Giải SGK GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Công tác tuyển sinh, đào tạo trong các trường Quân đội nhân dân Việt Nam và Công an nhân dân Việt Nam

Mở đầu (trang 25) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Em hãy quan sát và mô tả các hoạt động trong hình 3.1. Thời gian nào trong năm thường diễn ra những hoạt động này?

Trả lời:

- Hoạt động tư vấn hướng nghiệp quân sự thường diễn ra vào đầu năm học. Cụ thể, các tổ chức và đơn vị liên quan thường tổ chức buổi tư vấn, hướng nghiệp tuyển sinh quân sự cho học sinh lớp 12 mỗi năm. Trong khoảng thời gian này, học sinh được cung cấp thông tin về các học viện, trường trong Quân đội, tiêu chuẩn tuyển sinh, quy trình đăng ký, và các nội dung liên quan đến học nghề và nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân.

I. Một số vấn đề chung

Câu hỏi 1 (trang 25) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Theo em, công tác tuyển sinh, đào tạo trong các trường Quân đội, Công an có những điểm chung nào?

Trả lời:

- Các trường Quân đội, Công an thực hiện tuyển sinh, đào tạo theo quy định và hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an, trong đó có một số yêu cầu sau:

+ Lựa chọn những công dân tự nguyện và có đủ tiêu chuẩn theo quy định vào đào tạo trong các trường Quân đội, Công an đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam, Công an nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.

+ Tuyển sinh đáp ứng yêu cầu đào tạo gắn với phát hiện nhân tài, quy hoạch và nhu cầu sử dụng đội ngũ cán bộ; thực hiện chế độ cử tuyển đúng quy định.

+ Tổ chức tuyển sinh đúng pháp luật, dân chủ, công khai, minh bạch, chính xác, công bằng, tạo đồng thuận của thí sinh, gia đình thí sinh và xã hội.

Luyện tập 1 (trang 26) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Em hãy nhận xét các ý kiến sau và nêu ý kiến của mình:

- Bạn A: Mục tiêu tuyển sinh vào trường Quân đội và trường Công an hoàn toàn khác nhau vì Quân đội nhân dân, Công an nhân dân có chức năng, nhiệm vụ đặc thù.

- Bạn B: Lí do chính mình muốn vào học đại học ở trường Quân đội hoặc trường Công an là không phải đóng học phí, lại được hưởng chế độ ăn, ở, trang phục, sinh hoạt phí, ra trường có việc làm ngay.

Lời giải:

- Ý kiến của bạn A chưa chính xác. Vì: trong công tác tuyển sinh, đào tạo trong các trường Quân đội, Công an có nhiều điểm tương đồng. Ví dụ như:

+ Lựa chọn những công dân tự nguyện và có đủ tiêu chuẩn theo quy định vào đào tạo trong các trường Quân đội, Công an đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam, Công an nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.

+ Tuyển sinh đáp ứng yêu cầu đào tạo gắn với phát hiện nhân tài, quy hoạch và nhu cầu sử dụng đội ngũ cán bộ; thực hiện chế độ cử tuyển đúng quy định.

+ Tổ chức tuyển sinh đúng pháp luật, dân chủ, công khai, minh bạch, chính xác, công bằng, tạo đồng thuận của thí sinh, gia đình thí sinh và xã hội.

- Ý kiến của bạn B chính xác. Vì: học viên thuộc các trường quân đội, công an có một số quyền lợi, như:

+ Bảo đảm cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng phục vụ học tập, được hưởng chế độ ăn, ở, trang phục, sinh hoạt phí và không phải đóng học phí; thân nhân (cha đẻ, mẹ đẻ, người nuôi dưỡng hợp pháp) của học viên được Quân đội, Công an động bảo hiểm y tế.

+ Sau khi tốt nghiệp, học viên được bố trí công tác và được giao thực hiện nhiệm vụ phù hợp với chuyên ngành được đào tạo.

II. Công tác tuyển sinh, đào tạo trong các trường Quân đội Nhân dân Việt Nam

1. Hệ thống nhà trường trong Quân đội

Câu hỏi 2 (trang 26) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Em hãy kể tên một số nhà trường trong Quân đội mà em biết. Theo em, các trường nào trong Quân đội không tuyển học sinh phổ thông?

Trả lời:

 - Tên một số nhà trường trong Quân đội mà em biết:

+ Học viện Quốc phòng

+ Học viện Lục quân

+ Học viện Chính trị

+ Học viện Kỹ thuật Quân sự (Trường Đại học Kỹ thuật Lê Quý Đôn)

+ Học viện Khoa học Quân sự

+ Học viện Quân y (Trường Đại học Y, Dược Lê Hữu Trác)

+ Học viện Phòng không - Không quân

 - Theo em, Học viện Quốc phòng, Học viện Lục quân, Học viện Chính trị và các trường trung cấp chuyên nghiệp không tuyến học sinh phổ thông.

2. Tuyển sinh đào tạo cán bộ cấp phân đội trình độ đại học, cao đẳng hệ chính quy 

Câu hỏi 3 (trang 27) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Đào tạo cán bộ cấp phân đội trình độ đại học, cao đẳng hệ chính quy trong các trường Quân đội dành cho đối tượng nào? Tiêu chuẩn, phương thức tuyển sinh và sơ tuyển được quy định như thế nào?

Trả lời:

* Đối tượng tuyển sinh

- Thanh niên ngoài Quân đội.

- Hạ sĩ quan, binh sĩ tại ngũ theo quy định của pháp luật về nghĩa vụ quân sự, có thời gian phục vụ tại ngũ đủ 12 tháng trở lên (tính đến tháng 4 năm tuyển sinh), quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng phục vụ trong Quân đội đủ 12 tháng trở lên (tính đến tháng 9 năm tuyển sinh).

* Tiêu chuẩn tuyển sinh

- Tiêu chuẩn về chính trị, đạo đức: Theo quy định của Đảng, Nhà nước, Quân uỷ Trung ương, Bộ Quốc phòng và các văn bản hướng dẫn có liên quan.

- Tiêu chuẩn về văn hoá (tính đến thời điểm xét tuyển): Đã tốt nghiệp trung học phổ thông theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

- Tiêu chuẩn về độ tuổi (tính đến năm dự tuyển): Thanh niên ngoài Quân đội không quá 21 tuổi, quân nhân tại ngũ hoặc đã xuất ngũ và công dân hoàn thành nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân không quá 23 tuổi.

- Tiêu chuẩn về sức khỏe: Theo quy định hiện hành của Bộ Quốc phòng và các hướng dẫn có liên quan.

* Các phương thức tuyển sinh

- Xét tuyển thẳng, ưu tiên xét tuyển và xét tuyển học sinh giỏi cấp trung học phổ thông.

- Xét tuyển từ kết quả kì thi đánh giá năng lực do các trường đại học trong nước tổ chức.

- Xét tuyển từ kì thi đánh giá năng lực do Bộ Quốc phòng tổ chức.

- Xét tuyển dựa vào kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông quốc gia do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức.

- Xét tuyển dựa vào học bạ trung học phổ thông.

Hằng năm, căn cứ thực tiễn công tác tuyển sinh để xác định tỉ lệ xét tuyển theo từng phương thức phù hợp với đối tượng, chương trình đào tạo của từng trưởng.

* Sơ tuyển

- Tất cả thí sinh dự tuyển đều phải qua sơ tuyến.

- Nội dung, cách thức đăng kí sơ tuyển; thẩm tra, xác minh lí lịch; khám sức khoẻ, chụp ảnh; kê khai, nộp hồ sơ đăng kí sơ tuyển; tổ chức thẩm định, xét duyệt hồ sơ sơ tuyển, công khai kết quả sơ tuyển thực hiện theo quy định của Bộ Quốc phòng.

3. Một số ngành đào tạo và các trình độ đào tạo trong các trường Quân đội 

Câu hỏi 4 (trang 28) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Em hãy kể tên một số ngành đào tạo và trình độ đào tạo trong một số trường Quân đội mà em biết. Nội dung học tập, rèn luyện của học viên trong các trường đó có gì khác so với trường ngoài Quân đội?

Trả lời:

* Trình độ đào tạo

- Các trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ được đào tạo theo quy định đối với từng trường trong Quân đội

- Học viên các trường Quân đội được học các nội dung về chính trị, kĩ thuật - chiến thuật theo chuyên ngành, đồng thời được rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, tác phong, nếp sống, thể lực theo mục tiêu yêu cầu đào tạo, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao khi ra trường

* Nội dung học tập, rèn luyện của học viên trong các trường đó khác so với trường ngoài Quân đội:

- Về học tập:

+ Chương trình đào tạo được thiết kế nhằm đáp ứng yêu cầu về quốc phòng, an ninh của đất nước.

+ Học viên được học tập các kiến thức chuyên môn về quân sự, kết hợp với các môn học về văn hóa, xã hội, khoa học kỹ thuật.

+ Giáo viên là những cán bộ quân đội có trình độ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm.

+ Phương pháp giảng dạy chú trọng đến thực hành, rèn luyện kỹ năng.

- Về rèn luyện:

+ Học viên được rèn luyện về thể chất, tinh thần, đạo đức, lối sống.

+ Tham gia các hoạt động rèn luyện kỷ luật, nề nếp, tác phong quân đội.

+ Tham gia các hoạt động giáo dục truyền thống, bồi dưỡng lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc.

+ Ngoài ra, học viên còn được tham gia các hoạt động thể thao, văn hóa, giải trí.

Nhìn chung, môi trường học tập và rèn luyện trong các trường Quân đội khắt khe, kỷ luật hơn so với các trường ngoài Quân đội. Điều này nhằm mục đích đào tạo ra những cán bộ quân đội có bản lĩnh, phẩm chất đạo đức tốt, có đủ năng lực để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Luyện tập 2 (trang 30) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Em hãy nhận xét các ý kiến sau:

- Bạn A: Học sinh sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông có thể dự tuyển vào các trường Quân đội nếu không quá 23 tuổi.

- Bạn B: Thí sinh dự tuyển vào các trường Quân đội nếu được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự tại ngũ thì không phải qua sơ tuyển.

Lời giải:

- Về ý kiến của Bạn A, Học sinh sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông có thể dự tuyển vào các trường Quân đội nếu không quá 23 tuổi là sai vì theo đối tượng tuyển sinh thì dự tuyển không hạn chế về độ tuổi.

- Đối với ý kiến của Bạn B, quy định thí sinh đã hoàn thành nghĩa vụ quân sự tại ngũ được miễn sơ tuyển là sai vì tất cả thí sinh dự tuyển đều phải qua sơ tuyển.

Luyện tập 3 (trang 30) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Anh Hùng có bố đẻ là thương binh hạng một. Sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông, anh Hùng tham gia công tác đoàn thể ở xã và được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam. Năm nay, anh Hùng 22 tuổi. Sức khỏe bố anh Hùng đã tốt hơn, anh Hùng muốn tình nguyện nhập ngũ hoặc dự tuyển sinh vào một trường đại học trong Quân đội. Em hãy tư vấn cho anh Hùng.

Lời giải:

- Với tuổi của anh Hùng thì chỉ có thể tình nguyện nhập ngũ, vì đã quá tuổi dự tuyển sinh vào một trường đại học trong Quân đội (Yêu cầu về độ tuổi, thí sinh ngoài Quân đội phải trong độ tuổi đủ 17 đến 21 tuổi)

III. Công tác tuyển sinh, đào tạo trong các trường Công an Nhân dân Việt Nam

1. Hệ thống nhà trường trong Công an

Câu hỏi 5 (trang 30) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Em hãy kể tên một số nhà trường trong Công an nhân dân mà em biết. Theo em, có những trường nào trong Công an không tuyển học sinh phổ thông?

Trả lời:

- Một số nhà trường trong Công an nhân dân:

+ Các học viện: Học viện An ninh nhân dân, Học viện Cảnh sát nhân dân, Học viện Chính trị Công an nhân dân, Học viện Quốc tế.

+ Các trường đại học: Trường Đại học An ninh nhân dân I, Trường Đại học Cảnh sát nhân dân, Trường Đại học Phòng cháy chữa cháy, Trường Đại học Kỹ thuật... Hậu cần Công an nhân dân.

+ Các trường cao đẳng: Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I, Trường Cao đẳng Cảnh sát nhân dân I, Trường Cao đẳng Cảnh sát nhân dân II.

- Trường vj là cơ sở giáo dục phổ thông trực thuộc công an nhân dân. Trường Văn hóa không tuyển học sinh trung học phổ thông.

2. Tuyển sinh đào tạo trình độ đại học chính quy tuyển mới 

Câu hỏi 6 (trang 31) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Em hãy nêu quy định về đối tượng, tiêu chuẩn, phương thức tuyển sinh và sơ tuyển đào tạo trình độ đại học chính quy tuyển mới trong trường Công an.

Trả lời:

a) Đối tượng tuyển sinh

- Công dân thường trú tại địa phương nơi đăng kí sơ tuyển.

- Học sinh Trường Văn hoá.

- Chiến sĩ nghĩa vụ Công an.

- Công dân hoàn thành nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân có quyết định xuất ngũ trong vòng 12 tháng tính đến tháng dự tuyển.

b) Tiêu chuẩn tuyển sinh

- Tiêu chuẩn chung: Bảo đảm các điều kiện theo quy định của pháp luật và của Bộ Giáo dục và Đào tạo; có đủ tiêu chuẩn về chính trị, phẩm chất đạo đức, sức khoẻ tuyển vào Công an nhân dân theo quy định hiện hành của Bộ Công an; có khả năng giữ bình tĩnh, nhanh nhẹn, có trí nhớ tốt, tư duy logic và những phẩm chất khác theo yêu cầu của từng hệ lực lượng nghiệp vụ trong Công an nhân dân (nếu có).

- Ngoài tiêu chuẩn chung, tùy đối tượng tuyển sinh cần đáp ứng các yêu cầu về độ tuổi; kết quả học tập, rèn luyện trong những năm học ở cấp trung học phổ thông; thời gian, kết quả xếp loại công tác theo quy định của Bộ Công an.

c) Phương thức tuyển sinh

- Thi tuyển.

- Xét tuyển.

- Kết hợp giữa thi tuyển và xét tuyển.

Trường Công an nhân dân xác định phương thức tuyển sinh theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, hướng dẫn tuyển sinh hằng năm của Bộ Công an.

d) Sơ tuyển

- Tất cả thí sinh dự tuyển phải tham gia sơ tuyển.

- Nội dung sơ tuyển (kiểm tra thông tin cá nhân, bằng tốt nghiệp và học bạ trung học phổ thông, phẩm chất đạo đức và quá trình học tập, công tác; kiểm tra sức khoẻ, năng khiếu; thẩm tra, xác minh, kết luận tiêu chuẩn chính trị; chụp ảnh thí sinh) và công khai kết quả sơ tuyển thực hiện theo quy định của Bộ Công an.

3. Một số ngành đào tạo và các trình độ đào tạo trong trường Công an 

Câu hỏi 7 (trang 32) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Em hãy kể tên một số ngành đào tạo và trình độ đào tạo trong một số trường Công an mà em biết. Nội dung học tập, rèn luyện của học viên trong những trường này có gì khác so với trường ngoài Công an?

Trả lời:

* Một số ngành đào tạo

* Các trình độ đào tạo

- Các trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ được đào tạo theo quy định đối với từng trường cao đẳng, trường đại học, học viện trong Công an

- Học viên các trường Công an được học tập về chính trị, khoa học xã hội và nhân văn, pháp luật, ngoại ngữ, tin học, kiến thức, kĩ năng về quốc phòng, an ninh; nghiệp vụ Công an và các môn học đặc thù; võ thuật và các kĩ năng cần thiết khác theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo, đáp ứng nhiệm vụ được giao khi ra trường

* Nội dung học tập, rèn luyện của học viên trong trường Công an có gì khác so với trường ngoài Công an:

- Về học tập:

+ Học viên được học tập các kiến thức chuyên ngành về nghiệp vụ Công an, lý luận chính trị, pháp luật, ngoại ngữ, tin học, ...

+ Học viên được rèn luyện các kỹ năng nghiệp vụ Công an như: võ thuật, bắn súng, điều tra, phá án, ...

+ Học viên được tham gia các hoạt động giáo dục ngoài giờ như: thể dục thể thao, văn hóa văn nghệ, ...

- Về rèn luyện:

+ Học viên được rèn luyện về đạo đức, lối sống, ý thức trách nhiệm, tinh thần cống hiến cho sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội.

+ Học viên được rèn luyện về sức khỏe, thể lực, khả năng chịu đựng gian khổ, hiểm nguy.

+ Học viên được rèn luyện về kỷ luật, tác phong, ý thức tổ chức.

+ Ngoài ra, học viên trong trường Công an còn được tham gia các hoạt động thực tiễn như: thực tập nghiệp vụ, tham gia giải quyết các vụ án, ... để nâng cao kiến thức và kỹ năng thực hành.

Luyện tập 4 (trang 33) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: An nói với lớp trưởng: “Tớ rất khâm phục những người lính cứu hoà nên định thi vào Trường Đại học Phòng cháy chữa cháy. Để được vào học trường này, tớ thấy chỉ cần có sức khoẻ và có khả năng giữ bình tĩnh, nhanh nhẹn. Vì thế, tớ sẽ chỉ tập trung học thật tốt môn Giáo dục thể chất trên lớp và rèn luyện thể dục thể thao ngoài giờ học”. Nếu là lớp trưởng, em sẽ xử trí như thế nào?

Lời giải:

- Nếu là lớp trưởng, em sẽ khuyên An: bên cạnh việc rèn luyện sức khỏe, An cần phải tập trung ôn luyện, học tập tốt các môn học khác; đồng thời rèn luyện, bồi dưỡng các phẩm chất chính trị đạo đức. Vì: theo quy định, các đối tượng tuyển sinh vào trường Công an cần:

+ Bảo đảm các điều kiện theo quy định của pháp luật và của Bộ Giáo dục và Đào tạo; Có đủ tiêu chuẩn về chính trị, phẩm chất đạo đức, sức khoẻ tuyển vào Công an nhân dân theo quy định hiện hành của Bộ Công an; Có khả năng giữ bình tĩnh, nhanh nhẹn, có trí nhớ tốt, tư duy logic và những phẩm chất khác theo yêu cầu của từng hệ lực lượng nghiệp vụ trong Công an nhân dân (nếu có).

+ Ngoài ra, các thí sinh cần đáp ứng các yêu cầu về độ tuổi; kết quả học tập, rèn luyện trong những năm học ở cấp trung học phổ thông; thời gian, kết quả xếp loại công tác theo quy định của Bộ Công an.

IV. Công tác định hướng nghề nghiệp quân sự, công an

1. Công tác định hướng của nhà trường và gia đình

Câu hỏi 8 (trang 33) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Theo em, thông tin định hướng nghề nghiệp quân sự, công an có thể tìm hiểu từ những nguồn nào?

Trả lời:

- Các trường trung học phổ thông phối hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh tư vấn về các môn học và hướng nghiệp, bao gồm cả nghề quân sự và công an. Cùng với đó, các trường Quân đội và Công an tổ chức các hoạt động tuyển sinh, thông tin và tuyên truyền công khai để giới thiệu về các cơ hội nghề nghiệp và quyền lợi của học viên.

2. Công tác định hướng của các trường Quân đội, Công an

Luyện tập 5 (trang 34) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Quân và Quyên là hai bạn thân nhau từ nhỏ. Hai bạn vừa trúng tuyển vào lớp 10. Quân tuyên bố với Quyên: “Tớ xác định sau này sẽ vào học một trường trong Quân đội. Từ nay, tớ sẽ tìm hiểu tổ hợp môn học xét tuyển vào trường Quân đội và xin bố mẹ cho tớ chỉ tập trung học các môn này. Các môn khác, kể cả môn học bắt buộc tớ chỉ học vừa đủ điều kiện dự kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông”.

Nếu là Quyên, em sẽ xử trí như thế nào?

Lời giải:

Nếu là Quyên, em sẽ khuyên bạn:

- Ngoài 3 môn tổ hợp thi xét tuyển Quân cần phải học đều các môn khác để có một thành tích THPT thật cao và những môn học còn lại vẫn sẽ áp dụng rất nhiều trong quá trình học lên cao vì thế Quân không được coi nhẹ môn nào

- Ngoài việc học văn hóa trên trường Quân cần rèn luyện sức khỏe, rèn luyện thể dục thể thao ngoài giờ học bồi dưỡng các phẩm chất chính trị, đạo đức

Luyện tập 6 (trang 34) GDQP 12 Cánh diều Bài 3: Sau nhiều lần đắn đo, cân nhắc Minh dự định sẽ thi vào một trường Công an. Minh nói với Bình: "Phương án thi tốt nghiệp trung học phổ thông có số môn thi bắt buộc ít nhưng lại có nhiều cơ hội chọn tổ hợp môn thi. Tớ chỉ lo thi vào trường Công an còn phải khám sức khoẻ, sơ tuyển, xác minh chính trị và một số tiêu chuẩn nữa, không biết thông tin về các thủ tục này có thể tìm hiểu ở đâu".

Nếu là Bình, em sẽ tư vấn như thế nào để Minh yên tâm học tập và cố gắng đạt được nguyện vọng của mình?

Lời giải: