1. Cách mạng tư sản Anh
a) Nguyên nhân
Câu 1: Nguyên nhân nào dẫn tới sự bùng nổ Cách mạng tư sản Anh?
Trả lời:
* Nguyên nhân sâu xa:
- Kinh tế: đầu thế kỉ XVII, kinh tế nước Anh phát triển nhất Châu Âu
+ Công nghiệp: Công nghiệp len dạ phát triển
+ Nông nghiệp: Số đông quý tộc vừa và nhỏ chuyển sang kinh doanh theo lối tư bản chủ nghĩa, rào đất cướp ruộng, nuôi cừu lấy lông,…
- Xã hội: phân hóa thành hai phe đối lập
+ Vua và các thế lực phong kiến
+ Giai cấp tư sản, tầng lớp quý tộc mới, nông dân và bình dân thành thị
=> Mâu thuẫn trong xã hội: Tư sản, quý tộc mới >< Chế độ quân chủ chuyên chế; Nông dân >< địa chủ, quý tộc
* Nguyên nhân trực tiếp:
- Năm 1640, do cần tiền để đàn áp cuộc khởi nghĩa của người Xcốt-len, vua Sác-lơ I triệu tập Quốc hội, đặt vấn đề tăng thêm các khoản thuế mới, tuy nhiên, yêu cầu này của nhà vua bị từ chối.
- Đầu năm 1642, vua Sác-lơ I chạy lên phía bắc Luân Đôn, ráo riết chuẩn bị lực lượng để tấn công phe Quốc hội => mâu thuẫn giữa tư sản, quý tộc mới với thế lực phong kiến ngày càng gay gắt.
=> Tháng 8/1642, vua Sác-lơ I tuyên chiến với Quốc hội, cách mạng Anh bùng nổ.
Câu 2: Hãy xác định trên lược đồ (tr.7) địa điểm diễn ra Cách mạng tư sản Anh
Trả lời:
- Địa điểm diễn ra cuộc cách mạnh tư sản Anh: Phía bắc Luân Đôn (Anh)
b) Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm chính
Câu 1: Trình bày kết quả, ý nghĩa và tính chất của Cách mạng tư sản Anh
Trả lời:
Kết quả, ý nghĩa cuộc Cách mạng tư sản Anh:
- Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển
- Mở ra thời kì thắng lợi của chế độ tư hữu tư bản đối với chế độ phong kiến
Tính chất: không triệt để (vì không xóa bỏ tận gốc chế độ phong kiến và giải quyết vấn đề ruộng đất của nông dân)
Câu 2: Nêu đặc điểm chính của Cách mạng tư sản Anh
Trả lời:
- Đặc điểm chính của cách mạng tư sản Anh:
+ Lực lượng lãnh đạo: giai cấp tư sản và tầng lớp quý tộc mới.
+ Hình thức: nội chiến
+ Thể chế chính trị sau cách mạng: quân chủ lập hiến
2. Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ
a) Nguyên nhân chiến tranh và sự thành lập Hợp chủng quốc Mỹ
Câu 1: Nguyên nhân nào dẫn tới Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ?
Trả lời:
* Nguyên nhân sâu xa:
- Đầu thế kỷ XVIII, người Anh thành lập 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ.
- Sự phát triển kinh tế theo con đường tư bản chủ nghĩa làm sâu sắc hơn mâu thuẫn giữa các thuộc địa với chính quốc.
- Chế độ thuế vô lí của thực dân Anh.
* Nguyên nhân trực tiếp:
- Tháng 12-1773, nhân dân cảng Bô-xtơn tấn công ba tàu chở chè (trà) của Anh
- Đại biểu các thuộc địa đã họp, đòi vua Anh bỏ các luật cấm vô lí nhưng không được chấp nhận
- Tháng 4-1775, chiến tranh bùng nổ
Câu 2: Hãy xác định trên lược đồ (tr.7) địa điểm diễn ra Chiến tranh giành độc lập của 13 bang thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ
Trả lời:
- Địa điểm diễn ra Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ
b) Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm chính
Câu 1: Khai thác tư liệu trên và thông tin trong mục, hãy cho biết kết quả, ý nghĩa, tính chất của cuộc Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ
Trả lời:
- Kết quả:
+ Lật đổ ách thống trị của thực dân Anh.
+ Đưa đến sự thành lập Hợp chúng quốc Mỹ.
- Ý nghĩa:
+ Mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh mẽ ở Mỹ.
+ Cổ vũ cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do của nhân dân thuộc địa ở nhiều nước vào cuối thế kỉ XVIII - đầu thế kỉ XIX.
- Tính chất: cuộc cách mạng tư sản.
Câu 2: Nêu đặc điểm chính của Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ
Trả lời:
Đặc điểm chính là:
+ Do tầng lớp chủ nô và tư sản lãnh đạo
+ Hình thức: cuộc chiến tranh giải phóng, thiết lập chế độ cộng hòa tổng thống.
Luyện tập
Câu 1: Sự tham gia lãnh đạo của tầng lớp quý tộc mới có ảnh hưởng như thế nào đến kết quả của Cách mạng tư sản Anh?
Trả lời:
- Tầng lớp quý tộc mới là một trong những lực lượng đóng vai trò quan trọng trong việc lãnh đạo cuộc Cách mạng tư sản Anh đi đến thành công.
- Tuy nhiên, chính sự tham gia của tầng lớp quý tộc là một trong những nguyên nhân đưa đến tính “không triệt để” của cuộc Cách mạng tư sản Anh. Vì:
+ Tầng lớp quý tộc mới muốn lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế để tự do sản xuất và kinh doanh, nhưng tinh thần chống phong kiến của họ không triệt để.
+ Quý tộc mới không quyết tâm xóa bỏ tận gốc chế độ phong kiến mà họ chỉ muốn cải tạo nền quân chủ chuyên chế sao cho phù hợp với lợi ích của mình.
=> Do đó, thể chế chính trị của nước Anh sau cách mạng là quân chủ lập hiến.
Câu 2: Lập bảng hệ thống về nguyên nhân, giai cấp lãnh đạo, kết quả, ý nghĩa, tính chất của Cách mạng tư sản Anh và Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ.
Trả lời:
|
|
Cách mạng tư sản Anh |
Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ |
|
Nguyên nhân |
Nguyên nhân sâu xa: + Sự phân hóa giai cấp, chia thành 2 phe đối lập + Sự thay đổi về kinh tế -> mâu thuẫn gay gắt giữa tư sản, quý rộc mới với chế độ quân chủ chuyên chế (bên cạnh những mâu thuẫn cũ) -> Cách mạng lật đổ chế độ phong kiến, xác lập quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa. Nguyên nhân trực tiếp: Xoay quanh vấn đề tài chính. |
Nguyên nhân sâu xa: + Đầu thế kỷ XVIII, người Anh thành lập 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ. + Sự phát triển kinh tế theo con đường tư bản chủ nghĩa làm sâu sắc hơn mâu n giữa các thuộc địa với chính quốc. + Chế độ thuế vô lí của thực dân Anh. Nguyên nhân trực tiếp: nhân dân cảng Bô-xtơn tấn công ba tàu chở chè của Anh.
|
|
Giai cấp lãnh đạo |
Tầng lớp quý tộc và tư sản |
Tầng lớp chủ nô và tư sản |
|
Kết quả |
Lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Chế độ quân chủ lập hiến được thiết lập. |
Lật đổ ách thống trị của thực dân Anh Thành lập Hợp chủng quốc Mỹ Mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển. |
|
Ý nghĩa |
Thắng lợi của giai cấo tư sản là thắng lợi của chế độ xã hội mới, của chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa đối với chế độ phong kiến. |
Là một cuộc chiến tranh vĩ đại, có ảnh hưởng đến phong trào đấu tranh giành độc lập ở nhiều nước vào cuối thế kỉ XVIII - đầu thế kỉ XIX. |
|
Tính chất |
Là một cuộc cách mạng không triệt để, không xóa bỏ tận gốc chế độ phong kiến, chưa giải quyết được vấn đề ruộng đất của nông dân. |
Cách mạng tư sản |
Vận dụng
Câu 1: Tìm hiểu thêm và cho biết: Câu nào trong bản Tuyên ngôn Độc lập của Hợp chúng quốc Mỹ được Chủ tịch Hồ Chí Minh trích dẫn cho bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà (2 - 9 - 1945)?
Trả lời:
Tuyên ngôn độc lập của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa (2-9-1945) đã khẳng định quyền dân tộc và quyền con người luôn gắn bó chặt chẽ với nhau bằng việc luận dẫn những lời bất hủ trong bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của nước Mỹ: “Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được. Trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”
Câu 2: Tìm hiểu thông tin từ sách, báo, internet và cho biết: Mặt sau của đồng 2 đô-la Mỹ (USD) in hình ảnh của sự kiện nào trong Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ? Ý nghĩa của điều này là gì?
Trả lời:.
- Mặt sau của đồng 2 đô-la Mỹ (USD) in hình ảnh: Đại biểu 13 thuộc địa Bắc Mỹ thông qua bản Tuyên ngôn Độc lập (tháng 7/1776).
- Ý nghĩa của sự kiện: bản Tuyên Ngôn Độc lập đã tố cáo chế độ áp bức thuộc địa của thực dân Anh và chính thức tuyên bố 13 thuộc địa Bắc Mỹ thoát li khỏi chính quốc (Anh), thành lập một quốc gia độc lập, mang tên Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.