Hoạt động Khởi động (trang 6) Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Tin học được định nghĩa là khoa học nghiên cứu các phương pháp và quá trình xử lí thông tin tự động bằng các phương tiện kĩ thuật, chủ yếu bằng máy tính. Chúng ta đã biết ở lớp dưới, thông tin được biểu diễn trong máy tính bằng các dãy bit (gồm các kí hiệu 0, 1), máy tính xử lí dữ liệu là các dãy bit trong bộ nhớ. Vậy dữ liệu và thông tin khác nhau như thế nào?
- Thông tin là tất cả những gì mang lại cho chúng ta hiểu biết.
- Dữ liệu là thông tin đã được đưa vào máy tính để máy tính có thể nhận biết và xử lí được.
- Thông tin là ý nghĩa của dữ liệu. Dữ liệu là các yếu tố thể hiện, xác định thông tin.
1. Thông tin và dữ liệu
Hoạt động 1 (trang 7 Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Có thể đồng nhất thông tin với dữ liệu được không? Có các ý kiến như sau về dữ liệu của một bài giảng môn Tin Học:
An: Bài ghi trong vở của em là dữ liệu
Minh: Tệp bài soạn bằng Word của cô giáo là dữ liệu
Khoa: Dữ liệu là tệp video ghi lại tiết giảng của cô giáo
Theo em bạn nào nói đúng?
Trả lời:
- Theo em cả 3 bạn đều nói đúng.
Câu hỏi 1 (trang 8) Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Em hãy cho một ví dụ về thông tin có nhiều cách thể hiện dữ liệu khác nhau
Trả lời:
- Ví dụ: Để tính toán, chúng ta biểu diễn thông tin dưới dạng các con số và kí hiệu toán học.
Câu hỏi 2 (trang 8) Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Em hãy cho một ví dụ về dữ liệu thể hiện nhiều thông tin khác nhau. Tính toàn vẹn của thông tin được thể hiện như thế nào trong ví dụ này?
- Dữ liệu “39oC” trong bộ dữ liệu về thời tiết mang thông tin “trời rất nóng”, nhưng trong bộ dữ liệu bệnh án lại mang thông tin “sốt cao”. Thông tin có tính toàn vẹn, nếu dữ liệu không đầy đủ thì không xác định được chính xác thông tin hoặc làm sai lệch thông tin.
2. Đơn vị lưu trữ dữ liệu
Câu hỏi 1 (trang 8) Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Định nghĩa nào về Byte là đúng?
A. Là một kí tự
B. Là đơn vị dữ liệu 8 bit
C. Là đơn vị đo tốc độ của máy tính
D. Là một dãy 8 chữ số
Đáp án đúng: B. Là đơn vị dữ liệu 8 bit
Câu hỏi 2 (trang 8) Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Quy đổi các lượng tin sau ra KB:
a. 3MB
b. 2GB
c. 2048B
Trả lời:
a. 3 MB = 3072 KB
b. 2 GB = 1024 x 1024 x 2 = 2 097 152 KB.
c. 2048B = 2048 : 1024 = 2KB
3. Lưu trữ, xử lí và truyền thông bằng thiết bị số
Hoạt động 2 (trang 9) Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Thiết bị số và ưu điểm của thiết bị số
(1). Các thiết bị làm việc với thông tin số như lưu trữ, truyền dữ liệu hay xử lí thông tin đều được gọi là thiết bị số. Trong các thiết bị dưới đây, thiết bị nào là thiết bị số? Nếu thiết bị không thuộc loại số thì thiết bị số tương ứng với nó (nếu có) là gì?
(2). Hãy so sánh thiết bị không thuộc loại số ở Hình 1.2 với thiết bị số tương ứng nếu có.
Trả lời:
- Thẻ nhớ, bộ thu phát wifi, máy tính xách tay là các thiết bị số
- Đĩa hát, đồng hồ đều không dùng dữ liệu số
Câu hỏi 1 (trang 10) Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Em hãy so sánh việc gửi thư theo đường bưu điện và gửi thư điện tử.
Trả lời:
- Giống nhau: Đều nhằm chuyển thư tới người nhận
- Khác nhau:
Câu hỏi 2 (trang 10) Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Giả sử để số hóa một cuốn sách kể cả văn bản và hình ảnh cần khối lượng dữ liệu khoảng 50MB. Thư viện của một trường có khoảng 2000 cuốn sách. Nếu số hóa thì cần khoảng bao nhiêu GB để lưu trữ? Có thể chứa nội dung đó trong thẻ nhớ 256GB hay không?
Trả lời:
- Nếu số hóa thì cần khoảng 98GB để lưu trữ.
- Có thể chứa nội dung đó trong thẻ nhớ 256GB
Luyện tập
Luyện tập 1 (trang 10) Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Từ dữ liệu các môn học của học sinh, có thể rút ra những thông tin gì? Mô tả sơ bộ xử lí để rút ra một thông tin trong số đó.
Lời giải:
- Từ dữ liệu các môn học của học sinh, có thể rút ra kết quả học tập của học sinh, xếp loại hạnh kiểm.
Luyện tập 2 (trang 10) Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Hình 1.3 là danh sách các tệp ảnh lấy ra từ thẻ nhớ của một máy ảnh số. Em hãy tính toán một thẻ nhớ tính theo độ lớn trung bình của ảnh?
Lời giải:
- Độ lớn trung bình của ảnh là:
- Ta có: ⇒ Có thể chứa tối đa 30 ảnh
Vận dụng
Vận dụng 1 (trang 10) Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Trong thẻ căn cước công dân có gắn ship có thông tin về số căn cước, họ tên, ngày sinh, giới tính, quê quán,.. được in trên thẻ để đọc trực tiếp. Ngoài ra, các thông tin ấy còn được mã hóa trong QR code và ghi vào chip nhớ. Theo em điều đó có lợi gì?
Lời giải:
- Giúp việc truy xuất thông tin diễn ra nhanh chóng và tiện lợi.
- Thông tin truy xuất sẽ chính xác hơn.
Vận dụng 2 (trang 10) Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 1: Hãy tìm hiểu và mô tả vai trò của thiết bị số trong việc làm thay đổi cơ bản việc chụp ảnh
Lời giải:
- Sau khi ghi hình từ cảm biến máy ảnh kỹ thuật số và đi qua bộ khuếch đại, hình ảnh sẽ được chuyển đổi thành dữ liệu kỹ thuật số. Đây là nhiệm vụ của bộ chuyển đổi tương tự số (analog-to-digital converter). Hầu hết các máy ảnh hiện đại chuyển đổi thành 16 bit nhưng chỉ sử dụng 14 bit, và 2 bit kia cho phép linh hoạt hơn trong quá trình xử lý hậu kỳ và lọc.
- Trong đó, 14 bit tương ứng với 16.384 pixel, chứng tỏ hình ảnh có nhiều màu và cho dải màu rộng lớn trong máy ảnh kỹ thuật số hiện đại. Dữ liệu pixel này tiến hành xử lý hình ảnh. Bộ xử lý thực hiện một số thuật toán, lọc, gỡ lỗi và nén nếu bạn chọn hình thức lưu ảnh dưới dạng jpg. Hình ảnh cuối cùng sau đó được ghi vào thẻ của máy ảnh.