Giải SGK Hóa học 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Nguyên tố hóa học

Hoạt động mở đầu (trang 20) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Kim cương và than chì có vẻ ngoài khác nhau. Tuy nhiên, chúng đều được tạo thành từ cùng một nguyên tố hóa học là nguyên tố carbon (C). Nguyên tố hóa học là gì? Một nguyên tử của nguyên tố hóa học có những đặc trưng cơ bản nào?

Trả lời:

- Nguyên tố hóa học là tập hợp tất cả các nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân

- Một nguyên tử của nguyên tố hóa học có những đặc trưng: số khối A và điện tích hạt nhân

1. Hạt nhân nguyên tử

a. Tìm hiểu về điện tích hạt nhân

Câu hỏi 1 (trang 20) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Quan sát Hình 3.1, cho biết nguyên tử nitrogen có bao nhiêu proton, neutron và electron.

Trả lời:

- Nguyên tử nitrogen có 7 proton, 7 neutron và 7 electron.

Câu hỏi 2 (trang 20) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Điện tích hạt nhân của nguyên tử nitrogen có giá trị là bao nhiêu?

Nguyên tử nitrogen có số đơn vị điện tích hạt nhân Z = số proton = 7.

⇒ Điện tích hạt nhân của nguyên tử nitrogen bằng +Z = +7.

Luyện tập (trang 20) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Nguyên tử sodium có 11 proton. Cho biết số đơn vị điện tích hạt nhân và số electron của nguyên tử này

Lời giải:

- Nguyên tử sodium có 11 proton

=> Số đơn vị điện tích hạt nhân (Z) = số proton = số electron = 11

Vậy số đơn vị điện tích hạt nhân và số electron của nguyên tử sodium đều bằng 11

b. Tìm hiểu về số khối

Câu hỏi 3 (trang 21) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Bổ sung những dữ liệu còn thiếu trong bảng 3.1.

Trả lời:

Số khối (A) = số proton (P) + số neutron (N)

Số proton (P) = số electron (E)

II. Nguyên tố hóa học

a. Tìm hiểu về số hiệu nguyên tử

Câu hỏi 4 (trang 21) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Nguyên tố carbon có số hiệu nguyên tử là 6. Xác định điện tích hạt nhân của nguyên tử này.

Trả lời:

Số hiệu nguyên tử của một nguyên tố được quy ước bằng số đơn vị điện tích hạt nhân nguyên tử của nguyên tố đó

=> Điện tích hạt nhân của nguyên tử carbon = 6

b. Tìm hiểu về khái niệm nguyên tố hóa học

Câu hỏi 5 (trang 22) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Quan sát Hình 3.2, cho biết số proton, số neutron, số electron và điện tích hạt nhân của từng loại nguyên tử của nguyên tố hydrogen.

Trả lời:

- Protium: 1 proton, 0 neutron, 1 electron, điện tích hạt nhân nguyên tử là +1

- Deuterium: 1 proton, 1 neutron và 1 electron, điện tích hạt nhân nguyên tử là +1

- Tritium: 1 proton, 2 neutron và 1 electron, điện tích hạt nhân nguyên tử là +1

c. Tìm hiểu kí hiệu nguyên tử

Câu hỏi 6 (trang 22) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Kí hiệu nguyên tử cho biết những thông tin nào?

Trả lời:

- Kí hiệu hóa học cho biết:

+ Kí hiệu nguyên tố hóa học

+ Số hiệu nguyên tử => Số proton, số electron, điện tích hạt nhân, số đơn vị điện tích hạt nhân

+ Số khối => Số neutron = số khối – số proton

Luyện tập (trang 22) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 3:

a) Viết kí hiệu các nguyên tử của nguyên tố hydrogen (Hình 3.2).

b) Viết kí hiệu nguyên tử của nguyên tố oxygen. Biết nguyên tử của nguyên tố này có 8 electron và 8 neutron.

Lời giải:

a)

- Nguyên tử protium: 1 proton, 0 neutron ⇒ Z = 1, A = 1

⇒ Kí hiệu: $_{1}^{1}\textrm{H}$

- Nguyên tử deuterium: 1 proton, 1 neutron ⇒ Z = 1, A = 2

⇒ Kí hiệu: $_{1}^{2}\textrm{H}$

- Nguyên tử tritium: 1 proton, 2 neutron ⇒ Z = 1, A = 3

⇒ Kí hiệu: $_{1}^{3}\textrm{H}$

b)

- Nguyên tử oxygen có 8 electron

⇒ Số E = Số P = Z = 8

- Nguyên tử oxygen có 8 neutron

⇒ Số khối A = P + N = 8 + 8 = 16

⇒ Kí hiệu nguyên tử: $_{8}^{16}\textrm{O}$

3. Đồng vị

Câu hỏi 7 (trang 22) SGK Hóa 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Quan sát Hình 3.2, so sánh điểm giống và khác nhau giữa các loại nguyên tử của nguyên tố hydrogen

Trả lời:

- Giống nhau: đều có 1 proton và 1 electron.