên nhiên.
+ Cao su buna-S: tính đàn hồi cao.
+ Cao su buna-N: tính chống dầu tốt.
V. Keo dán
Vận dụng 3 (trang 68) Hóa 12 Cánh diều Bài 9: Keo dán là gì? Hãy tìm hiểu và cho biết vì sao hiện nay keo dán tổng hợp như keo dán epoxy, keo dán poly(urea – formaldehyde) lại được sử dụng phổ biến.
Lời giải:
- Keo dán là vật liệu có khả năng kết dính bề mặt của hai vật liệu rắn với nhau mà không làm biến đổi bản chất các vật liệu được kết dính.
- Keo dán epoxy có độ kết dính rất cao, chịu nhiệt, chịu nước, chịu dung moio, chịu lực tốt, rất dễ sử dụng.
- Keo dán poly(urea – formaldehyde) bền với dầu mỡ và các dung môi thông dụng, thấm nước kém.
Bài tập
Bài tập 1: Vật liệu nào sau đây được chế tạo từ polymer trùng ngưng?
A. Cao su isoprene.
B. Polyethylene.
C. Tơ nitron.
D. Nylon-6,6.
Đáp án: D. Nylon-6,6 được chế tạo từ polymer trùng ngưng
Bài tập 2: Nêu các điểm giống nhau và khác nhau giữa các vật liệu polymer sau: chất dẻo, tơ, cao su và keo dán.
Lời giải:
- Điểm giống: đều là polymer và đa dụng trong đời sống và sản xuất.
- Điểm khác: cấu tạo và ứng dụng khác nhau.
Bài tập 3: Vì sao không nên dùng xà phòng có độ kiềm cao để giặt quần áo làm bằng nylon, len, tơ tằm và không nên giặt bằng nước quá nóng hoặc là (ủi) quá nóng các đồ dùng trên?
Lời giải:
- Vì các loại quần áo làm bằng nylon, len, tơ tằm đều kém bền với nhiệt.