Mở đầu (trang 11) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 2: Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ thể hiện sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ qua những bức tranh sau?
Trả lời:
- Một số câu ca dao, tục ngữ liên quan đến nội dung bức tranh 1:
+ Lá lành đùm lá rách
+ Thương người như thể thương thân
+ Nhường cơm sẻ áo
+ Một miếng khi đói bằng một gói khi no
- Câu tục ngữ liên quan đến nội dung bức tranh 2: một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ.
Khám phá
1. Em hãy đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi
Câu hỏi (trang 12) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 2:
- Những chi tiết nào trong câu chuyện thể hiện sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ của Hiếu và Minh?
- Em cảm nhận gì sau khi đọc câu chuyện trên?
- Theo em, trong cuộc sống, sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ được biểu hiện như thế nào?
Trả lời:
- Những chi tiết trong câu chuyện thể hiện sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ của Hiếu và Minh:
+ Minh bị dị tật bẩm sinh nên từ năm 8 tuổi, Hiếu luôn sang cổng Minh đến trường mỗi ngày.
+ Khi biết đi xe đạp, Hiếu vẫn tiếp tục chở Minh đi học.
+ Khi lên đại học dù khác trường, hai bạn vẫn động viên, quan tâm lẫn nhau.
- Qua câu chuyện trên, em cảm nhận được tình bạn thật đẹp và đáng trân quý giữa hai bạn Hiếu và Minh. Hiếu đã luôn bên cạnh, giúp đỡ Minh đến trường, làm “đôi chân” cho Minh. Đó là một tình bạn đáng ngưỡng mộ và chúng ta cần phải học tập.
- Biểu hiện của sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ trong cuộc sống:
+ Giúp đỡ người khác khi họ gặp khó khăn.
+ Quan tâm đến mọi người trong mọi hoàn cảnh.
+ Biết lắng nghe và đặt mình vào vị trí của họ.
+ Khích lệ, động viên khi họ gặp trở ngại trong cuộc sống.
2. Em hãy quan sát các bứa tranh sau và trả lời câu hỏi
Câu hỏi (trang 13) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 2:
- Em có nhận xét gì về lời nói, hành động của các nhân vật trong bốn bức tranh trên?
- Theo em, vì sao trong cuộc sống, chúng ta cần phải quan tâm, cảm thông và chia sẻ lẫn nhau?
- Chúng ta cần làm gì để khích lệ, động viên bạn bè quan tâm, cảm thông, chia sẻ với người khác và phê phán thói ích kĩ, thờ ơ trước khó khăn, mất mát của người khác một cách phù hợp?
Trả lời:
- Nhận xét gì về lời nói, hành động của các nhân vật trong bốn bức tranh trên:
+ Tranh 1: Việc làm của các bạn cho thấy các bạn rất biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ. Các bạn biết quan tâm, thăm hỏi khi bạn mình bị ốm.
+ Tranh 2: Việc làm của bạn cho thấy bạn chưa biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ. Bạn trong tranh đã thờ ơ, chỉ lo chơi game mà không biết cách giúp đỡ, chia sẻ việc nhà với mẹ khi mẹ bị ôm.
+ Tranh 3: Việc làm của bạn cho thấy bạn rất biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ. Bạn đã biết thăm hỏi sức khỏe của bà khi bà bị ốm.
+ Tranh 4: Việc làm của bạn cho thấy bạn rất biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ. Bạn biết giúp đỡ cô giáo khi thấy cô cầm nhiều đồ.
- Trong cuộc sống chúng ta cần phải quan tâm, cảm thông và chia sẻ lẫn nhau vì:
+ Hành động quan tâm, chia sẻ sẽ giúp con người có thêm sức mạnh để vượt qua những thử thách, những nghịch cảnh của cuộc đời.
+ Bản thân chúng ta cũng nhận được nhiều niềm vui, cảm thấy sống có ích, cuộc đời sẽ trở nên tươi đẹp hơn.
- Hành động để khích lệ , động viên bạn bè quan tâm, cảm thông, chia sẻ với người khác và phê phán thói ích kỉ , thờ ơ trước khó khăn, mất mát của người khác một cách phù hợp là:
+ An ủi, động viên, hỏi thăm, lắng nghe kịp thời.
+ Giúp đỡ người khác khi khó khăn, hoạn nạn.
+ Sử dụng từ ngữ phù hợp với bối cảnh giao tiếp.
+ Lên án, phê phán những hành động thờ ơ, không giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn.
3. Em hãy quan sát các bức tranh và thực hiện yêu cầu.
Yêu cầu (trang 13) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 2:
- Kể lại câu chuyện theo tranh.
- Đặt tên cho câu chuyện và rút ra bài học.
Trả lời:
- Kể lại câu chuyện theo tranh:
+ Trên đường đi làm về, chú K thấy một cậu bé ngồi co ro trên đường vì trời lạnh giá. Chú K đã tiến đến gần và đưa cho cậu bé một chiếc khăn choàng để đỡ lạnh. 15 năm sau, chú K mắc phải một căn bệnh nặng nhưng chú không đủ tiền để chữa trị, chú cảm thấy rất buồn bã. Thế nhưng sau đó, chú đã được một mạnh thường quân tài trợ toàn bộ tiền viện phí. Người mạnh thường quân đó chính là đứa bé mà chú đã giúp đỡ năm xưa.
- Đặt tên cho câu chuyện:
+ Món quà năm xưa.
+ Tình thương đáng quý.
- Qua câu chuyện trên, chúng ta rút ra được bài học: giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn rồi có cơ hội thì người đó lại sẵn sàng giúp đỡ mình; cho đi không cần nhận lại là một hành động đáng trân quý.
Luyện tập
Luyện tập 1: Em hãy đọc tình huống sau và thực hiện theo yêu cầu: Nêu quan điểm của em về việc làm của T trong tình huống trên.
Trả lời:
+ Ban đầu, T cho rằng: chủ nhật là thời gian nghỉ ngơi sau một tuần học tập mệt mỏi, do đó T đã ngủ nướng, không làm việc nhà và bỏ đi chơi => Việc làm này thể hiện T là một người không biết quan tâm, sẻ chia, giúp đỡ người thân trong gia đình.
+ Khi chứng kiến hành động và lời nói của H, T đã thay đổi suy nghĩ, bạn T đã biết quan tâm hơn tới người thân => việc T biết hối hận và thực hiện hành đôngh quan tâm, chi sẻ với người thân là việc đáng kích lệ.
Luyện tập 2: Em hãy đọc tình huống sau và thực hiện yêu cầu.
Yêu cầu
- Em hãy sắm vai để nhận xét hành động của M: Động viên bạn ấy quan tâm, cảm thông, chia sẻ với cô lao công và những người khác.
- Hãy tự đánh giá xem trong vài tháng qua về sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ của em với người thân, thầy cô, bạn bè, những người xung quanh.
Trả lời:
- Sắm vai để nhận xét hành động của M:
+ Gợi ý: Giải thích cho M rằng: Bạn hãy biết cảm thông, chia sẻ với người khác đừng thờ ơ với những người xung quanh. Khi uống hết nước bạn phải mang bỏ vào thùng rác, như vậy bạn sẽ giúp được cô lao công đỡ lao dọn, giúp được cô đỡ vất vả hơn trong công việc của mình. Hãy tôn trọng và cảm thông cho những người xung quanh ta.
- Tự đánh giá về sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ của em với người thân, thầy cô, bạn bè, những người xung quanh:
+ Trong vài tháng qua em đã biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ với người khác Nhưng vẫn còn một vài lúc em đã thờ ơ, phớt lờ những người khó khăn xung quanh mình.
+ Vì vậy sau này, em sẽ luôn luôn quan tâm đến người khác, giúp đỡ và chia sẻ nhiều hơn với mọi người.
Vận dụng
Vận dụng 1: Hãy làm một sản phẩm như: tấm thiệp, bài thơ,…để thể hiện sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ và gửi đến người em yêu quý trong gia đình, dòng họ, hàng xóm hay một nhân vật em cảm kích trong cuộc sống.
Gợi ý: Bài thơ gửi đến người thầy của mình:
Thầy con giờ đã già rồi
Mắt mờ, chân yếu, da mồi còn đâu
Phấn rơi bạc cả mái đầu
Đưa con qua những bể dâu cuộc đời
Mỗi khi bụi phấn rơi rơi
Thầy gieo mầm hạt những lời yêu thương
Cho con vững bước nẻo đường
Hành trang kiến thức, tình thương của thầy
Biết bao vất vả, đắng cay
Gạo tiền, cơm áo, vòng quay cuộc đời
Nhưng tâm thầy mãi sáng ngời
Dựng xây sự nghiệp trồng người thanh cao !
Trọn đời con mãi tự hào
Cúi đầu cung kính ... thương sao dáng thầy
Dẫu đời xuôi, ngược đó đây
Tim con ghi khắc lời thầy khi xưa
Khuya rồi thầy đã ngủ chưa ?
Ngàn bông hoa thắm kính thưa ... dâng thầy
Cho con cuộc sống hôm nay
Mừng ngày Nhà Giáo ơn thầy chẳng quên !
Vận dụng 2: Em hãy viết một đoạn văn và thuyết trình trước lớp về giá trị của sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ với người khác.
Đoạn văn tham khảo:
Trong cuộc sống ngày nay với bộn bề lo toan mệt mỏi, người ta dần quên đi những đạo lí ứng xử cần thiết và một trong số đó là “Cảm thông chia sẻ”. Cuộc đời không luôn như ta muốn, nó luôn tiềm tàng những khó khăn trắc trở trên con đường ta đi. Đâu ai biết được ngày mai sẽ ra sao.
Trong xã hội vẫn còn nhiều người có hoàn cảnh khó khăn như trẻ em lang thang cơ nhỡ, người nghèo, nạn nhân của chiến tranh, thiên tai, những người khuyết tật, người có cảnh ngộ éo le…. Mỗi con người chúng ta không ai có thể sống tách rời người thân tập thể, cộng đồng.
Sự cảm thông, chia sẻ giúp người gặp khó khăn có thêm sức mạnh, nghị lực, niềm tin vào một ngày mai tươi sáng hơn. Cảm thông và chia sẻ, giúp mọi người gần gũi, gắn bó hơn và là cầu nối giữa người với người tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp. Có như vậy, gia đình mới êm ấm, hạnh phúc, xã hội mới văn mình, tốt đẹp. Không bao giờ là quá muộn để yêu thương sẻ chia với ai đó cả nên hãy mở rộng lòng mình ra để tình yêu được lan toả. Bản thân em cũng luôn tự nhắc nhở bản thân: Sống chậm lại nghĩ khác đi và yêu thương nhiều hơn. Bằng những hành động nhỏ bé mà thiết thực đem yêu thương trao gửi mọi người.