Mở đầu (trang 5) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 1: Nếu ghép các chữ đứng liền nhau trong bảng bên thành các từ/ cụm từ có nghĩa thì sẽ xuất hiện nhiều từ/ cụm từ nói về truyền thống quê hương. Một số câu hỏi thú vị sẽ nảy sinh trong suy nghĩ của em như: Những truyền thống này sẽ được biểu hiện như thế nào ở quê hương của mình? Mình sẽ làm gì để mọi người biết rằng mình rất tự hào về những truyền thống đó?
Trả lời:
- Khi ghép các chữ cái đứng liền nhau trong bảng ta sẽ thấy xuất hiện nhiều từ/ cụm từ nói về truyền thống quê hương như: Yêu nước, cần cù, hiếu thảo, trung thực, giản dị, kiên cường, hiếu học, dũng cảm, nhân ái,...
- Những truyền thống này được thể hiện qua việc luôn dũng cảm chống lại những thế lực thù địch, luôn lao động hăng say, luôn chịu khó học tập, sống giản dị, chân thành, luôn giúp đỡ lẫn nhau,...
- Để mọi người biết mình rất tự hào về những truyền thống đó em sẽ nỗ lực học tập không ngừng để gặt hái những bông hoa điểm 10, luôn sống giản dị, trung thực luôn chăm chỉ lao động và cùng cổ vũ, động viên các bạn nỗ lực bảo vệ, giữ gìn những truyền thống tốt đẹp của quê hương.
1. Truyền thống quê hương
Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:
Câu hỏi (trang 6) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 1:
a) Theo em, những truyền thống tốt đẹp nào được thể hiện trong các hình ảnh trên?
b) Quê hương em có những truyền thống tốt đẹp nào? Em hãy giới thiệu về những truyền thống đó.
c) Em hiểu thế nào là truyền thống tốt đẹp của quê hương?
Trả lời:
a)
- Tranh 1: Truyền thống yêu nước, bất khuất chống giặc ngoại xâm
- Tranh 2: Truyền thông nhân nghĩa, lá lành đùm lá rách
- Tranh 3: Truyền thống cần cù lao động
- Tranh 4: Truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo
- Tranh 5: Truyền thống nghệ thuật múa rối nước
- Tranh 6: Truyền thống nghệ thuật các làn điệu dân ca
b) Quê hương em có những truyền thống tốt đẹp là:
+ Cần cù lao động.
+ Hiếu học.
+ Yêu thương con người.
+ Dũng cảm.
+ Hát Chèo.
- Giới thiệu về những truyền thống đó:
+ Cần cù lao động:
Cần cù và sáng tạo trở thành một trong những giá trị văn hóa tinh thần, là lẽ sống, cội nguồn của những triết lý nhân sinh con người quê em.
Truyền thống ấy trong lao động biểu hiện rất đa dạng, phong phú và rõ nét. Đó là công cuộc cải tạo, chinh phục tự nhiên; là sự sáng tạo trong chế tác, cải biến công cụ lao động; là việc hình thành các ngành nghề gắn với từng lợi thế của địa phương; là quá trình sản xuất vật chất phục vụ cuộc sống, phát triển xã hội… Và cũng chính từ trong tiến trình ấy, con người quê em tiếp tục sáng tạo những giá trị văn hóa tinh thần to lớn khác, tạo nên bản sắc, đặc trưng, cốt cách riêng của mảnh đất và con người nơi đây.
+ Hiếu học: Cùng với chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa nhân văn, từ ngàn đời nay, hiếu học đã trở thành một truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Biểu hiện trước hết của truyền thống hiếu học là tinh thần ham học hỏi, thích hiểu biết một cách tự nguyện và bền vững. Người hiếu học là người có nhu cầu học tập suốt đời.
c)
- Truyền thống quê hương là những giá trị tốt đẹp, riêng biệt của mỗi vùng miền, địa phương, được hình thành và khẳng định qua thời gian, được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
- Những truyền thống tốt đẹp của quê hương như: Yêu nước, đoàn kết, kiên cường, bất khuất chống giặc ngoại xâm; cần cù, sáng tạo trong lao động; tôn sư trọng đạo; hiếu học, hiếu thảo; các lễ hội văn hóa truyền thống, những loại hình nghệ thuật dân gian, nghề truyền thống,.. được biểu hiện cụ thể ở mỗi vùng miền, địa phương.
2. Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương
Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:
Câu hỏi (trang 7) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 1: Theo em, thông tin trên đã nói đến những truyền thống tốt đẹp nào? Em hãy nêu ý nghĩa của những truyền thống đó.
Trả lời:
- Thông tin trên đã nói đến truyền thống đoàn kết dân tộc và truyền thống tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách.
- Những truyền thống tốt đẹp này đã giúp dân tộc Việt Nam cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, thử thách, góp phần tích cực vào quá trình phát triển của dân tộc và mỗi cá nhân.
Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:
Câu hỏi (trang 7) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 1:
a) Vân và Hùng đã giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp nào của quê hương? Hai bạn thể hiện niềm tự hào về truyền thống của quê hương mình bằng những hành động cụ thể nào?
b) Em có đồng ý với thái độ và hành vi của anh Q không? Vì sao?
c) Nêu những việc em có thể làm để giữ gìn, phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương.
Trả lời:
a.
- Những truyền thống tốt đẹp của quê hương mà Vân và Hùng đã giữ gìn và phát huy là:
+ Vân đã giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp về các di tích lịch sử, lễ hội truyền thống.
+ Hùng đã giữ gìn và phát huy truyền thống hiếu học, truyền thống uống nước nhớ nguồn và truyền thống tương thân tương ái.
-Hai bạn Vân và Hùng đã thể hiện niềm tự hào về truyền thống của quê hương mình bằng những hành động cụ thể như:
+ Vân luôn chăm chỉ học tập và tích cực tham gia các hoạt động trải nghiệm tìm hiểu về giá trị lịch sử, văn hóa của quê hương mình. Và Vân muốn trở thành hướng dẫn viên du lịch để giới thiệu với bạn bè trên thế giới về truyền thống tốt đẹp của quê hương mình.
+ Hùng luôn học tập thật giỏi, năng động, tích cực tham gia các hoạt động thiện nguyện, đền ơn đáp nghĩa, giúp đỡ các gia đình chính sách, gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
b. Em không đồng ý với thái độ và hành vi của anh Q, bởi vì thái độ và hành vi của anh Q là tác động tiêu cực, làm mai một, ảnh hưởng xấu đến quá trình phát huy và phát triển những nét đẹp truyền thống của quê hương, đất nước.
c. Để giữ gìn truyền thống tốt đẹp của quê hương, mỗi người cần:
- Siêng năng, kiên trì học tập và rèn luyện, đoàn kết giúp đỡ nhau, chủ động và tích cực tham gia các hoạt động của cộng đồng, góp phần vào sự phát triển của quê hương.
- Phê phán những hành động làm tổn hại đến truyền thống tốt đẹp của quê hương.
Luyện tập
Luyện tập 1 (trang 8) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 1: Hãy liệt kê những truyền thống tốt đẹp của quê hương em và viết những việc cần làm để giữ gìn, phát huy những truyền thống đó theo gợi ý dưới đây:
Trả lời:
Luyện tập 2 (trang 8) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 1: Em đồng tình hay không đồng tình với những biểu hiện, việc làm nào dưới đây? Vì sao?
A. Giữ gìn mọi phong tục, tập quán, thói quen của quê hương mình.
B. Giới thiệu với mọi người về lễ hội truyền thống của quê mình.
C. Không quan tâm đến truyền thống tốt đẹp của những vùng miền, địa phương khác.
D. Tích cực học tập và tham gia các hoạt động nhân đạo, từ thiện.
E. Giữ gìn và bảo vệ môi trường cả ở nhà, ở trường và những nơi công cộng.
Trả lời:
A. Đồng tình. Vì đây là hành động góp phần giữ gìn, bảo vệ truyền thống tốt đẹp ở quê hương.
B. Đồng tình. Vì hành động này góp phần lan tỏa rộng rãi giá trị và ý nghĩa của truyền thống tốt đẹp ở quê hương.
C. Không đồng tình. Vì mọi truyền thống tốt đẹp ở mọi địa phương đều cần được gìn giữ và lan tỏa rộng rãi những giá trị tích cực đến mọi người.
D. Đồng tình. Vì đây là hành vi mà mọi học sinh có thể thực hiện để góp sức mình vào giữ gìn, phát triển truyền thống tốt đẹp của quê hương.
E. Đồng tình. Hành động này giúp bảo vệ môi trường sống, góp phần vào bảo vệ quê hương, đất nước.
Luyện tập 3 (trang 8) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 1: Qua lời kể của ông nội, S được biết đến phong trào “Ba sẵn sàng” và rất tự hào về tinh thần sẵn sàng khi Tổ quốc cần, dù trong thời chiến hay thời bình của người dân quê hương mình. Nhưng mấy hôm trước, ai trai của S nhận được lệnh gọi nhập ngũ, S thấy anh có vẻ do dự, tâm trạng nặng nề không vui. S rất muốn nói những suy nghĩ của mình với anh trai.
a, Em hãy nhận xét biểu hiện của S.
b, Nếu là S, em sẽ nói như thế nào với anh trai của mình?
Trả lời:
a, S có suy nghĩ rất tích cực, biết trân trọng, có tinh thần chủ động, sẵn sàng học nâng cao hiểu biết về truyền thống tốt đẹp của quê hương mình. Đây là biểu hiện rất đáng khen.
b, Tinh thần sẵn sàng khi Tổ quốc cần là hành động rất đáng tự hào, khi tham gia nghĩa vụ quân sự là một hành động thể hiện truyền thống yêu nước, là hành động rất đáng tự hào. Việc tham gia nghĩa vụ không chỉ góp phần giữ gìn truyền thống yêu nước mà còn giúp đất nước ta trở nên bền vững hơn. Anh nên thấy vui vì sẽ được góp một phần vào công cuộc giữ gìn truyền thống yêu nước và bảo vệ đất nước.
Vận dụng
Vận dụng 1 (trang 8) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 1: Em hãy viết một thông điệp thể hiện niềm tự hào về truyền thống cần cù, sáng tạo trong lao động của quê hương em và chia sẻ trước lớp.
Trả lời:
Nếu như tìm hiểu về những tấm gương hiếu học của dân tộc Việt Nam trong lịch sử thì có thể tìm thấy rất nhiều tấm gương nổi bật và càng có thể khẳng định rằng, Dân tộc Việt Nam là một dân tộc có truyền thống hiếu học từ lâu đời
Và cũng nhờ tinh thần hiếu học của ông cha ta lúc đó nên dân tộc của ta mới không bị mấy đi nước và để lại cho chúng ta đất nước Việt Nam hòa bình như hiện nay. Hay là thế hệ sau nữa, những tấm gương hiếu học,những bậc hiền nhân được không chỉ người dân trong nước mà còn cả là thế giới đương thời phải thán phục như Mạc Đỉnh Chi không chỉ là trạng nguyên nước Việt Nam mà còn là trạng nguyên của cả nước Trung Quốc, nhà văn, nhà thơ cũng là nhà mưu lược Nguyễn Trãi, nhà bác học Lê Quý Đôn…
Đó chính là truyền thống hiếu học của dân tộc Việt Nam chúng ta. Đó là truyền thống được hình thành từ sự cầu tiến. Sẵn sàng tiếp thu cái mới, cái tiến bộ từ bên ngoài. Hay còn cả hiền tài xuất hiện ở thế hệ sau và sẵn sàng tiếp thu sự tiến bộ, kêu gọi cải cách đất nước như Phan Thanh Giản, Nguyễn Trường Tộ, Phan Châu Trinh …
Đặc biệt Hồ Chí Minh – người cha già của toàn dân tộc Việt Nam cũng là người đã chủ trương xây dựng và phát triển giáo dục, ngay trong chiến khu, thời kháng Pháp.Tìm ra con đường cứu nước cho đất nước Việt Nam ta. Mà tất cả chúng giờ vẫn đang còn lưu giữ trong sử sách .
Là một học sinh, đang còn ở trên ghế nhà trường, em sẽ cố gắng học tập cũng như tuyên truyền với các bạn phải cố gắng học tập để có kết quả tốt, để trở thành công dân hữu ích là sự đáp đền công cha nghĩa mẹ, công lao dạy dỗ của thầy cô. Cũng như là không phụ lại lòng mong mỏi và nối tiếp truyền thống hiếu học, tinh thần cầu tiến của dân tộc Việt Nam và cũng chính là giữ gìn bản sắc dân tộc nền văn hóa của dân tộc Việt Nam.
Vận dụng 2 (trang 8) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 1: Em hãy cùng bạn thiết kế tập san về chủ đề “Tự hào truyền thống quê hương”.
Gợi ý:
- Em có thể sưu tầm một số hình ảnh trong sách giáo khoa, báo, tạp chí mà có về chủ đề “ Tự hào truyền thống quê hương”.