Mở đầu (trang 16) Kinh tế Pháp luật 12 Cánh Diều Bài 2: Em hãy quan sát hình ảnh bên và trả lời câu hỏi:
a. Hình ảnh gợi cho em liên tưởng đến việc Việt Nam gia nhập tổ chức kinh tế quốc tế nào?
b. Theo em, việc gia nhập tổ chức kinh tế quốc tế đó có ảnh hưởng như thế nào tới hoạt động kinh tế của nước ta?
Trả lời:
a. Hình ảnh trên gợi cho em liên tưởng tới việc Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
b. Theo em, việc gia nhập WTO có ảnh hưởng tích cực tới hoạt động kinh tế của nước ta, bởi vì nó giúp nước ta mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, thu hút đầu tư nước ngoài, tăng cường hội nhập quốc tế và nâng cao năng lực cạnh tranh.
1. Khái niệm hội nhập kinh tế quốc tế
Câu hỏi (trang 17) Kinh tế Pháp luật 12 Cánh Diều Bài 2:
a) Từ thông tin trên, theo em để thành lập và tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Binh Dương (CPTPP), các quốc gia phải cam kết thực hiện những điều gi?
b) Từ hình 1, em hãy khái quát quá trình Việt Nam tham gia hợp tác kinh tế với các quốc gia và tổ chức quốc tế. Việc tham gia hợp tác kinh tế với các quốc gia và tổ chức quốc tế đã mang lại những tác động như thế nào đối với nước ta?
Trả lời:
a. Để thành lập và tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Binh Dương (CPTPP), các quốc gia phải cam kết thực hiện các điều khoản như:
+ Tuân thủ toàn bộ các quy định toàn diện của CPTPP về tự do thương mại hàng hoá và dịch vụ, tuân thủ cơ chế thực thi chặt chẽ.
+ Tuân thủ các quy định về tự do trên các lĩnh vực mới như: lao động, môi trường, doanh nghiệp nhà nước, mua sắm chính phủ, minh bạch hoá, cơ chế giải quyết tranh chấp về đầu tư,...
b. Quá trình Việt Nam tham gia hợp tác kinh tế với các quốc gia và tổ chức quốc tế:
+ Sau năm khi thống nhất đất nước vào năm 1975, Việt Nam tiến hành cải cách đổi mới đất nước vào năm 1986. Sau cải cách, Việt Nam gia nhập ASEAN và và bình thường hóa quan hệ với Hoa Kỳ vào năm 1995 và gia nhập APEC sau đó 3 năm. Năm 2007, Việt Nam chính thức gia nhập WTO và kí kết hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam – Nhật Bản ngay năm tiếp theo.
+ Sau đó 7 năm, Việt Nam tham gia cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) và Kí kết hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Hàn Quốc. Năm 2018, tiếp tục ký kết hiệp định Đối tác Toàn diện và tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), đến năm 2020, Việt Nam kí kết hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA).
Theo em, việc tham gia hợp tác kinh tế với các quốc gia và tổ chức quốc tế đã mang lại những tác động tích cực đối với nước ta, bởi vì:
+ Mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, thu hút đầu tư nước ngoài, tăng cường hội nhập quốc tế và nâng cao năng lực cạnh tranh.
+ Cải cách các chính sách thương mại, tài chính, đầu tư, pháp luật, v.v. để phù hợp với các quy định và cam kết của các hiệp định thương mại tự do (FTA) và các tổ chức quốc tế.
+ Học hỏi, trao đổi và hợp tác với các đối tác, chuyên gia, tổ chức quốc tế trong các lĩnh vực kinh tế, khoa học, công nghệ, v.v.
2. Sự cần thiết của hội nhập kinh tế quốc tế
Câu hỏi (trang 19) Kinh tế Pháp luật 12 Cánh Diều Bài 2:
a) Qua thông tin 1 và bảng 1, em có nhận xét như thế nào về vai trò của hoạt động xuất nhập khẩu đối với nền kinh tế Việt Nam? Vì sao hội nhập kinh tế quốc tế góp phần đẩy mạnh xuất khẩu và ngược lại, xuất khẩu góp phần thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế?
b) Từ thông tin 2, em hãy cho biết những tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với phát triển kinh tế.
c) Em hãy lí giải vì sao các quốc gia, nhất là các nước đang phát triển như Việt Nam luôn nỗ lực hội nhập kinh tế quốc tế.
Trả lời:
a. Vai trò: Xuất khẩu là động lực quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Điều này được thể hiện thông qua một số phương diện sau:
+ Thứ nhất, xuất khẩu là một trong những nguồn thu quan trọng của quốc gia. Khi xuất khẩu tăng, thu nhập quốc dân sẽ tăng theo.
+ Thứ hai, xuất khẩu tạo việc làm cho người lao động trong nước.
+ Thứ ba, xuất khẩu giúp các doanh nghiệp trong nước tiếp cận với thị trường quốc tế, thúc đẩy đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại.
+ Thứ tư, xuất khẩu giúp các quốc gia gắn kết với nhau chặt chẽ hơn.
- Khi hội nhập quốc tế, Việt Nam sẽ có cơ hội tiếp cận và mở rộng thị trường thương mại, do đó sẽ góp phần đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu.
b. Tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với phát triển kinh tế:
+ Là nhân tố quan trọng thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại.
+ Tạo việc làm.
+ Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam.
c. Các nước đang phát triển như Việt Nam luôn nỗ lực hội nhập kinh tế quốc tế, vì: hội nhập kinh tế quốc tế tạo cơ hội để các nước đang phát triển có thể tiếp cận và sử dụng các nguồn lực bên ngoài như tài chính, khoa học - công nghệ, kinh nghiệm quản lí,... qua đó, đẩy nhanh quá trình phát triển đất nước.
3. Các hình thức hội nhập kinh tế quốc tế
Câu hỏi (trang 22) Kinh tế Pháp luật 12 Cánh Diều Bài 2:
a. Em hãy xác định các cấp độ hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam được thể hiện qua thông tin 1 và làm rõ ý nghĩa của các cấp độ hội nhập đó đối với Việt Nam.
b. Từ thông tin 2, em hãy kể tên các hoạt động kinh tế đối ngoại và cho biết ý nghĩa của các hoạt động đó đối với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.
Trả lời:
a. Các cấp độ hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam được thể hiện qua thông tin 1:
+ Hợp tác song phương - thông qua việc kí kết Hiệp định song phương Việt Nam - Nhật Bản.
+ Hội nhập khu vực - thông qua việc tham gia Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương.
+ Hội nhập toàn cầu - thông qua việc tham gia Tổ chức Thương mại thế giới.
- Ý nghĩa:
+ Hợp tác song phương Việt Nam - Nhật Bản có ý nghĩa quan trọng trong việc thiết lập và phát triển quan hệ kinh tế thương mại giữa 2 quốc gia.
+ Tham gia vào Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương, giúp Việt Nam có cơ hội tăng cường quan hệ về kinh tế và chính trị với các nước trong khu vực
+ Tham gia Tổ chức Thương mại thế giới cho thấy Việt Nam đã có bước tiến dài trên con đường hội nhập kinh tế toàn cầu; giúp mở rộng quan hệ thương mại của Việt Nam với nhiều nước trên thế giới.
b.
Luyện tập
Luyện tập 1 (trang 22) Kinh tế Pháp luật 12 Cánh Diều Bài 2: Em hãy cho biết các nhận định sau dây về hội nhập kinh tế quốc tế là đúng hay sai. Vì sao?
A. Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình gắn kết nền kinh tế của một quốc gia với nền kinh tế các quốc gia khác.
B. Hội nhập kinh tế quốc tế có thể diễn ra giữa hai quốc gia với nhau trên cơ sở cùng có lợi về kinh tế.
C. Trong hội nhập kinh tế quốc tế, một quốc gia được lợi thì sẽ có quốc gia khác chịu thiệt về kinh tế.
D. Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình một quốc gia tham gia vào nền kinh tế khu vực và nền kinh tế thế giới.
E. Hội nhập kinh tế quốc tế được thực hiện trên cơ sở các nước đang phát triển tuân thủ các quy định do các nước phát triển đặt ra.
Trả lời:
- Nhận định A. Đúng nhưng chưa đầy đủ. Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình một quốc gia thực hiện gắn kết nền kinh tế của mình với nền kinh tế các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới dựa trên cơ sở cùng có lợi và tuân thủ các quy định chung.
- Nhận định B. Đúng. Hội nhập quốc tế được thực hiện theo nhiều cấp độ khác nhau, trong đó có hợp tác song phương (hợp tác giữa 2 quốc gia, chủ thể dựa trên nguyên tắc bình đẳng cùng có lợi, tôn trọng độc lập và chủ quyền của nhau).
- Nhận định C. Không chính xác. Vì: hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình một quốc gia thực hiện gắn kết nền kinh tế của mình với nền kinh tế các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới dựa trên cơ sở cùng có lợi và tuân thủ các quy định chung
- Nhận định D. Đúng. Hội nhập quốc tế được thực hiện theo nhiều cấp độ khác nhau, như: hợp tác song phương; hội nhập khu vực và hội nhập toàn cầu.
- Nhận định E. Không chính xác. Hội nhập kinh tế quốc tế được thực hiện trên cơ sở tôn trọng những quy định chung của luật pháp quốc tế.
Luyện tập 2 (trang 23) Kinh tế Pháp luật 12 Cánh Diều Bài 2: Theo em, nhận định nào sau đây thể hiện đúng về sự cần thiết của hội nhập kinh tế quốc tế?
A. Các nước đang phát triển cần tham gia hội nhập kinh tế quốc tế để tiếp cận và sử dụng được các nguồn lực bên ngoài.
B. Hội nhập kinh tế quốc tế tạo ra sự phụ thuộc và mất cân bằng về lợi ích giữa các quốc gia với nhau.
C. Hội nhập kinh tế quốc tế có khả năng thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế quốc gia.
D. Hội nhập kinh tế quốc tế chỉ cần thiết đối với những quốc gia đang phát triển để thu hẹp khoảng cách tụt hậu.
Trả lời:
Theo em, nhận định thể hiện đúng về sự cần thiết của hội nhập kinh tế quốc tế là: C. Hội nhập kinh tế quốc tế có khả năng thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế quốc gia.
Giải thích:
+ Hội nhập kinh tế quốc tế có thể tạo ra nhiều cơ hội và lợi ích cho quốc gia tham gia. Qua việc mở cửa thị trường, tăng cường quan hệ thương mại, và thu hút đầu tư nước ngoài, quốc gia có thể tận dụng được nguồn lực, công nghệ, và thị trường mới.
+ Hội nhập kinh tế quốc tế cũng giúp tối ưu hóa chuỗi cung ứng, tạo điều kiện cho sự hợp tác và chia sẻ nguồn lực, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững.
Luyện tập 3 (trang 23) Kinh tế Pháp luật 12 Cánh Diều Bài 2: Em hãy kể tên các tổ chức quốc tế mà Việt Nam đã tham gia theo các cấp độ và cho biết ý nghĩa của các hiệp định đó đối với sự phát triển của đất nước.
Trả lời:
Luyện tập 4 (trang 23) Kinh tế Pháp luật 12 Cánh Diều Bài 2: Em hãy đọc trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:
Quê hương của bạn H có nhiều danh thắng nổi tiếng thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế. Với mong muốn tham gia hỗ trợ các hoạt động kinh tế tại địa phương, vào những dịp nghỉ hè, H lại đến những địa điểm du lịch để làm hướng dẫn viên tình nguyện cho du khách trong và ngoài nước. Nhờ vậy, khả năng giao tiếp ngoại ngữ của H được cải thiện đáng kể. H cũng tích cực tìm hiểu về nền kinh tế và sự đa dạng văn hoá của các nước trên thế giới để có thể chủ động trong giao tiếp và kết bạn với bạn bè quốc tế.
a. Em hãy nhận xét về việc thực hiện trách nhiệm của công dân trong hội nhập kinh tế quốc tế của H trong trường hợp nêu trên.
b. Là học sinh, em sẽ làm gì để thực hiện trách nhiệm của bản thân trong hội nhập kinh tế quốc tế?
Trả lời:
a. Theo em, H là một công dân tích cực tham gia vào hội nhập kinh tế quốc tế thông qua việc làm hướng dẫn viên tình nguyện cho du khách quốc tế. H không chỉ làm giàu kiến thức về văn hóa và nền kinh tế quốc gia của mình mà còn tích cực tìm hiểu về các quốc gia khác. Hành động này không chỉ đóng góp vào phát triển du lịch địa phương mà còn thể hiện trách nhiệm của H với sự hội nhập và giao lưu văn hóa toàn cầu.
b. Hành động của em để thực hiện trách nhiệm trong hội nhập kinh tế quốc tế:
+ Học ngoại ngữ
+ Tham gia các hoạt động xã hội và tình nguyện
+ Nghiên cứu về văn hóa và kinh tế quốc tế
+ Tham gia các sự kiện và hội thảo quốc tế
+ Hỗ trợ doanh nghiệp địa phương bằng nhiều cách khác nhau
Luyện tập 5 (trang 24) Kinh tế Pháp luật 12 Cánh Diều Bài 2: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:
Thông tin. Theo khảo sát về thực trạng nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam năm 2022, chỉ 8,96 % lao động Việt Nam có khả năng làm việc từ xa trong bối cảnh doanh nghiệp tăng cường loại hình này sau đại dịch COVID-19. Lao động có kĩ năng tay nghề cao chỉ đạt 11,6% và cần cải thiện nhiều kĩ năng mềm lẫn chuyên môn. Chỉ 5% lao động có trình độ tiếng Anh. Nếu không chú trọng cải thiện chất lượng nguồn nhân lực, trong thời gian tới, Việt Nam sẽ mất dần sức hấp dẫn thu hút đầu tư nước ngoài so với các nước khu vực Đông Nam Á.
(Theo Khảo sát xu hướng tuyển dụng tại Việt Nam quỷ 3-4/2022, ManpowerGroup Việt Nam)
a) Thông tin trên phản ánh như thế nào về hiện trạng của nguồn nhân lực Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay? Hình thức hội nhập kinh tế quốc tế nào của Việt Nam bị ảnh hưởng bởi hiện trạng đó?
b) Theo em, mỗi công dân - học sinh cần làm gì để thích ứng với yêu cầu của hội nhập kinh tế quốc tế?
Trả lời:
a. Thông tin trên phản ánh về việc: chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam còn thấp. Cụ thể: vào năm 2022, chỉ 8,96 % lao động Việt Nam có khả năng làm việc từ xa; lao động có kĩ năng tay nghề cao chỉ đạt 11,6%; chỉ 5% lao động có trình độ tiếng Anh.
- Tất cả các hình thức hội nhập (song phương, khu vực và toàn cầu) sẽ hị ảnh hưởng bởi hiện trạng đó.
b. Để thích ứng với yêu cầu của hội nhập kinh tế quốc tế, mỗi công dân – học sinh cần:
+ Nâng cao khả năng ngoại ngữ
+ Phát triển kỹ năng mềm
+ Chú trọng đến kỹ năng công nghệ
+ Liên tục nâng cao kiến thức chuyên môn
Luyện tập 6 (trang 24) Kinh tế Pháp luật 12 Cánh Diều Bài 2: Em hãy đọc tình huống dưới đây và trả lời câu hỏi:
Tình huống: Hai bạn H và K tranh luận với nhau về tác động của hội nhập kinh tế quốc tế. H cho rằng cần phải học tập tất cả những yếu tố bên ngoài. K không đồng tỉnh với ý kiến đó vì hội nhập kinh tế quốc tế có tính hai mặt, học sinh phải chủ động lựa chọn, tiếp thu và phát huy những mặt tích cực, đồng thời phải nhận biết và ngăn chặn, đẩy lùi những mặt tiêu cực của các yếu tố bên ngoài.
a) Em hãy nhận xét ý kiến của hai bạn học sinh trên.
b) Nếu tham gia vào cuộc tranh luận đó, em sẽ đưa ra ý kiến của mình như thế nào để thể hiện trách nhiệm của bản thân trong hội nhập kinh tế quốc tế?
Trả lời:
a. Nhận xét: cả hai bạn học sinh đều đưa ra những ý kiến riêng về tác động của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Trong đó:
+ Bạn H mới chỉ nhận thấy những tác động tích cực của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, nên ý kiến bạn H đưa ra vẫn còn mang tính một chiều, chưa thật sự đầy đủ, hợp lí.
+ Bạn K nhận thấy tính 2 mặt của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, nên ý kiến bạn K đưa ra đầy đủ, hợp lí.
b. Nếu tham gia vào cuộc tranh luận, em sẽ đưa ra ý kiến rằng việc hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ đòi hỏi sự chủ động trong việc lựa chọn và tiếp thu, mà còn cần sự hiểu biết sâu sắc về văn hóa, lịch sử và giá trị của quốc gia mình. Điều này giúp chúng ta không chỉ học hỏi những điều tốt đẹp từ bên ngoài mà còn giữ vững được bản sắc quốc gia trong quá trình hội nhập.
Em cũng sẽ nhấn mạnh rằng mỗi cá nhân đều có trách nhiệm trong việc học hỏi và lựa chọn những gì tốt nhất cho mình và cộng đồng. Trách nhiệm này không chỉ dừng lại ở việc tiếp thu kiến thức mà còn liên quan đến việc phát triển kỹ năng, thái độ và giá trị sống. Em sẽ khuyến khích mọi người nên tiếp tục học hỏi, khám phá và đổi mới để phát triển bản thân và đóng góp cho cộng đồng.
Vận dụng
Vận dụng 1 (trang 24) Kinh tế Pháp luật 12 Cánh Diều Bài 2: Em hãy sưu tầm thông tin về cơ hội nghề nghiệp cho thanh niên ở địa phương em trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế (Gợi ý về các cơ hội làm việc trong doanh nghiệp có vốn nước ngoài, trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh hàng xuất nhập khẩu, trong các dịch vụ thu ngoại tệ,...) và chia sẻ với bạn cùng lớp.
* Tham khảo: Bắc Giang: Nhiều doanh nghiệp FDI có nhu cầu tuyển dụng lao động
- Theo Ban Quản lý Các khu công nghiệp (KCN) tỉnh Bắc Giang, các doanh nghiệp (DN), nhất là DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong các KCN của tỉnh tiếp tục duy trì mức tăng trưởng khá. Nhiều DN đang tiếp tục đầu tư mở rộng và có nhu cầu tuyển lao động. Quý I năm 2024 có 13 DN thông báo tuyển dụng lao động (gồm cả lao động có trình độ và tay nghề cao) với tổng số lượng hơn 13 nghìn người. Trong đó, tháng 2 cần 7.430 lao động, tháng 3 cần 5.630 lao động.
- Một số DN tuyển dụng lượng lao động lớn như: Công ty TNHH Fukang Technology 3.080 người, Công ty TNHH Công nghệ Chính xác Fuyu (cùng (KCN Quang Châu) 2.550 người; Công ty TNHH New Wing Interconnect Technology (KCN Vân Trung) 2.400 người; Công TNHH Seojin Việt Nam (KCN Song Khê - Nội Hoàng) 1.290 người; Công ty TNHH Luxshare - ICT Bắc Giang (KCN Vân Trung và Quang Châu) tuyển thêm tổng cộng 1.300 lao động…
- Người lao động khi được nhận vào làm việc sẽ được hưởng nhiều quyền lợi như: Thu nhập ổn định (theo thỏa thuận và vị trí việc làm của từng DN); được ký hợp đồng lao động, đóng bảo hiểm ngay trong tháng thử việc; môi trường làm việc có điều hòa nhiệt độ, sạch sẽ, không độc hại... Ngoài lương cơ bản nhiều DN còn hỗ trợ công nhân tiền ăn, nhà ở, đi lại, tiền thưởng chuyên cần và phụ cấp thâm niên.
Vận dụng 2 (trang 24) Kinh tế Pháp luật 12 Cánh Diều Bài 2: Em hãy viết một bài luận ngắn để giới thiệu với bạn bè quốc tế về một hình thức hội nhập kinh tế quốc tế đang là ưu thế ở quê hương em.
Bài tham khảo:
Bắc Ninh, một tỉnh nhỏ ở miền Bắc Việt Nam, nơi tôi sinh ra và lớn lên. Bắc Ninh không chỉ nổi tiếng với di sản văn hóa như Quan họ Bắc Ninh, mà còn là một trong những trung tâm kinh tế trọng điểm của Việt Nam. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, Bắc Ninh đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhiều doanh nghiệp có vốn nước ngoài. Đặc biệt, ngành công nghiệp sản xuất điện tử, máy vi tính và sản phẩm quang học đang phát triển mạnh mẽ, tạo ra hàng ngàn cơ hội việc làm cho người dân địa phương. Bắc Ninh không chỉ thu hút đầu tư nước ngoài mà còn khuyến khích và hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp. Tỉnh đoàn Bắc Ninh đã tạo ra môi trường thuận lợi và làm cầu nối cho nhiều thanh niên, doanh nhân trẻ tiếp cận các nguồn vốn, quỹ đầu tư. Tuy nhiên, hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ mang lại cơ hội mà còn đặt ra thách thức. Thanh niên Bắc Ninh đang phải nâng cao trình độ học vấn, tay nghề, khả năng thực tế, kỹ năng lao động để thích ứng với thị trường lao động trong nước và thị trường lao động quốc tế. Bắc Ninh, với sự hội nhập kinh tế quốc tế, đang mở ra cơ hội mới cho thanh niên, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tôi tự hào về quê hương mình và hy vọng rằng các bạn sẽ có cơ hội khám phá Bắc Ninh trong tương lai gần.