Mở đầu (trang 28) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6: Nhiều người chỉ nghĩ đến việc chăm chỉ kiếm tiền, nhưng ít khi nghĩ đến việc quản lí tiền sao cho hiệu quả. Em hãy trao đổi với các bạn về cách quản lí chi tiêu theo gợi ý trong biểu đồ để tìm ra cách sử dụng tiền hợp lí.
Trả lời:
Để quản lí chi tiêu em chia số tiền em có thành 5 phần theo mục đích sử dụng của mình:
+ Phần 1: 40% dùng để chi tiêu cho ăn sáng
+ Phần 2: 30% dùng để mua đồ dùng cần thiết
+ Phần 3: 20% dùng để tiết kiệm
+ Phần 4: 5% dùng để chi trả những chi tiêu phát sinh
+ Phần 5: 5% dùng để mua đồ chơi
1. Ý nghĩa của quản lí tiền hiệu quả
Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:
Câu hỏi (trang 29) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6:
a) Theo em, trong các hình ảnh trên, hình ảnh nào thể hiện ý nghĩa của quản lí tiền hiệu quả? Em hãy phân tích ý nghĩa của quản lí tiền hiệu quả được thể hiện trong mỗi hình ảnh đó.
b) Theo em, thế nào là quản lí tiền hiệu quả?
Trả lời:
a)
- Hình ảnh thể hiện ý nghĩa của quản lí tiền hiệu quả là: Hình 1, hình 3, hình 4
- Ý nghĩa:
+ Hình 1: Có đủ tiền để tự mua xe đạp.
+ Hình 3: Có đủ tiền để lo viện phí.
+ Hình 4: Có tiền để ủng hộ quỹ từ thiện.
b) Quản lý tiền hiệu quả là biết sử dụng tiền một cách hợp lí nhằm đạt được mục tiêu như dự kiến.
2. Các nguyên tắc quản lí tiền hiệu quả
Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:
Câu hỏi (trang 29) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6:
a) Em hãy cho biết bạn học sinh trong hình ảnh 1 đang tính toán các khoản thu nào?
b) Bản thân em đã có các khoản thu nào? Theo em, các khoản tiền đó chủ yếu đến từ đâu?
Trả lời:
a) Bạn học sinh trong hình ảnh 1 đang tính toán các khoản:
- Tiền lì xì
- Tiền thưởng/tiền học bổng từ việc đạt danh hiệu Học sinh Giỏi
- Tiền tiêu vặt từ bố mẹ cho
b) Các khoản thu chủ yếu đến từ việc học tập, từ bố mẹ cho, từ việc bán những thứ đồ do bản thân tự làm
Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:
Câu hỏi (trang 30) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6:
a) Em hãy nhận xét cách sử dụng tiền của các bạn học sinh trong hình 2. Theo em, cách sử dụng tiền nào hợp lí? Vì sao?
b) Em hãy xác định các khoản chi tiêu thiết yếu và không thiết yếu?
Trả lời:
a) Sử dụng tiền bằng cách tiết kiệm tiền trước chi tiêu tính sau và chỉ chi tiêu vào những thứ cần thiết là cách sử dụng tiền hợp lí. Còn cách sử dụng tiền mua những thứ mình thích là cách sử dụng chưa hợp lí. Vì trong cuộc sống có rất nhiều chuyện bất ngờ xảy ra, nếu không sử dụng tiền một cách hợp lí thì đến lúc có chuyện đột ngột xảy ra sẽ không có tiền để dùng.
b)
- Các khoản chi tiêu thiết yếu:
+ Đồ ăn, đồ uống
+ Đồ dùng hằng ngày, đồ dùng học tập
+ Quyên góp, ủng hộ
+ Tặng quà bạn bè và người thân
- Các khoản chi tiêu không thiết yếu:
+ Đồ chơi
+ Liên tục mua quần áo, giày dép
+ Đồ ăn vặt
Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:
Câu hỏi (trang 30) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6:
a) Em hãy cho biết bạn học sinh trong hình ảnh 3 đã đưa ra phương án chỉ tiêu cụ thể như thế nào?
b) Theo em, để quản lý tiền hiệu quả mỗi người cần thực hiện các nguyên tắc nào?
Trả lời:
a) Bạn học sinh trong hình ảnh 3 đã đưa ra phương án chỉ tiêu cụ thể là:
- Chi tiêu thiết yếu: 35%
- Chi tiêu học tập: 30%
- Giải trí: 10%
- Tiết kiệm: 20%
- Cho đi: 5%
b) Để quản lý tiền hiệu quả mỗi người cần thực hiện các nguyên tắc:
- Xác định rõ mục tiêu quản lý tiền trên cơ sở các khoản thu thực tế của bản thân.
- Tiết kiệm trước khi chi tiêu, tiết kiệm phải thường xuyên, đều đặn.
- Chỉ chi tiêu các khoản cần thiết, tránh lãng phí.
3. Cách tạo nguồn thu nhập cá nhân
Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi
Câu hỏi (trang 31) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6:
a) Các bạn học sinh trong hình trên đã tạo thêm thu nhập bằng cách nào?
b) Em còn biết những cách nào khác để tạo thêm thu nhập cho bản thân phù hợp với lứa tuổi?
Trả lời:
a) Các bạn học sinh trong hình trên đã tạo thêm thu nhập bằng cách:
- Hình 1: Bạn học sinh kiếm tiền bằng cách chăm sóc đàn gà để bán kiếm tiền.
- Hình 2: Hai bạn kiếm tiền bằng cách tự làm đồ thủ công để bán lấy tiền.
- Hình 3: Các bạn học sinh cùng thu gom giấy vụn để bán lấy tiền.
b) Một số cách kiếm thêm thu nhập:
- Tự làm bánh, làm thiệp, làm đồ tái chế để bán
- Phụ giúp bố mẹ việc nhà để được thưởng
- Đạt danh hiệu Học sinh Giỏi để được nhận thưởng
Luyện tập
Luyện tập 1 (trang 31) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
A. Quản lí tiền là việc của người trưởng thành, không phải là của học sinh.
B. Quản lí tiền hiệu quả giúp mỗi người chủ động trong chi tiêu để thực hiện các dự định tương lai của bản thân
C. Quản lí tiền là việc không cần thiết, tốn thời gian, nên dùng thời gian đó để kiếm tiền thì tốt hơn.
D. Quản lí tiền hiệu quả giúp mỗi người có thể đề phòng những trường hợp rủi ro bất ngờ trong cuộc sống.
E. Học sinh không cần quản lí tiền, vì nhiều cha mẹ học sinh không muốn con mình sớm bị đồng tiền làm ảnh hưởng.
Trả lời:
A. Không đồng tình. Bởi vì quản lí tiền hiệu quả là một kĩ năng sống cần thiết mà mỗi người đều cần được rèn luyện từ khi còn nhỏ.
B. Đồng tình. Vì quản lí tiền hiệu quả sẽ giúp ta phân bổ nguồn tiền vào những khoản chi tiêu cụ thể, hợp lí, từ đó tránh được việc chi tiêu quá mức và qua việc tiết kiệm sẽ giúp ta có đủ tiền để mua những thứ mình thích.
C. Không đồng tình. Vì quản lí tiền không hề tốn thời gian, ngược lại quản lí tiền hiệu quả không những giúp ta chi tiêu hợp lí, chủ động mà còn giúp ta quản lí thời gian tốt hơn (ví dụ như khi muốn mua một chiếc điện thoại mới, nếu biết cách quản lí tiền hiệu quả và để ra một khoản tiết kiệm hàng tháng, thì có thể là 6 - 7 tháng là có đủ tiền mua, nhưng nếu không biết cách quản lí tiền hiệu quả, có bao nhiêu tiêu bấy nhiêu, đợi bao giờ được nhận một khoản tiền to mới mua thì mất rất nhiều thời gian).
D. Đồng tình. Vì cuộc sống sẽ luôn đầy rẫy những điều bất ngờ, những sự cố đột ngột xảy ra mà không báo trước. Khi đó, rất có thể chúng ta sẽ cần một khoản tiền lớn để chi trả cho những sự cố đó (ví dụ như tiền viện phí...). Nếu như biết cách quản lí tiền hiệu quả, thì khi rơi vào những trường hợp đó ta sẽ không bị động, có đủ khả năng để chi trả.
E. Không đồng tình. Vì quản lí tiền hiệu quả là một kĩ năng sống rất tốt cho học sinh, để giúp cho học sinh có ý chí phấn đấu đạt được những điều mình muốn bằng năng lực bản thân, và biết san sẻ nỗi vất vả với bố mẹ.
Luyện tập 2 (trang 32) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6: Em hãy cho biết việc làm của bạn nào dưới đây thể hiện nguyên tắc quản lí tiền hiệu quả? Vì sao?
A. Bạn K thường tận dụng các đồ vật có thể tái chế để làm đồ dùng học tập.
B. Bố mẹ cho H tiền ăn sáng nhưng H không ăn để tiết kiệm tiền.
C. Bạn M sử dụng điện, nước tiết kiệm, hiệu quả.
D. Bạn X cứ có tiền là tiêu hết.
E. Khi nhận được tiền thưởng của nhà trường, bạn D dành một khoản để tiết kiệm.
Trả lời:
- Việc làm của bạn K, M, D là thể hiện nguyên tắc quản lí tiền hiệu quả vì các bạn đều biết chi tiêu hợp lí, tiết kiệm.
- Việc làm của bạn H, X thể hiện nguyên tắc quản lí tiền không hiệu quả vì các bạn đều không chi tiêu hợp lí, chưa biết cách tiết kiệm tiền.
Luyện tập 3 (trang 32) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6: Giả định em có 1 triệu đồng, em hãy xác định mục tiêu quản lý tiền của bản thân, phân chia số tiền đó thành các khoản cụ thể, hợp lí và chia sẻ với bạn bè về cách phân chia của mình
Trả lời:
- Nếu em có 1 triệu đồng em sẽ đề ra số tiền đấy sẽ dùng vào việc gì. Và chia ra từng khoản cần tiêu và khoản cần tiết kiệm. Không tiêu quá cột số tiền cần chi trả. Nếu khoản phát sinh không tiêu hết sẽ cho vào khoản tiết kiệm và nếu làm như vậy chúng ta sẽ nắm được mình đã tiêu bao nhiêu tiền vào khoản nào.
Ví dụ:
Luyện tập 4 (trang 32) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6: Đầu năm mới, H nhận được một khoản tiền mừng tuổi và dự định dùng số tiền đó để mua một chiếc máy tính cầm tay. Nhưng khi thấy cửa hàng gần nhà bán một đồ chơi hấp dẫn, H đã dùng hết số tiền này để mua mà quên mất dự định của minh.
a) Em có nhận xét gì về việc làm của H?
b) Nếu em là bạn của H, em sẽ khuyên H như thế nào?
Trả lời:
a) Việc làm của H đã thể hiện bạn là người không biết cách quản lí tiền bạc và chi tiêu hiệu quả. Việc H dùng hết tiền để mua một món đồ chơi khi chưa lên kế hoạch kĩ lưỡng là vô cùng phí phạm. Hơn nữa vì vậy mà H không còn tiền để mua chiếc máy tính cầm tay phục vụ cho việc học tập nữa.
b) Nếu em là bạn của H, em sẽ khuyên H rằng hãy cố gắng tập quản lí chi tiêu, không nên chi tiêu theo cảm tính thích gì mua đó, tập cách cân nhắc kĩ lưỡng trước khi mua một thứ gì đó xem đó có phải là thứ thực sự cần thiết không, có ý nghĩa lâu dài hay k và nên duy trì cho bản thân một khoản tiền tiết kiệm. Bởi vì quản lí chi tiêu hiệu quả sẽ giúp H không rơi vào tình trạng chi tiêu quá mức, luôn ở trong trạng thái chủ động và có thể mua được những thứ cần thiết phục vụ cho cuộc sống.
Luyện tập 5 (trang 32) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6: Em hãy cùng bạn tìm các cách tăng nguồn thu nhập và thảo luận tính khả thi của những cách đó đối với học sinh.
Trả lời:
Một số cách tăng nguồn thu nhập:
- Thu gom giấy vụn, sắt vụn.
- Nhận đồ thủ công mĩ nghệ về làm.
- Cố gắng học tập tốt để cuối năm có thưởng.
Vận dụng
Vận dụng 1 (trang 32) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6: Em hãy xây dựng quỹ học tập hằng năm cho bản thân theo gợi ý sau:
- Xác định số tiền quỹ học tập được dùng cho các khoản nào?
- Tính toán số tiền cần thiết cho quỹ học tập.
- Liệt kê các việc sẽ làm để thực hiện mục tiêu đó.
- Theo dõi việc thực hiện kế hoạch và điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp với bản thân.
Trả lời:
Vận dụng 2 (trang 32) Giáo dục Công dân 7 Cánh Diều Bài 6: Em hãy làm một đồ dùng học tập từ phế liệu và hướng dẫn các bạn cùng làm để tiết kiệm và bảo vệ môi trường.
