Giải SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều Bài tập Chủ đề 3

Bài tập 1:

a) Nêu ý nghĩa của công thức hóa học

b) Mỗi công thức hóa học sau đây cho biết những thông tin gì?

Na₂CO₃, O₂, H₂SO₄, KNO₃

Trả lời:

a) Ý nghĩa của công thức hóa học là:

- Công thức hóa học của một chất cho biết một số thông tin

+ Nguyên tố tạo ra chất

+ Số nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong một phân tử chất

+ Khối lượng phân tử của chất

- Biết công thức hóa học tính được phần trăm khối lượng các nguyên tố trong hợp chất

+ Bước 1: Tính khối lượng mỗi nguyên tố có trong 1 phân tử hợp chất

+ Bước 2: Tính khối lượng phân tử

+ Bước 3: Tính phần trăm khối lượng của nguyên tố theo công thức: 

 - Biết công thức hóa học và hóa trị của một nguyên tố, xác định được hóa trị của nguyên tố còn lại trong hợp chất

+ Bước 1: Đặt hóa trị của nguyên tố chưa biết là a

+ Bước 2: Xác định a dựa vào quy tắc hóa trị

b)

- Na₂CO₃

+ Các nguyên tố tạo thành: Na, C, O

+ Số nguyên tử của mỗi nguyên tố: 2 nguyên tử của nguyên tố Na, 1 nguyên tử của nguyên tố C, 3 nguyên tử của nguyên tố O

+ Khối lượng phân tử = 2 x 23 amu + 1 x 12 amu + 3 x 16 amu = 106 amu

+ %m_Na = $\frac{2.23}{106}\times 100$

+ %m_C = $\frac{12}{106}\times 100$

+ %m_o = 100% - 43,4% -11,3% = 45,3%

  + Hóa trị: Na hóa trị I, nhóm CO₃ hóa trị II

- O₂

+ Các nguyên tố tạo thành: O

+ Số nguyên tử của mỗi nguyên tố: 2 nguyên tử của nguyên tố O

+ Khối lượng phân tử = 2 x 16 amu =32 amu

+ Hóa trị: O hóa trị II

- H₂SO₄

+ Các nguyên tố tạo thành: H, S, O

+ Số nguyên tử của mỗi nguyên tố: 2 nguyên tử của nguyên tố H, 1 nguyên tử của nguyên tố S, 4 nguyên tử của nguyên tố O

+ Khối lượng phân tử = 2 x 1 amu + 1 x 32 amu + 4 x 16 amu = 98 amu

+ %m_H = $\frac{2.1}{98}\times 100$

+ %m_C = $\frac{1.32}{98}\times 100$

+ %m_o = 100% - 2% - 32,7% = 65,3%

+ Hóa trị: H hóa trị I, nhóm SO₄ hóa trị II

- KNO₃

+ Các nguyên tố tạo thành: K, N, O

+ Số nguyên tử của mỗi nguyên tố: 1 nguyên tử của nguyên tố K, 1 nguyên tử của nguyên tố N, 3 nguyên tử của nguyên tố O

+ Khối lượng phân tử = 1 x 39 amu + 1 x 14 amu + 3 x 16 amu = 101 amu

+ %m_K = $\frac{1.39}{101}\times 100$

+ %m_N = $\frac{1.14}{101}\times 100$

+ %m_o = 100% - 38,6% - 13,9% = 47,5%

+ Hóa trị: K hóa trị I, nhóm NO3 hóa trị I

Bài tập 2: Viết công thức hóa học và tính khối lượng phân tử của các hợp chất sau:

a) Calcium oxide (vôi sống), biết trong phân tử có 1 Ca và 1 O.

b) Hydrogen sulfide, biết trong phân tử có 2 H và 1 S.

c) Sodium sulfate, biết trong phân tử có 2 Na, 1 S và 4 O.

Trả lời:

a) Calcium oxide (vôi sống): CaO

Khối lượng phân tử CaO là:

1 × 40 amu + 1 × 16 amu = 56 amu

b) Hydrogen sulfide: H₂S

Khối lượng phân tử H₂S là:

2 × 1 amu + 1 × 32 amu = 34 amu

c) Sodium sulfate: Na₂SO₄

Khối lượng phân tử Na₂SO₄ là:

2 × 23 amu + 1 × 32 amu + 4 × 16 amu = 142 amu

Bài tập 3: Cho công thức hoá học của một số chất như sau :

(1) F₂    (2) LiCl     (3) Cl₂      (4) MgO     (5) HCl

Trong các công thức trên, công thức nào là của đơn chất , công thức nào là của hợp chất ?

Trả lời:

- Công thức là của đơn chất: F₂, Cl₂

- Công thức là của hợp chất : LiCl, MgO, HCl

Bài tập 4: Một số chất có công thức hóa học như sau: BaSO₄, Cu(OH)₂, ZnSO₄

Dựa vào bảng 6.2, tính hóa trị của các nguyên tố Ba, Cu, Zn trong các hợp chất trên.

Trả lời:

- Xét công thức hóa học: BaSO₄

+ Gọi hóa trị của Ba trong hợp chất là a

+ Vì SO₄ có hóa trị II nên ta có biểu thức:

a x 1 = II x 1 => a = II

=> Ba có hóa trị II trong hợp chất BaSO₄

- Xét công thức hóa học: Cu(OH)₂

+ Gọi hóa trị của Cu trong hợp chất là a

+ Vì OH có hóa trị I nên ta có biểu thức:

a x 1 = I x 2 => a = II

=> Cu có hóa trị II trong hợp chất Cu(OH)₂

- Xét công thức hóa học: ZnSO₄

+ Gọi hóa trị của Zn trong hợp chất là a

+ Vì SO₄ có hóa trị II nên ta có biểu thức:

a x 1 = II x 1 => a = II

=> Zn có hóa trị II trong hợp chất ZnSO₄

Bài tập 5: Hãy lập công thức hóa học của những chất tạo thành từ các nguyên tố

a) C và S                b) Mg và S             c) Al và Br

Biết hóa trị của các nguyên tố như sau:

Trả lời:

a) Đặt công thức hóa học của hợp chất là C_xS_y

Theo quy tắc hóa trị ta có: IV × x = II × y ⇒ $\frac{x}{y}=\frac{II}{IV}=\frac{1}{2}$

Lấy x = 1 và y = 2

Vậy công thức hóa học của hợp chất là CS₂

b) Đặt công thức hóa học của hợp chất là Mg_xS_y

Theo quy tắc hóa trị ta có: II × x = II × y ⇒  $\frac{x}{y}=\frac{II}{II}=\frac{1}{1}$

Lấy x = 1 và y = 1

Vậy công thức hóa học của hợp chất là MgS

c) Đặt công thức hóa học của hợp chất là Al_xBr_y

Theo quy tắc hóa trị ta có: III × x = I × y ⇒ $\frac{x}{y}=\frac{I}{III}=\frac{1}{3}$

Lấy x = 1 và y = 3

Vậy công thức hóa học của hợp chất là AlBr₃

Bài tập 6: Các hợp chất của Calcium có nhiều ứng dụng trong đời sống

a. CaSO₄ là thành phần chính của thạch cao. Thạch cao được dùng để đúc tượng, sản xuất các vật liệu xây dựng

b. CaCO₃ là thành phần chính của đá vôi. đá vôi được dùng nhiều trong công nghiệp sản xuất xi măng.

c. CaCl₂ được dùng để hút ẩm, chống đông băng tuyết trên mặt đường ở xứ lạnh

Hãy tính phần trăm khối lượng của Calcium trong các hợp chất trên.

Trả lời:

Ta có: 64 amu . x = 64 amu => x = 1

           32 amu . y = 32 amu => y = 1

           16 amu . z = 64 amu => z = 4

⇒ Vậy công thức hóa học của copper(II) sulfate là: CuSO₄