Mở đầu (trang 41) GDQP 12 Cánh diều Bài 5: Bạn A nói: “Lực lượng vũ trang địa phương là lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam (gồm Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Dân quân tự vệ) chiến đấu ở các địa phương khi có chiến tranh xảy ra". Em đồng ý với bạn A không? Vì sao?
Trả lời:
- Không đồng tình với bạn A, vì:
+ Thành phần của lực lượng vũ trang địa phương gồm: Bộ đội địa phương; Lực lượng dự bị động viên; Dân quân tự vệ; Công an cấp tỉnh, Công an cấp huyện, Công an cấp xã; Bộ đội biên phòng.
+ Mỗi đơn vị trong lực lượng vũ trang địa phương có vai trò, chức năng và nhiệm vụ khác nhau.
I. Một số nét chính về truyền thống và nghệ thuật quân sự của lực lượng vũ trang địa phương
1. Thành phần của lực lượng vũ trang địa phương
Câu hỏi 1 (trang 41) GDQP 12 Cánh diều Bài 5: Em hãy nêu một số đặc điểm của Bộ đội địa phương, Bộ đội Biên phòng, Lực lượng dự bị động viên và Dân quân tự vệ
Trả lời:
a) Bộ đội địa phương
- Bộ đội địa phương là một bộ phận của Quân đội nhân dân, được tổ chức ở cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và cấp quận, huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phù hợp với đặc điểm tình hình, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh của từng địa phương.
- Bộ đội địa phương có nhiệm vụ phối hợp với Công an nhân dân, Dân quân tự vệ, Bộ đội Biên phòng bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội trong thời bình và làm nòng cốt cho toàn dân đánh giặc ở địa phương khi có chiến tranh.
b) Bộ đội Biên phòng
- Bộ đội Biên phòng là lực lượng vũ trang nhân dân, thành phần của Quân đội nhân dân, là lực lượng nòng cốt, chuyên trách quản lí, bảo vệ biên giới quốc gia, khu vực biên giới.
- Bộ đội Biên phòng có nhiệm vụ thực hiện quản lí, bảo vệ biên giới quốc gia, hệ thống mốc quốc giới, công trình biên giới, cửa khẩu,...; duy trì an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở khu vực biên giới, cửa khẩu; kiểm soát xuất nhập cảnh tại cửa khẩu và qua lại biên giới; sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu chống xung đột vũ trang, chiến tranh xâm lược ở khu vực biên giới; tham gia thực hiện chính sách dân tộc, tôn giáo và phòng, chống, ứng phó, khắc phục sự cố, thiên tai, thảm hoạ, biến đổi khí hậu, dịch bệnh, tìm kiếm, cứu nạn, cứu hộ ở khu vực biên giới.
c) Lực lượng dự bị động viên
- Lực lượng dự bị động viên bao gồm quân nhân dự bị và phương tiện kĩ thuật dự bị được đăng kí, quản lí và sắp xếp vào đơn vị dự bị động viên để sẵn sàng bổ sung cho lực lượng thường trực của Quân đội nhân dân.
- Lực lượng dự bị động viên được huy động khi có lệnh tổng động viên hoặc lệnh động viên cục bộ, khi thi hành lệnh thiết quân luật, khi có nguy cơ đe doạ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội nhưng chưa đến mức ban bố tình trạng khẩn cấp; thực hiện nhiệm vụ phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm hoạ, thiên tai, dịch bệnh nguy hiểm.
d) Dân quân tự vệ
- Dân quân tự vệ là lực lượng vũ trang quần chúng không thoát li sản xuất, công tác, được tổ chức ở địa phương gọi là dân quân, được tổ chức ở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế gọi là tự vệ.
- Dân quân tự vệ có nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu và phục vụ chiến đấu bảo vệ địa phương; phối hợp với Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Bộ đội Biên phòng (đối với địa phương có biên giới quốc gia) trên địa bàn bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, hải đảo, vùng biển, vùng trời của Tổ quốc; thực hiện nhiệm vụ huấn luyện quân sự, giáo dục chính trị, pháp luật, hội thi, hội thao, diễn tập; phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm hoạ, sự cố, thiên tai, dịch bệnh, cháy, nổ; tìm kiếm, cứu nạn, cứu hộ; bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường.
Luyện tập 1 (trang 43) GDQP 12 Cánh diều Bài 5: Lực lượng vũ trang địa phương nơi em đang sinh sống có Bộ đội Biên phòng không? Vì sao?
Lời giải:
- Lực lượng vũ trang địa phương nơi em đang sinh sống là trung tâm Thành phố Hà Nội không có Bộ đội Biên phòng.Vì Hà Nội không có đường biên giới Quốc gia
- Nếu địa phương bạn sinh sống nằm ở khu vực biên giới, ven biển, cửa khẩu quốc tế thì chắc chắn sẽ có Bộ đội Biên phòng. Vì đây là những khu vực có vị trí chiến lược quan trọng, cần được bảo vệ an ninh, trật tự và chủ quyền lãnh thổ.
- Ví dụ: Các tỉnh, thành phố ven biển như Quảng Ninh, Hải Phòng, Kiên Giang; các tỉnh, thành phố có đường biên giới với các nước láng giềng như Lạng Sơn, Điện Biên, An Giang,... đều có Bộ đội Biên phòng.
2. Một số nét chính về truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương
Câu hỏi 2 (trang 43) GDQP 12 Cánh diều Bài 5: Trong quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng vũ trang địa phương trên cả nước đã góp phần viết nên truyền thống vẻ vang của lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam, đồng thời viết nên truyền thống đấu tranh cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ở chính địa phương mình. Em hãy nêu một số nét về truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương trên cả nước mà em biết.
- Một số nét chính về truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương:
+ Tuyệt đối trung thành với Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, với Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước và nhân dân; sẵn sàng chiến đấu hi sinh vì sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
+ Độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường; vừa chiến đấu, vừa sản xuất; chiến đấu kiện cường, dũng cảm, mưu trí, linh hoạt, lao động, học tập và công tác cần cù, sáng tạo, hiệu quả.
+ Gắn bó máu thịt với nhân dân, sẵn sàng xả thân bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân, tài sản của Nhà nước ở địa phương.
+ Đoàn kết nội bộ; phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành, các lực lượng; tận tình giúp đỡ nhân dân và lực lượng vũ trang địa phương bạn, nêu cao tinh thần đoàn kết quốc tế trong sáng, thuỷ chung, chỉ nghĩa, chí tình.
Luyện tập 2 (trang 44) GDQP 12 Cánh diều Bài 5: Em hãy nhận xét các ý kiến sau:
- Bạn A: Ngày truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam cũng là ngày truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương.
- Bạn B: Mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có một ngày truyền thống của lực lượng vũ trang tỉnh, thành phố đó.
Lời giải:
- Ý kiến của bạn A: Em đồng ý với ý kiến của bạn A vì bộ đội địa phương là một bộ phận của Quân đội nhân dân vì thế ngày truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam cũng là ngày truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương.
- Ý kiến của bạn B: Em không đồng ý với ý kiến bạn B vì bộ đội địa phương là một bộ phận của Quân đội nhân dân vì thế ngày truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam cũng là ngày truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương và không tách từng ngày cho mỗi địa phương
Luyện tập 3 (trang 44) GDQP 12 Cánh diều Bài 5: Em hãy kể tên một số tấm gương tiêu biểu của lực lượng vũ trang địa phương trên cả nước mà em biết.
Lời giải:
- Một số tấm gương tiêu biểu của lực lượng vũ trang địa phương trên cả nước:
* Liệt sĩ Võ Thị Sáu (Thành phố Hồ Chí Minh)
- Tham gia du kích từ năm 1948.
- Nổi tiếng với lòng dũng cảm và tinh thần hy sinh trong trận đánh đồn Côn Nước năm 1952.
- Được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
* Đại úy Lê Văn Bảy (Đắk Lắk)
- Tham gia nhiều trận đánh quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, góp phần giải phóng Buôn Ma Thuột năm 1975.
- Là một trong những cán bộ tiêu biểu của lực lượng vũ trang Tây Nguyên.
- Được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
3. Một số nét chính về nghệ thuật quân sự của lực lượng vũ trang địa phương
Câu hỏi 3 (trang 44) GDQP 12 Cánh diều Bài 5: Trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, lực lượng vũ trang địa phương đã và đang vận dụng, phát huy, phát triển nghệ thuật quân sự Việt Nam một cách sáng tạo, phù hợp với đặc điểm của từng địa phương. Em hãy nêu một số ví dụ về nghệ thuật quân sự của lực lượng vũ trang địa phương trên cả nước mà em biết.
- Một số nét chính về nghệ thuật quân sự của lực lượng vũ trang địa phương
+ Phát huy sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân ở địa phương, lấy lực lượng vũ trang làm nòng cốt.
+ Quán triệt tư tưởng tiến công, bám trụ kiên cường; tích cực, chủ động đánh địch rộng khắp mọi lúc, mọi nơi.
+ Phát huy sở trường, phối hợp các lực lượng của địa phương; tận dụng, cải tạo địa hình, tạo lập thế trận tại chỗ.
+ Vận dụng linh hoạt các hình thức chiến thuật, thủ đoạn chiến đấu (tập kích, phục kích, bao vây, nghi binh, căng kéo, kim giữ, phân tán lực lượng địch,...), kết hợp sáng tạo nhiều cách đánh: đánh nhỏ, đánh vừa, đánh lớn (lấy đánh nhỏ là chủ yếu), đánh tiêu hao rộng khắp, đánh tiêu diệt có trọng điểm,...
+ Phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với bộ đội chủ lực; kết hợp đấu tranh chính trị, quân sự, binh vận ở địa phương tạo sức mạnh tổng hợp.
Luyện tập 4 (trang 45) GDQP 12 Cánh diều Bài 5: Em hãy nêu những điểm chung giữa nét cơ bản nghệ thuật quân sự Việt Nam (1) và một số nét chính về nghệ thuật quân sự của lực lượng vũ trang địa phương.
Lời giải:
* Có một số điểm chung giữa nét cơ bản của nghệ thuật quân sự Việt Nam và một số nét chính về nghệ thuật quân sự của lực lượng vũ trang địa phương:
- Kết hợp sáng tạo và đa dạng hình thức đánh:
+ Cả hai đều nhấn mạnh vào việc kết hợp sáng tạo nhiều cách đánh và hình thức đấu tranh của nhiều lực lượng để tạo ra sức mạnh tổng hợp.
+ Cả hai cũng tập trung vào việc áp dụng các hình thức chiến thuật và thủ đoạn chiến đấu linh hoạt như tập kích, phục kích, bao vây, nghi binh, căng kéo, kìm giữ, phân tán lực lượng địch.
- Phòng ngự và tiến công chủ động:
+ Cả hai đều tập trung vào việc phát triển sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân ở địa phương, kết hợp phòng ngự và tiến công chủ động để đánh địch mọi lúc, mọi nơi.
+ Cả hai cũng quan trọng việc tận dụng, khai thác, và cải tạo địa hình để xây dựng các công trình phòng thủ và duy trì cuộc chiến đấu lâu dài.
- Sự hợp tác và hiệp đồng chặt chẽ:
+ Cả hai đều là sự hiệp lực chặt chẽ giữa các lực lượng quân sự và dân quân để tạo ra sức mạnh tổng hợp trong chiến đấu.
+ Cả hai cũng kết hợp chặt chẽ giữa lực lượng tại chỗ với lực lượng cơ động để giành thắng lợi trong các cuộc đấu tranh.
II. Trách nhiệm xây dựng, bảo vệ, gìn giữ và phát huy truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương
1. Tìm hiểu truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương
Câu hỏi 4 (trang 45) GDQP 12 Cánh diều Bài 5: Theo em, nội dung cần tìm hiểu về truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương là gì?
Trả lời:
Nội dung cần tìm hiểu về truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương là:
- Lịch sử hình thành và phát triển của lực lượng vũ trang địa phương; ngày truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương.
- Chiến công của lực lượng vũ trang địa phương trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, cuộc chiến tranh chống đế quốc Mỹ, cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc, cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc, đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam và trong sự nghiệp củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
- Các hoạt động của lực lượng vũ trang trong thời bình như tham gia phòng chống chiến lược “diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; tham gia lao động sản xuất, phát triển kinh tế của địa phương; tham gia phòng, chống và giảm nhẹ tác hại của thiên tai ;...
- Người có công với cách mạng ở địa phương như liệt sĩ; Bà mẹ Việt Nam anh hùng: Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; Anh hùng Lao động trong thời kì kháng chiến; thương binh; bệnh binh; người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học; người hoạt động cách mạng, kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế bị địch bắt tù, đày;...
- Công trình ghi công liệt sĩ (nghĩa trang liệt sĩ, đài tưởng niệm liệt sĩ, đền thờ liệt sĩ, nhà bia ghi tên liệt sĩ), mộ liệt sĩ, tượng dài, ... liên quan đến lực lượng vũ trang địa phương.
- Cá nhân, tập thể thuộc lực lượng vũ trang địa phương có những đóng góp xuất sắc, đặc biệt xuất sắc vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc được Nhà nước tặng, truy tặng Huân chương, Huy chương, Danh hiệu vinh dự Nhà nước; những tấm gương tiêu biểu của lực lượng vũ trang địa phương đoàn kết, tận tình giúp đỡ nhân dân, lực lượng vũ trang địa phương bạn và thực hiện nghĩa vụ quốc tế.
2. Trách nhiệm của công dân
Câu hỏi 5 (trang 46) GDQP 12 Cánh diều Bài 5: Công dân có trách nhiệm gì trong xây dựng, gìn giữ và phát huy truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương?
- Trách nhiệm của công dân:
+ Tích cực, chủ động tìm hiểu và vận động người thân, cộng đồng tìm hiểu về truyền thống lực lượng vũ trang của quê hương và địa phương nơi đang sinh sống.
+ Thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân, Dân quân tự vệ, Lực lượng dự bị động viên, quyền và trách nhiệm của công dân về quốc phòng và an ninh theo quy định của pháp luật.
+ Tích cực tham gia phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” và các hoạt động vận động, chăm sóc, giúp đỡ người có công với cách mạng và thân nhân người có công với cách mạng, chăm sóc, gìn giữ công trình ghi công liệt sĩ, mộ liệt sĩ, tượng đài...
+ Đấu tranh, phản bác với quan điểm, tư tưởng trái với truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương; phát hiện, cung cấp thông tin và tham gia ngăn chặn các hành vi xuyên tạc, bôi nhọ lịch sử, truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương.
Vận dụng
Vận dụng 1 (trang 46) GDQP 12 Cánh diều Bài 5: Em hãy tìm hiểu và báo cáo trước lớp về truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương quê hương em hoặc nơi em đang học tập, sinh sống.
Lời giải:
Lực lượng vũ trang Thủ đô Hà Nội có một truyền thống anh hùng và bất khuất. Họ đã kế thừa và phát huy tinh thần chiến đấu chống ngoại xâm của dân tộc, vượt qua mọi khó khăn và thử thách để lập nên những chiến công vang dội.
Ngày 19-10-1946, Lực lượng vũ trang Thủ đô Hà Nội ra đời từ phong trào cách mạng của quần chúng. Trong Cách mạng Tháng Tám, các đội tiền thân của Lực lượng vũ trang Thủ đô đã xung kích, làm nòng cốt trong phong trào đấu tranh cách mạng, khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội.
Trong kháng chiến chống Mỹ, Lực lượng vũ trang Thủ đô đã dũng cảm, mưu trí, phối hợp với lực lượng Phòng không-Không quân đánh thắng cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của đế quốc Mỹ, làm nên trận “Điện Biên Phủ trên không” lẫy lừng.
Thời kỳ đổi mới, cán bộ, chiến sĩ Thủ đô tiếp tục phát huy truyền thống “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”, xây dựng lực lượng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; tích cực huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, phòng chống thiên tai, dịch bệnh, cứu hộ, cứu nạn;
phòng chống “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, có sức chiến đấu cao, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện mẫu mực, tiêu biểu, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Vận dụng 2 (trang 46) GDQP 12 Cánh diều Bài 5: Em hãy nêu những việc em đã, đang và sẽ làm để góp phần xây dựng, bảo vệ, gìn giữ và phát huy truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương quê hương em hoặc nơi em đang học tập, sinh sống.
Lời giải:
Những việc em đã, đang và sẽ làm để góp phần xây dựng, bảo vệ, gìn giữ và phát huy truyền thống của lực lượng vũ trang địa phương:
- Tìm hiểu và học tập về truyền thống:
+ Tham gia các buổi sinh hoạt truyền thống do nhà trường tổ chức.
+ Tìm hiểu về lịch sử, chiến công của lực lượng vũ trang địa phương qua sách vở, internet.
- Rèn luyện bản thân:
+ Rèn luyện tính kỷ luật, tự giác trong học tập và sinh hoạt.
+ Rèn luyện lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm với cộng đồng.
- Tham gia các hoạt động:
+ Tham gia các hoạt động do Đoàn, Hội tổ chức về truyền thống cách mạng.
+ Tham gia các hoạt động tình nguyện tại các di tích lịch sử.
+ Tham gia các hoạt động tri ân, tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ.
- Góp phần xây dựng quê hương:
+ Tham gia học tập tốt để trở thành người có ích cho xã hội.
+ Tham gia các hoạt động vệ sinh môi trường, bảo vệ cảnh quan quê hương.