1. Tình hình nước Pháp trước cách mạng
Câu 1: Khai thác hình 2.1 và thông tin trong mục, hãy nêu nguyên nhân sâu xa và nguyên nhân trực tiếp dẫn tới sự bùng nổ Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII.
Trả lời:
* Nguyên nhân sâu xa:
- Mâu thuẫn về kinh tế, chính trị, xã hội trong lòng chế độ phong kiến trở nên sâu sắc
+ Kinh tế: Nông nghiệp lạc hậu, công- thương nghiệp có bước phát triển. Quy định của phường hội kìm hãm sự phát triển của công, thương nghiệp
+ Chính trị, xã hội: Chế độ quân chủ chuyên chế lâm vào khủng hoảng. Xã hội chia 3 đẳng cấp (Quý tộc, Tăng lữ và Đẳng cấp thứ 3). Mẫu thuẫn giữa Quý tộc, Tăng lữ và Đẳng cấp thứ 3 sâu sắc
- Tiền đề tư tưởng cho cuộc cách mạng đã chuẩn bị sẵn sàng (Trào lưu triết học ánh sáng)
* Nguyên nhân trực tiếp: Ngày 5/5/1789, vua Lu-i XVI triệu tập Hội nghị ba đẳng cấp để tăng thuế cũ và đặt thuế mới, nhưng không đạt được sự đồng ý của Đẳng cấp thứ ba. Mâu thuẫn giữa Đẳng cấp thứ ba với chính quyền phong kiến chuyên chế lên cao.
Câu 2: Hãy xác định trên lược đồ (tr.7) địa điểm diễn ra Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII.
Trả lời:
- Xác định địa điểm diễn ra Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII.
2. Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm chính của Cách mạng tư sản Pháp
Câu 1: Hãy nêu kết quả của Cách mạng tư sản Pháp
Trả lời:
- Kết quả của Cách mạng tư sản Pháp:
+ Lật đổ chế độ phong kiến, thành lập chế độ công hòa.
+ Đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền, xóa bỏ nhiều trở ngại trên con đường phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Câu 2: Hãy cho biết ý nghĩa, tính chất, đặc điểm chính của Cách mạng tư sản Pháp
Trả lời:
- Ý nghĩa
+ Ý nghĩa to lớn với nước Pháp và ảnh hưởng lớn đến nhiều nước trên thế giới
+ Để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho phong trào cách mạng. Tư tưởng Tự do, Bình đẳng, Bác ái được truyền bá rộng rãi.
- Tính chất: là cuộc cách mạng dân chủ tư sản điển hình:
+ Thiết lập chế độ cộng hoà cùng các quyền tự do, dân chủ.
+ Giải quyết vấn đề ruộng đất cho người nông dân.
+ Xóa bỏ chế độ đẳng cấp và quan hệ sản xuất phong kiến.
- Đặc điểm chính: Diễn ra dưới hình thức cuộc đấu tranh giai cấp quyết liệt do giai cấp tư sản lãnh đạo, lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế bảo vệ Tổ quốc.
Luyện tập
Câu 1: Lập bảng so sánh điểm giống và khác nhau của Cách mạng tư sản Anh, Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ, Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII về: nguyên nhân, kết quả, tính chất, ý nghĩa, đặc điểm chính.
Trả lời:
|
Đặc điểm |
Cách mạng tư sản Anh |
Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ |
Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII |
|
|
Giống nhau |
Đánh đổ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển |
|||
|
Khác nhau |
Nguyên nhân |
- Sự thay đổi về kinh tế, mâu thuẫn xã hội gay gắt giữa các giai cấp (quý tộc mới >< chế độ quân chủ; nông dân >< địa chủ) - Năm 1640, Vua Sác-lơ I triệu tập Quốc hội nhằm tăng thêm các khoản thuế - Tháng 8 – 1642, vua tuyên chiến với Quốc hội, cách mạng bùng nổ |
- Sự phát triển kinh tế ở 13 bang thuộc địa làm sâu sắc hơn mâu thuẫn thuộc địa với đế quốc -> đấu tranh lật đổ ách thống trị của thực dân Anh |
- Kinh tế nông nghiệp lạc hậu, công thương nghiệp phát triển. + Chế độ quân chủ chuyên chế, đẳng cấp nặng nề; dẫn đến mâu thuẫn xã hội gay gắt. + Trào lưu triết học Ánh sáng dọn đường. - Đời sống nhân dân cơ cực. Ngày 14-7-1789, cách mạng bùng nổ |
|
Kết quả |
Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển |
- Lật đổ ách thống trị của thực dân Anh - Hợp chúng quốc Mỹ ra đời, mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển |
- Lật đổ nền quân chủ chuyên chế, thủ tiêu tàn dư phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. |
|
|
Tính chất |
Cách mạng tư sản không triệt để |
Cách mạng tư sản không triệt để |
Cách mạng tư sản triệt để |
|
|
Ý nghĩa |
Mở ra thời kì thắng lợi của chế độ tư hữu tư bản đối với chế độ phong kiến |
Có ảnh hưởng đến phong trào đấu tranh giành độc lập của nhiều nước vào cuối thế kỉ XVIII – đầu thế kỉ XIX |
- Giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân. - Chế độ phong kiến bị lung lay ở khắp châu Âu. - Mở ra thời đại mới của chủ nghĩa tư bản trên thế giới. |
|
|
Đặc điểm chính |
Diễn ra dưới hình thức nội chiến |
Là một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc |
Diễn ra dưới hình thức là cuộc đấu tranh giai cấp quyết liệt |
|
Câu 2: Có ý kiến cho rằng: Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII là một cuộc đại cách mạng. Em đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?
Trả lời:
Đồng ý với ý kiến cho rằng: cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII là một cuộc đại cách mạng. Vì:
- Cách mạng tư sản Pháp đã giải quyết triệt để những nhiệm vụ dân tộc và dân chủ đặt ra cho nước Pháp vào cuối thế kỉ XVIII, cụ thể là:
+ Nhiệm vụ dân tộc: Thống nhất lãnh thổ, hình thành thị trường dân tộc thống nhất, qua đó để thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tư bản chủ nghĩa; đấu tranh chống ngoại xâm và nội phản, bảo vệ độc lập dân tộc và chính quyền cách mạng.
+ Nhiệm vụ dân chủ: xóa bỏ chế độ phong kiến chuyên chế, xác lập nền dân chủ tư sản; xóa bỏ chế độ đẳng cấp, ban hành các quyền tự do, bình đẳng; đảm bảo quyền tư hữu về ruộng đất cho nông dân.
- Thắng lợi của Cách mạng tư sản Pháp không chỉ đưa đến những thay đổi sâu rộng trong phạm vi nước Pháp mà còn để lại dấu ấn sâu sắc trong tiến trình lịch sử châu Âu (nói riêng) và nhân loại (nói chung). Ví dụ như:
+ Những tư tưởng tiến bộ trong trào lưu Triết học Ánh sáng ở Pháp đã được đón nhận nồng nhiệt ở nhiều nơi trên thế giới, làm cho thế kỉ XVIII đi vào lịch sử với tên gọi “thế kỉ Ánh sáng”.
+ Cổ vũ phong trào đấu tranh chống phong kiến ở các nước châu Âu; để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho phong trào cách mạng ở các nước,…
Vận dụng
Câu hỏi: Tìm hiểu thông tin từ sách, báo và internet, em hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 - 7 dòng) giới thiệu về sự liên quan của Quốc kì, Quốc ca nước Pháp hiện nay với Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII và ý nghĩa của điều này.
Đoạn văn tham khảo
Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII có ý nghĩa quan trọng không chỉ với nước Pháp mà còn có ảnh hưởng đến Quốc kì và Quốc ca của nước Pháp hiện nay. Bài ca Mác-xây-e từng xuất hiện trong Cách mạng Pháp đã trở thành Quốc ca của Cộng hòa Pháp từ năm 1879. Lá cờ có ba màu đỏ, trắng và xanh dương xuất hiện trong cách mạng Pháp trở thành quốc kì của nước Cộng hòa Pháp (từ năm 1946). Trong đó: Màu xanh dương tượng trưng cho: hòa bình, sự tự do và hy vọng. Màu trắng tượng trưng cho: sự trong sáng, công lý, công bằng. Màu đỏ tượng trưng cho: máu của những người đã ngã xuống để bảo vệ Tổ quốc, cũng đồng thời là biểu trưng cho sự bác ái, yêu thương con người.