I. Sự ra đời và quá trình phát triển của vương quốc cổ Champa
Câu hỏi mục I SGK Lịch sử 6 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 100): Em hãy nêu quá trình hình thành và phát triển của vương quốc Champa
Trả lời:
+ Cuối thế kỷ II, một thủ lĩnh người địa phương tên là Khu Liên đã lạnh đạo nhân dân đánh phá châu thành, giết thức sử Hán, giành được quyền tự chủ, lập nước với tên gọi ban đầu là Lâm Ấp
+ Nước Champa ra đời sau cuộc khởi nghĩa năm 192 ở huyện Tượng Lâm. Kinh đô đặt tại Shinhapura ( Duy Xuyên, Quảng Nam)
+ Về sau, Lâm Ấp tiếp tục mở rộng lãnh thổ về phía Nam, kéo dài đến Ninh Thuận, Bình Thuận ngày nay.
+ Cuối thế kỉ IX lãnh thổ Champa mở rộng nhất, bao gồm toàn bộ vùng ven biển, trải dài từ dãy Hoàng Sơn ở phía bắc sông Dinh ở phía nam
+ Cuối thế kỉ X, vương triều III kết thúc.
II. Kinh tế và tổ chức xã hội
Câu hỏi 1 SGK Lịch sử 6 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 101): Em hãy nêu những hoạt động kinh tế chính của cư dân vương quốc Champa. Hoạt động nào quan trong nhất? Vì sao?
Trả lời:
- Những hoạt động kinh tế chính của cư dân vương quốc Champa:
+ Nông nghiệp: trồng lúa nước trên nhiều loại ruộng khác nhau, biết sử dụng công cụ lao động bằng sắt và sức kéo của trâu bò
+ Khai thác khoáng sản, lâm sản: vàng, hổ phách,... nhiều loại lâm sản quý như ngà voi, sừng tê giác, nổi tiếng nhất là trầm hương
+ Khai thác lâm thổ sản, làm đồ gốm, đánh cá, buôn bán.
=> Hoạt động nông nghiệp là hoạt động quan trọng nhất vì đây còn là ngành nông nghiệp cung cấp lương thực thực phẩm cho nhu cầu xã hội, lương thực thực phẩm là yếu tố đầu tiên, có tính chất quyết định sự tồn tại phát triển của con người và phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Câu hỏi 2 SGK Lịch sử 6 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 101): Dựa vào sơ đồ 20.4, em hãy cho biết: Xã hội Champa có những tầng lớp nào? Mô tả công việc của họ.
Trả lời:
- Sự đa dạng của nhiều ngành nghề đã tạo nên một xã hội với nhiều tầng lớp khác nhau. Trong xã hội Champa có các tầng lớp sau:
+ Vương công, quý tộc bao gồm: vua, quý tộc triều đình, tăng lữ Bà La Môn.
+ Quân đội
+ Hộ pháp, nhạc công, vũ nữ.
+ Tầng lớp thường dân gồm: thợ thủ công và nghệ nhân, ngư dân, nông dân, người khai thác lâm sản…
III. Những thành tựu văn hóa tiêu biểu
Câu hỏi mục III SGK Lịch sử 6 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 102): Quan sát các hình từ 20.5 đến 20.7, em hãy nêu những thành tựu văn hóa tiêu biểu của Champa từ thế kỉ II đến thế kỉ X
Trả lời:
Thành tựu văn hóa tiêu biểu của Champa từ thế kỉ II đến thế kỉ IV:
+ Từ thế kỉ IV, dân tộc Chăm đã có chữ viết bắt nguồn từ chữ Phạn của Ấn Độ.
+ Tôn giáo: theo đạo Bà-la-môn và Phật giáo.
+ Âm nhạc và múa phục vụ các nghi lễ tôn giáo đặc sắc
+ Nghệ thuật đặc sắc: tháp chàm, đền, tượng, các bức chạm nổi,...
+ Kiến trúc: nhiều công trình kiến trúc đặc sắc còn được bảo tồn đến ngày này (di tích Thánh địa Mỹ Sơn).
Luyện tập
Câu hỏi 1 SGK Lịch sử 6 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 103): Hoạt động kinh tế của cư dân Champa xưa gắn liền với biển như thế nào?
- Biển đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của cư dân Champa, vì:
+ Cửa biển hay cửa sông là nơi đông người tụ họp để buôn bán.
+ Cư dân sinh sống ven biển, có thể đánh bắt cá, buôn bán sản vật với thương nhân nước ngoài.
Câu hỏi 2 SGK Lịch sử 6 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 103): Em hãy nêu những hoạt động kinh tế chủ yếu của cư dân Champa xưa. Hoạt động kinh tế nào vẫn được cư dân miền Trung Việt Nam ngày nay chú trọng?
Trả lời:
- Những hoạt động kinh tế chủ yếu của cư dân Champa xưa:
+ Nông nghiệp: chủ yếu là lúa nước, ngoài ra còn có các loại cây ăn quả, cây lương thực khác. Sử dụng công cụ bằng sắt và sức kéo trâu bò. Họ đã biết sử dụng guồng nước trong sản xuất.
+ Khai thác khoáng sản, lâm sản: vàng, hổ phách,... nhiều loại lâm sản quý như ngà voi, sừng tê giác, nổi tiếng nhất là trầm hương
+ Khai thác lâm thổ sản, làm đồ gốm, đánh cá, buôn bán.
- Hoạt động kinh tế đánh bắt cá vẫn được cư dân miền Trung Việt Nam ngày nay chú trọng
Vận dụng
Câu hỏi 3 SGK Lịch sử 6 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 103): Những thành tựu văn hóa tiêu biểu nào của vương quốc Chăm-pa vẫn được bảo tồn đến ngày nay? Di tích văn hóa Chăm nào được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới?
Trả lời:
* Những thành tựu văn hóa tiêu biểu của vương quốc Champa vẫn được bảo tồn đến nay như di tích:
- Mỹ Sơn
- Khương Mỹ
- Trà Kiệu
- Chánh Lộ
- Tháp Mẫm.
- Các lễ hội, tôn giáo, phong tục... vẫn được người Chăm ít nhiều bảo tồn và phát triển. Như lễ hội té nước, lễ hội Kate...
* Di tích văn hóa Chăm được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới là thánh địa Mỹ Sơn.