Khởi động (trang 5) Tin 12 Cánh Diều Bài 1 Chủ đề A: Theo em, máy tính làm được những việc gì tốt hơn con người? Em hãy cho ví dụ một việc mà máy tính chưa làm được tốt hơn con người?
Trả lời:
- Máy tính có thể thực hiện tính toán nhanh chóng và chính xác hơn con người, đặc biệt trong lĩnh vực tính toán số học và phép tính phức tạp. Máy tính cũng có khả năng lưu trữ và truy xuất thông tin một cách hiệu quả.
- Ví dụ: Một việc mà máy tính chưa làm được tốt hơn con người là nhận diện và thực hiện các tác vụ liên quan đến sự linh hoạt, sáng tạo và tương tác xã hội. Ví dụ, máy tính hiện tại chưa thể thực hiện công việc nghệ thuật sáng tạo như viết một bài thơ hay sáng tác một bức tranh mang tính cá nhân. Máy tính cũng chưa thể thay thế hoàn toàn khả năng tương tác xã hội và khả năng đưa ra quyết định dựa trên các yếu tố phi logic như con người có thể làm được.
1. Khái niệm trí tuệ nhân tạo (AI)
Hoạt động (trang 5) Tin 12 Cánh Diều Bài 1 Chủ đề A: Theo em, máy tính làm được những gì thì ta nói máy tính có trí tuệ?
Trả lời:
- Theo em, máy tính làm được những công việc mang tính trí tuệ như con người thì ta nói máy tính có trí tuệ.
+ Ví dụ như: Chat GPT, trợ lí ảo, chatbot giao tiếp được với con người bằng cả ngôn ngữ viết và tiếng nói khả năng hiểu ngôn ngữ tự nhiên. Xe ô tô tự lái có thể đi đúng luật giao thông, tránh và chạm với xe khác và khả năng nhận thức được môi trường xung quanh để có hành vi phù hợp. Người máy Xoxe có khả năng nghe nhìn, nhận biết môi trường xung quanh, hiểu ngôn ngữ tự nhiên và có khả năng học.
Luyện tập
Em hãy cho biết mỗi phát biểu sau là đúng hay là sai:
a) “Turing Test” là bài kiểm tra trí tuệ của máy tính.
b) Nhờ mở rộng phạm vi ứng dụng mà AI phát triển thành AI mạnh.
c) AI tạo sinh có thể giúp học sinh viết được một bài văn tả cảnh đẹp của quê hương.
d) AI có thể tự hành động một cách hợp lí.
Lời giải:
Các đáp án đúng:
a) “Turing Test” là bài kiểm tra trí tuệ của máy tính.
c) AI tạo sinh có thể giúp học sinh viết được một bài văn tả cảnh đẹp của quê hương.
Vận dụng
Năm 1997, máy tính Deep Blue của IBM đánh bại Đại kiện tướng cờ vua Garry Kasparow. Đây là lần đầu tiên một chương trình máy tính đánh bại một nhà vô địch thế giới cờ vua. Em hãy giải thích vì sao sự kiện đó được xem là một thành tựu của trí tuệ nhân tạo.
Lời giải:
* Sự kiện Deep Blue đánh bại Kasparov được xem là thành tựu của trí tuệ nhân tạo vì:
- Khả năng học hỏi và thích ứng: Deep Blue học hỏi từ chính trận đấu, đưa ra nước đi bất ngờ và hiệu quả.
- Khả năng tính toán và đánh giá: Deep Blue tính toán hàng triệu nước đi tiềm năng, lựa chọn nước đi tối ưu.
- Vượt qua giới hạn con người: Deep Blue tập trung cao độ, tính toán chính xác, tốc độ xử lý thông tin vượt xa con người.
- Ý nghĩa lịch sử: Chứng minh khả năng máy móc thực hiện nhiệm vụ đòi hỏi trí thông minh cao.
- Khuyến khích phát triển AI: Thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng AI trong nhiều lĩnh vực.
Câu hỏi tự kiểm tra
Câu 1 (trang 9) Tin 12 Cánh Diều Bài 1 Chủ đề A: AI là gì? AI mạnh là gì? AI yếu là gì?
Trả lời:
- AI là khả năng của máy tính có thể làm những công việc mang tính trí tuệ như con người.
- AI mạnh (hay AI rộng) là hướng nghiên cứu nhằm mục đích tạo ra hệ thống AI có khả năng như con người trong suy luận, lập kế hoạch và có trí thông minh để giải quyết bất kì loại vấn đề phức tạp nào.
- AI yếu (hay AI hẹp) là loại AI đặt ra mục tiêu nhỏ hơn, hướng tới một ứng dụng cụ thể và để hoạt động hiệu quả cần có sự tham gia của con người. Ai yếu có thể được con người huấn luyện thông qua học máy nhưng không thể tự học hỏi hoặc tự cải thiện nếu không có sự hướng dẫn của con người.
Câu 2 (trang 9) Tin 12 Cánh Diều Bài 1 Chủ đề A: Lĩnh vực nghiên cứu nào giúp cho máy tính có khả năng học để tự nâng cao năng lực?
Trả lời:
- Trí tuệ nhân tạo là một ngành khoa học lớn, bao gồm: học máy, xử lí ngôn ngữ tự nhiên, thị giác máy tính, AI tạo sinh. Các lĩnh vực này đều hướng đến mục tiêu nâng cao năng lực thể hiện trí tuệ của máy tính và có các đặc trưng cơ bản của AI nêu trên là học, suy luận, nhận thức môi trường xung quanh, hiểu ngôn ngữ và giải quyết vấn đề.
Câu 3 (trang 9) Tin 12 Cánh Diều Bài 1 Chủ đề A: Đặc trưng nào của AI được thể hiện từ lĩnh vực nghiên cứu về xử lí ngôn ngữ tự nhiên.
Trả lời:
- Khả năng hiểu ngôn ngữ: NLP giúp máy tính hiểu ý nghĩa của văn bản và lời nói.
- Khả năng giao tiếp: NLP giúp máy tính giao tiếp với con người một cách tự nhiên và hiệu quả.
- Khả năng học hỏi: NLP giúp máy tính học hỏi từ dữ liệu ngôn ngữ và cải thiện khả năng hiểu và sử dụng ngôn ngữ.
- Khả năng thích ứng: NLP giúp máy tính thích ứng với các ngữ cảnh và phong cách ngôn ngữ khác nhau.
- Khả năng sáng tạo: NLP giúp máy tính tạo ra văn bản và lời nói sáng tạo, như thơ ca, kịch bản, v.v.
Câu 4 (trang 9) Tin 12 Cánh Diều Bài 1 Chủ đề A: Đặc trưng nào của AI được thể hiện từ lĩnh vực nghiên cứu về thị giác máy tính.
Trả lời:
- Đặc trưng “Nhận thức” được môi trường xung quanh của AI được thể hiện từ lĩnh vực nghiên cứu về thị giác của máy tính: Trong quá trình hoạt động, hệ thống AI nhận dữ liệu đầu vào từ các cảm biến, xử lí dữ liệu, rút ra thông tin và hiểu biết môi trường xung quanh để có hành vi phù hợp.