Mở đầu (trang 27) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 5: Em hãy đọc những thông tin sau và trả lời câu hỏi.
- Em cảm nhận như thế nào về Đờn ca tài tử Nam Bộ?
- Ngoài Đờn ca tài tử Nam Bộ, em còn biết những di sản văn hoá nào?
Trả lời:
- Cảm nhận về Đờn ca tài tử Nam Bộ:
+ Là một loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng của vùng đất Nam Bộ, đã gắn bó với đời sống của người dân Nam Bộ, từ những ngày đầu mở đất.
+ Em cảm nhận được một một sức sống bền lâu, lan tỏa khắp các miền quê, thể hiện tâm hồn phóng khoáng, tình yêu quê hương đất nước, con người dân đất phương Nam.
- Ngoài Đờn ca tài tử Nam Bộ, em còn biết những di sản văn hoá như:
+ Vịnh Hạ Long
+ Quần thể danh thắng Tràng An
+ Quần thể Di tích Cố đô Huế
+ Nhã nhạc cung đình Huế
+ Hát Xoan Phú Thọ
+ Dân ca Quan họ Bắc Ninh
Khám phá
1. Em hãy nêu tên các di sản văn hóa ứng với các hình sau. Em biết gì về các di sản văn hóa đó?
Trả lời:
- Tranh 1: Quần thể di tích cố đô Huế
+ Cố đô Huế là kinh đô một thời của đất nước ta. Cố đô Huế nổi danh với một hệ thống rộng lớn tập hợp của những đền, chùa, thành quách, lăng tẩm nguy nga tráng lệ hòa mình với dòng sông Hương thơ mộng.
+ Năm 1993, UNESCO đã quyết định công nhận quần thể di tích Cố đô Huế là di sản văn hoá của nhân loại.
- Tranh 2: Phố cổ Hội An
+ Phố cổ Hội An là một đô thị cổ nằm ở hạ lưu sông Thu Bồn, thuộc vùng đồng bằng ven biển tỉnh Quảng Nam, Việt Nam.
+ Đô thị cổ Hội An ngày nay là một điển hình đặc biệt về cảng thị truyền thống ở Đông Nam Á được bảo tồn nguyên vẹn và chu đáo. Phần lớn những ngôi nhà ở đây là những kiến trúc truyền thống có niên đại từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XIX, phân bố dọc theo những trục phố nhỏ hẹp.
- Tranh 3: Dân ca quan họ Bắc Ninh
+ Quan họ là một loại hình nghệ thuật dân gian tiêu biểu hình thành và phát triển ở vùng Kinh Bắc xưa vào khoảng thế kỷ XVIII.
+ Theo dòng chảy thời gian, quan họ dần được phổ biến rộng rãi với hình ảnh những liền anh liền chị mặc áo tứ thân, nón quai thao, trở thành một nét văn hóa đặc sắc đáng tự hào của người dân Kinh Bắc nói riêng và của người Việt Nam nói chung.
+ Ngày 30 tháng 9 năm 2009, dân ca quan họ Bắc Ninh được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Tranh 4: Văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên
+ Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trải rộng suốt 5 tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông, Lâm Đồng và chủ nhân của loại hình văn hóa đặc sắc này là cư dân các dân tộc ở Tây Nguyên: Bana, Xêđăng, Mnông, Cơho, Rơmăm, Êđê, Giarai...
+ Cồng chiêng gắn bó mật thiết với cuộc sống của người Tây Nguyên, là tiếng nói của tâm linh, tâm hồn con người, để diễn tả niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống, trong lao động và sinh hoạt hàng ngày của họ.
+ Ngày 25/11/2005, văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên của Việt Nam đã được UNESCO chính thức công nhận là kiệt tác văn hóa phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại.
2. Em hãy đọc thông tin sau và trả lời câu hỏi
Câu hỏi (trang 29) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 5:
- Thế nào là di sản văn hoá?
- Có mấy loại di sản văn hoá? Cho ví dụ về mỗi loại.
- Di sản văn hoá có ý nghĩa như thế nào đối với con người và xã hội?
Trả lời:
- Di sản văn hóa là sản phẩm vật chất và tinh thần có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học được lưu truyền từ đời này sang đời khác.
- Có 2 loại di sản văn hoá:
+ Di sản văn hóa phi vật thể như: Phổ cổ Hội An, Thánh địa Mỹ Sơn, Hoàng thành Thăng Long, …
+ Di sản văn hóa vật thể như: Nhã nhạc cung đình Huế, Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên, …
- Ý nghĩa: các di sản văn hóa đóng vai trò quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam, góp phần làm phong phú kho tàng di sản văn hóa thế giới.
3. Em hãy đọc thông tin và thực hiện các yêu cầu
Yêu cầu (trang 29) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 5: Em hãy lấy ví dụ cụ thể về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong việc bảo tồn di sản văn hóa.
Trả lời:
Học sinh tham khảo các ví dụ sau:
- Khi đào móng làm nhà, ông A đào được một chiếc bình cổ rất đẹp. Có người nói rằng đây là cổ vật lịch sử rất có giá trị nên nộp cho Sở văn hóa hoặc bảo tàng. Nghe thấy vậy, ông A liền nộp chiếc bình cổ cho Sở văn hóa của tỉnh.
- T là học sinh lớp 7A, khi có dịp đi thăm quan các di tích lịch sử, T luôn nhắc nhở bạn bè và mọi người xung quanh bảo vệ và giữ gìn các di tích lịch sử ấy.
- H phát hiện một số người có hành vi lấn chiếm phần đất ở khu di tích để làm việc cá nhân. H đã báo cho cơ quan có thẩm quyền để giải quyết sự việc.
4. Em hãy thảo luận về các hành vi sau theo yêu cầu dưới đây
Yêu cầu (trang 30) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 5:
- Nêu hành vi vi phạm pháp luật về bảo tồn di sản văn hoá và cách đấu tranh, ngăn chặn các hành vi đó.
- Đề xuất những việc làm phù hợp với lứa tuổi để góp phần bảo vệ di sản văn hoá.
Trả lời:
- Hành vi vi phạm pháp luật về bảo tồn đi sản văn hoá:
c) Lấy cắp cổ vật về nhà cất giấu theo mục đích cá nhân.
d) Buôn bán, trao đối, cho tặng cổ vật không có giấy phép.
- Chúng ta cần phản đối, lên án, phê phán những hành vi vi phạm pháp luật về bảo tồn đi sản văn hoá, đưa ra được các biện pháp xử lý đối với những hành vi đó.
- Những việc làm phù hợp với lứa tuổi để góp phần bảo vệ di sản văn hoá là:
+ Giới thiệu cho khách nước ngoài về danh lam thắng cảnh của Việt Nam.
+ Không lấy cắp cổ vật, đồ vật quý tại các di tích lịch sử.
+ Giữ gìn sạch đẹp các di tích, danh lam thắng cảnh
+ Tuyên truyền, nhắc nhở mọi người cùng giữ gìn, bảo vệ di sản văn hóa.
Luyện tập
Luyện tập 1 (trang 31) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 5: Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ về di sản văn hóa của Việt Nam.
Trả lời:
+ Hội An đất hẹp người đông
Nhân tình thuần hậu lá bông đủ màu
Dạo từ sông trước xóm sau
Dưới thì Âm Bổn, Chùa Cầu ở trên
+ Ai về Nội Duệ, Cầu Lim
Nghe câu quan họ, đi tìm người thương.
+ Anh có về Kinh Bắc quê em
Mà nghe quan họ, mà xem làng nghề
Quê em có lịch có lề
Có sông tắm mát có nghề cửi canh.
Luyện tập 2 (trang 31) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 5: Em có nhận xét gì về suy nghĩ của các bạn học sinh trong tình huống sau:
Trả lời:
- Em không đồng tình với ý kiến của bạn T vì:
+ Việc khắc tên như vậy sẽ làm cho cảnh quan mất đi vẻ đẹp tự nhiên vốn có.
+ Các di tích tại Huế vốn đã đẹp và có ý nghĩa giá trị lịch sử lâu đời, chúng ta nên để những di tích đó tự nhiên như những gì vốn có của nó.
Luyện tập 3 (trang 31) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 5: Em hãy sắm vai và xử lý tình huống sau
Trả lời:
- Em sẽ vào vai T và cùng đưa ra cách giải quyết. Em sẽ khuyên V nên đem cổ vật đến cơ quan chức năng để giao nộp chứ không được mang về làm của riêng bởi vì đây là những vật có giá trị lịch sử lâu đời của đất nước ta, là các di sản văn hóa.
Luyện tập 4 (trang 31) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 5: Em hãy viết đoạn văn (7-10 dòng) bày tỏ niềm tự hào về di sản văn hóa Việt Nam và nêu các việc làm cụ thể của bản thân góp phần bảo tồn di sản văn hóa.
- Di sản Văn hóa Việt Nam là tài sản quý giá của cộng đồng các dân tộc Việt Nam và là một bộ phận của di sản văn hóa nhân loại, có vai trò to lớn trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước của nhân dân Việt Nam.
- Tháng 12/1993, quần thể di tích Cố đô Huế là di sản Việt Nam đầu tiên được Ủy ban Di sản Thế giới của UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới. Cho tới nay nước ta đã có trên 20 di sản văn hóa vật thể, phi vật thể và thiên nhiên được nhận vinh dự đó.
- Bản thân em luôn tích cực học tập, tìm hiểu về những thông tin lịch sử các di sản văn hóa của nước ta, quảng bá di sản đến bạn bè trong nước và nước
Vận dụng
Vận dụng 1 (trang 31) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 5: Em hãy thiết kế tấm thiệp bằng tiếng Anh (hoặc ngôn ngữ khác) để giới thiệu với bạn bè nước ngoài về Tết cổ truyển của Việt Nam như một di sản văn hoá.
Tham khảo:
Vận dụng 2 (trang 31) GDCD 7 Chân trời sáng tạo Bài 5: Hãy sưu tầm các tranh ảnh đẹp về di sản văn hóa Việt Nam và tạo thành cuốn sách ảnh hoặc thực hiện một đoạn phim ngắn về di sản văn hóa tại địa phương em để giới thiệu với bạn bè gần xa.
Một số tranh ảnh đẹp về di sản văn hóa Việt Nam:
