Mở đầu (trang 16) KTPL 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Em hãy quan sát và cho biết các hình ảnh sau là biểu tượng của tổ chức nào và chia sẻ hiểu biết về tổ chức đó:
Trả lời:
- Hình 2.1: APEC là Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương, viết tắt của Pacific Economi Cooperation. Đây là tổ chức quốc tế của các quốc gia nằm trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương với mục tiêu tăng cường mối quan hệ về nên kinh tế và chính trị. Tổ chức này được thành lập vào tháng 11 năm 1989 tại Canberra, Australia.
- Hình 2.2: ASEAN là Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á, viết tắt của Association of South East Asian Nations. Đây là tổ chức kinh tế, văn hoá và xã hội của các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á. Tổ chức này được thành lập ngày 8 tháng 8 năm 1967 tại Bangkok, Thái Lan.
1. Khái niệm và sự cần thiết của hội nhập kinh tế quốc tế
Câu hỏi (trang 17) KTPL 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:
- Cho biết vì sao hội nhập kinh tế quốc tế lại là vấn đề tất yếu đối với các quốc gia và nêu ví dụ minh hoạ.
- Cho biết em hiểu thế nào là hội nhập kinh tế quốc tế.
Trả lời:
- Hội nhập kinh tế quốc tế lại là vấn đề tất yếu đối với các quốc gia vì:
+ Thời đại toàn cầu hoá đã đặt ra nhiều vấn đề chung cần các quốc gia giải quyết như: bùng nổ dân số, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh và sự tác động mạnh mẽ của cách mạng khoa học và công nghệ.
+ Bên cạnh đó, toàn cầu hoá cũng thúc đẩy các quốc gia tham gia vào phân công lao động quốc tế. Các yếu tố sản xuất được lưu thông toàn cầu khiến các quốc gia không thể không hội nhập kinh tế quốc tế.
+ Ngoài ra, hội nhập quốc tế còn là nhu cầu phát triển của mọi quốc gia, bởi: hội nhập đem lại cho các quốc gia những nguồn lực, cơ hội để phát triển như: thị trường; thành tựu khoa học - công nghệ; nguồn vốn; kinh nghiệm quản lí; các sản phẩm hàng hoá, dịch vụ phong phú;...
- Hội nhập quốc tế là: quá trình gắn kết nền kinh tế của một quốc gia với nền kinh tế thế giới dựa trên sự chia sẻ lợi ích, đồng thời tuân thủ các chuẩn mực chung của quốc tế.
2. Các hình thức hội nhập kinh tế quốc tế
Câu hỏi (trang 18) KTPL 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:
- Phân biệt các hình thức hội nhập kinh tế quốc tế và nêu ví dụ minh hoạ.
Trả lời:
Các hình thức hội nhập kinh tế quốc tế:
- Hội nhập song phương: là sự liên kết, hợp tác giữa hai quốc gia dựa trên nguyên tắc bình đẳng cùng có lợi, tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau nhằm thiết lập quan hệ kinh tế thương mại giữa các bên.
- Hội nhập khu vực là quá trình liên kết, hợp tác giữa các quốc gia trong khu vực trên cơ sở tương đồng về những điều kiện địa lí, kinh tế, chính trị, xã hội hoặc có chung mục tiêu phát triển cam kết với nhau mở cửa thị trường, cũng hội nhập trên một số lĩnh vực kinh tế, thương mại.
- Hội nhập toàn cầu là quá trình liên kết, gắn kết các quốc gia trên thế giới, cùng nhau tạo ra các thoả thuận thông qua các tổ chức kinh tế toàn cầu nhằm cải thiện thương mại và kinh tế giữa các quốc gia.
Luyện tập
Luyện tập 1 (trang 20) KTPL 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Em đồng tình với nhận định nào sau đây về hội nhập kinh tế quốc tế ?
a. Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình một quốc gia tham gia vào nền kinh tế khu vực và thế giới chỉ cần tuân thủ các chuẩn mực quốc tế chung.
b. Một quốc gia khi tham gia vào một tổ chức nào thì sẽ phải tuân thủ các quy định do tổ chức đó đặt ra.
c. Bản chất của hội nhập kinh tế quốc tế là gắn kết và phụ thuộc lần nhau giữa các nền kinh tế.
Trả lời:
Em đồng ý với nhận định:
b. Vì Khi tham gia vào một tổ chức quốc tế, một quốc gia sẽ tự nguyện cam kết tuân thủ các quy định, điều lệ của tổ chức đó. Việc tuân thủ các quy định của tổ chức quốc tế là điều kiện bắt buộc để quốc gia đó được hưởng các quyền lợi và lợi ích của tổ chức.
c. Vì Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình liên kết, gắn kết các nền kinh tế trên thế giới thông qua các hoạt động thương mại, đầu tư, sản xuất, dịch vụ,... Các quốc gia tham gia hội nhập kinh tế quốc tế sẽ phụ thuộc lẫn nhau về thị trường, nguồn nguyên liệu, công nghệ, nguồn nhân lực,... Sự phụ thuộc lẫn nhau này kích thích các quốc gia hợp tác, trao đổi với nhau để cùng phát triển.
Luyện tập 2 (trang 20) KTPL 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Em hãy nhận xét các ý kiến dưới đây về sự cần thiết của hội nhập kinh tế quốc tế.
a. Hội nhập kinh tế quốc tế giúp các nước tham gia tìm được chỗ đứng thuận lợi hơn trong trật tự thế giới mới.
b. Khi tham gia hội nhập kinh tế quốc tế thì các nước đang phát triển rút ngắn được khoảng cách tụt hậu so với các nước phát triển.
c. Hội nhập kinh tế quốc tế có thể dẫn đến việc các quốc gia phải đối diện với các vấn đề như: tội phạm xuyên quốc gia, nhập cư và nhập cư bất hợp pháp,...
Trả lời:
Cả 3 ý kiến trên đều hợp lý:
a. Thông qua việc tham gia vào các hiệp định thương mại và tổ chức quốc tế, các quốc gia có cơ hội tối ưu hóa lợi ích của mình và tăng cường tầm ảnh hưởng trong cộng đồng quốc tế.
b. Thông qua việc tiếp cận công nghệ, vốn và thị trường quốc tế, các quốc gia có thể tăng cường năng suất và phát triển kinh tế một cách nhanh chóng hơn.
c. Sự di cư đột ngột và không kiểm soát có thể tạo ra áp lực cho các hệ thống an ninh và xã hội của các quốc gia, đồng thời tăng cường rủi ro về an ninh và an toàn quốc gia.
Luyện tập 3 (trang 20) KTPL 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Em hãy đọc các thông tin sau và xác định hình thức hội nhập kinh tế mà Việt Nam tham gia.
Thông tin a. Từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao vào tháng 12 - 1992, hợp tác Việt Nam - Hàn Quốc duy trì đà phát triển mạnh mẽ, đem lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, đóng góp cho hoà bình, hợp tác, phát triển ở khu vực và trên thế giới. Hợp tác kinh tế là điểm sáng trong quan hệ hai nước khi Việt Nam và Hàn Quốc đã trở thành những đối tác kinh tế hàng đầu của nhau.
Thông tin b. Hiệp định Thương mại dịch vụ ASEAN (ATISA) được các Bộ trưởng kinh tế của bảy nước thành viên ASEAN kí vào ngày 23 - 4 - 2019 và có hiệu lực từ ngày 5 - 4 - 2021. Hiệp định Thương mại dịch vụ ASEAN thiết lập các khuôn khổ để thực hiện các cam kết tự do hoá, giảm các rào cản phân biệt đối xử giữa các nhà cung cấp dịch vụ, tạo nền tảng pháp lí vững chắc và cơ chế minh bạch hơn cho thương mại dịch vụ trong khu vực.
Thông tin a. Hội nhập song phương (giữa Việt Nam và Hàn Quốc)
Thông tin b. Hội nhập khu vực (Việt Nam tham gia kí kết Hiệp định Thương mại dịch vụ ASEAN)
Luyện tập 4 (trang 21) KTPL 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Em hãy đọc thông tin sau và thực hiện yêu cầu.
Việt Nam đang đối mặt với thách thức về chất lượng nguồn nhân lực do tỉ lệ lao động có trình độ chuyên môn kĩ thuật cao chỉ chiếm hơn 11% tổng lực lượng lao động, năng suất lao động thấp hơn nhiều nước trong khu vực ASEAN, năng lực ngoại ngữ hạn chế...
Trong bối cảnh của cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần thứ tư, số lượng việc làm mới do quá trình chuyển đổi số tạo ra sẽ nhiều hơn gấp bảy lần so với số việc làm bị mất đi. Đến năm 2045, ước tính sẽ có khoảng 10 triệu việc làm mới được tạo ra, chủ yếu trong các ngành dịch vụ hiện đại và một số lượng việc làm mới trong lĩnh vực sản xuất.
- Em hãy cho biết những yêu cầu mới nào được đề cập trong thông tin trên.
- Cho biết mỗi công dân cần làm gì để thích ứng với yêu cầu mới trong hội nhập kinh tế quốc tế.
Trả lời:
- Những yêu cầu mới nào được đề cập trong thông tin trên là:
+ Cần nâng cao trình độ lao động
+ Cần nâng cao năng suất lao động
+ Cần nâng cao năng lực ngoại ngữ
- Để thích ứng với những yêu cầu mới này trong hội nhập kinh tế quốc tế, mỗi công dân cần thực hiện:
+ Trau dồi kiến thức, liên tục cập nhật thông tin mới, phát triển kỹ năng cần thiết: kỹ năng giao tiếp, đàm phán, làm việc nhóm…
+ Rèn luyện và cải thiện năng lực ngoại ngữ
+ Luôn sẵn sàng thích ứng với những xu hướng lao động mới trong quá trình hội nhập.
Luyện tập 5 (trang 21) KTPL 12 Chân trời sáng tạo Bài 2: Em hãy đọc các trường hợp sau và nhận xét về việc thực hiện trách nhiệm của các chủ thể sau khi tham gia hội nhập kinh tế quốc tế.
a. Công ty chế biến thuỷ sản M bị Hoa Kỳ cáo buộc bán phá giá cá tra. Điều này gây ảnh hưởng đến nhiều doanh nghiệp trong nước bởi vì Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam.
b. Doanh nghiệp T chuyên sản xuất hàng thủ công mĩ nghệ đã chủ động tìm hiểu về quy tắc xuất xứ sản phẩm xuất khẩu và các quy định mới của châu Âu như quy định về phát triển bền vững, thoả thuận xanh để nâng cao chất lượng hàng hoá, đáp ứng các yêu cầu về xuất xứ hàng hoá vào thị trường châu Âu.
Trả lời:
a. Trong trường hợp công ty chế biến thuỷ sản M bị cáo buộc bán phá giá cá tra, công ty này cần chịu trách nhiệm và tuân thủ các quy định và chuẩn mực quốc tế về thương mại công bằng. Hành vi bán phá giá có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường và các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là trong trường hợp Hoa Kỳ là một thị trường xuất khẩu quan trọng của Việt Nam. Do đó, công ty M cần hợp tác với cơ quan chức năng để giải quyết vấn đề này và tuân thủ đúng quy định pháp luật quốc tế.
b. Trong trường hợp doanh nghiệp T chủ động tìm hiểu và áp dụng các quy định mới của châu Âu về xuất xứ và phát triển bền vững, doanh nghiệp này đã thực hiện trách nhiệm của mình một cách tích cực. Bằng việc nắm bắt và tuân thủ các quy định này, doanh nghiệp T có thể nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đặc biệt là thị trường châu Âu. Điều này cũng thể hiện sự tự chủ và sẵn lòng thích ứng với yêu cầu mới trong hội nhập kinh tế quốc tế của doanh nghiệp này.
Vận dụng
Em hãy tìm hiểu và giới thiệu về một tổ chức kinh tế mà Việt Nam đang là thành viên.
Tham khảo: Giới thiệu Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC)
+ APEC được thành lập năm 1989 với tôn chỉ là thúc đẩy tự do thương mại, đầu tư và mở cửa trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
+ Hiện nay, APEC gồm có 21 nền kinh tế thành viên. Việt Nam là thành viên của tổ chức này từ năm 1998.
+ Mục tiêu hoạt động của APEC là: Giữ vững sự tăng trưởng và phát triển trong khu vực; Tăng cường hệ thống đa phương mở vì lợi ích của châu Á - Thái Bình Dương và các nền kinh tế khác; Phát huy những tác động tích cực của sự phụ thuộc kinh tế lẫn nhau ngày càng tăng của kinh tế khu vực và thế giới, bằng cách đẩy mạnh sự giao lưu hàng hóa - dịch vụ, vốn và công nghệ.
