1. Bối cảnh lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954)
- Tình hình thế giới:
+ Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh.
+ Trật tự thế giới hai cực Ianta và Chiến tranh lạnh ảnh hưởng đến Việt Nam.
- Tình hình Việt Nam:
+ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập, nhân dân quyết tâm bảo vệ độc lập.
+ Thực dân Pháp chuẩn bị xâm lược trở lại nhằm tái lập chế độ thuộc địa.
2. Diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954)
- Giai đoạn 1 (1945-1946): Kháng chiến chống Pháp ở Nam Bộ
+ Pháp xả súng vào cuộc mít tinh ở Sài Gòn ngày 2/9/1945.
+ Ngày 23/9/1945, quân Pháp tấn công Sài Gòn, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược lần thứ hai.
+ Nhân dân Nam Bộ kiên cường chống lại Pháp, làm chậm kế hoạch “đánh nhanh, thắng nhanh” của địch.
- Giai đoạn 2 (1946-1950): Kháng chiến toàn quốc bùng nổ
+ Ngày 19/12/1946, Việt Nam phát động kháng chiến toàn quốc.
+ Chiến dịch Việt Bắc (1947) đánh bại chiến lược của Pháp, giữ vững căn cứ kháng chiến.
+ Chiến dịch Biên giới (1950) giúp Việt Nam giành quyền chủ động trên chiến trường Bắc Bộ.
- Giai đoạn 3 (1951-1953): Bước phát triển mới
+ Đại hội Đảng lần II (1951) khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Lao động Việt Nam.
+ Các chiến dịch Hòa Bình, Tây Bắc, Thượng Lào giành thắng lợi, mở rộng vùng giải phóng.
- Giai đoạn 4 (1953-1954): Giành thắng lợi quyết định
+ Kế hoạch Na-va (1953) của Pháp bị phá sản bởi chiến lược Đông-Xuân 1953-1954.
+ Chiến dịch Điện Biên Phủ (1954) diễn ra từ 13/3 đến 7/5, kết thúc bằng sự đầu hàng của tướng De Castries.
+ Thắng lợi Điện Biên Phủ tạo điều kiện thuận lợi cho Hội nghị Geneva lập lại hòa bình ở Đông Dương.
3. Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954)
- Nguyên nhân thắng lợi:
+ Đường lối kháng chiến đúng đắn của Đảng Lao động Việt Nam.
+ Truyền thống yêu nước, đoàn kết và quyết tâm của nhân dân Việt Nam.
+ Sự hỗ trợ từ các nước xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là Liên Xô và Trung Quốc.
- Ý nghĩa lịch sử:
+ Chấm dứt ách thống trị gần một thế kỷ của thực dân Pháp tại Việt Nam.
+ Miền Bắc được giải phóng, tạo cơ sở cho cuộc đấu tranh thống nhất đất nước.
+ Cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới, tác động mạnh mẽ đến hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân.