Giải SGK Hóa học 10 Chân trời sáng tạo Bài 2: Thành phần của nguyên tử

Hoạt động mở đầu (trang 13) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 2: Từ rất lâu, các nhà khoa học đã nghiên cứu các mô hình nguyên tử và cập nhật chúng thông qua việc thu thập những dữ liệu thực nghiệm. Nguyên tử gồm những hạt cơ bản nào? Cơ sở nào để phát hiện ra các hạt cơ bản đó và chúng có tính chất gì?

Trả lời:

- Nguyên tử gồm các hạt cơ bản: proton, electron và neutron.

+ Hạt electron kí hiệu là e, mang điện tích âm.

+ Hạt proton kí hiệu là p, mang điện tích dương.

+ Hạt neutron kí hiệu là n, không mang điện.

-  Cơ sở để phát hiện ra các hạt cơ bản trên là:

+ Thông qua thí nghiệm khám phá tia âm cực của Thomson đã phát hiện ra hạt electron.

+ Khi bắn phá hạt nhân nguyên tử nitrogen bằng các hạt α, Rutherford đã phát hiện ra hạt proton.

+ Khi dùng các hạt α bắn phá hạt nhân nguyên tử beryllium, J. Chadwick đã phát hiện hạt neutron.

1. Thành phần cấu tạo nguyên tử

Câu hỏi 1 (trang 13) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 2: Quan sát hình 2.1 cho biết thành phần nguyên tử gồm những loại hạt nào?

Trả lời:

- Nguyên tử gồm hạt nhân chứa proton, neutron và vỏ nguyên tử chứa electron

2. Sự tìm ra Electron

Câu hỏi 2 (trang 14) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 2: Cho biết vai trò của màn huỳnh quang trong thí nghiệm ở Hình 2.2

Trả lời:

Ông quan sát thấy màn huỳnh quang trong ống phát sáng do những tia phát ra từ cực âm (tia âm cực)

=> Quan sát và phát hiện ra tia âm cực

Câu hỏi 3 (trang 14) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 2: Quan sát Hình 2.2, giải thích vì sao tia âm cực bị hút về cực dương của trường điện

- Tia âm cực mang điện âm nên bị hút về cực dương của trường điện.

Câu hỏi 4 (trang 14) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 2: Nếu đặt một chong chóng nhẹ trên đường đi của tia âm cực thì chong chóng sẽ quay. Từ hiện tượng đó, hãy nêu kết luận về tính chất của tia âm cực

Trả lời:

- Tia âm cực có dạng hạt và truyền theo đường thẳng

3. Sự khám phá hạt nhân nguyên tử

Câu hỏi 5 (trang 16) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 2: Quan sát Hình 2.3, cho biết các hạt α có đường đi như thế nào. Dựa vào Hình 2.4, giải thích kết quả thí nghiệm thu được

Trả lời:

- Quan sát Hình 2.3 thấy được: hầu hết các hạt α đi thẳng, có vài hạt bị bắn theo đường gấp khúc

- Quan sát Hình 2.4 giải thích: các hạt α bị bắn theo đường gấp khúc là do va vào hạt nhân của nguyên tử vàng, các hạt không va vào hạt nhân thì đi thẳng

Luyện tập (trang 16) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 2: Nguyên tử oxygen có 8 electron, cho biết hạt nhân của nguyên tử này có điện tích là bao nhiêu?

Lời giải:

Điện tích của hạt nhân nguyên tử do proton quyết định.

Nguyên tử trung hòa về điện nên số proton = số electron.

⇒ Điện tích hạt nhân của nguyên tử oxygen là +8.

4. Cấu tạo hạt nhân nguyên tử

Câu hỏi 6 (trang 16) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 2: Điện tích của hạt nhân nguyên tử do thành phần nào quyết định? Từ đó rút ra nhận xét về mối quan hệ giữa số đơn vị điện tích hạt nhân và số proton

Trả lời:

- Điện tích của hạt nhân nguyên tử do proton quyết định.