Mở đầu (trang 16) Giáo dục Công dân 7 Cánh diều Bài 3: Trong cuộc sống, sự quan tâm, chia sẻ và đồng cảm chính là sợi dây gắn kết giúp tạo dựng mối quan hệ thân thiết với mọi người xung quanh.
Em hãy cùng các bạn tham gia trò chơi “ Bạn ấy là ai” để đoán tên các bạn trong lớp qua các thông tin gợi ý về sở thích, thói quen, năng khiếu, tính cách,... Vì sao em đoán được người bạn đó?
Trả lời:
- Để đoán được “bạn ấy là ai” có thể dựa vào các chi tiết:
+ Sở thích: Người bạn ấy thích gì? Đồ ăn? Quần áo? Đồ chơi? Truyện hay sách?
+ Thói quen: Người bạn ấy gay có thói quen gì?
+ Năng khiếu: Người bạn ấy có năng khiếu gì? Múa? Vẽ? hay Hát?
+ Tính cách: Người bạn ấy có tính cách như thế nào? Nhẹ nhàng? Nóng nảy? Hay Vui vẻ?
Có thể đoán ra “Người bạn ấy là ai” vì những sở thích, thói quen, năng khiếu, tính cách là những đặc điểm riêng của mỗi người nên dựa và những chi tiết đó có thể đoán ra người bạn đó
1. Biểu hiện của quan tâm, cảm thông và chia sẻ
Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:
Câu hỏi (trang 17) Giáo dục Công dân 7 Cánh diều Bài 3:
a) Bác Hồ đã có những việc làm nào đối với anh chị em công nhân quét đường và ý nghĩa của việc làm đó?
b) Việc làm của Bác Hồ đã nhắc nhở mỗi chúng ta điều gì?
c) Em hiểu thế nào là quan tâm, cảm thông và chia sẻ?
Trả lời:
a) Khi biết rằng những người công nhân luôn phải vất vả quét dọn đường phố đến khuya, Bác đã nhắc nhở những cơ quan phải có trách nhiệm cấp phát quần áo bảo hộ lao động cho công nhân và quan tâm đúng mức với người làm nghề này. Hơn nữa, khi có việc đi qua nước ngoài, Bác đã xin giống một loài cây bốn mùa đều xanh tươi về trồng thử ở VN để cây đỡ rụng lá vào mùa đông gây vất vả cho người công nhân. Việc làm của Bác đã khiến cho anh chị em công nhân làm nghề quét đường đỡ được phần nào nỗi vất vả.
b) Việc làm của Bác Hồ đã nhắc nhở mỗi chúng ta cần phải biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ với mọi người xung quanh.
c)
- Quan tâm là thường xuyên chú ý đến mọi người và sự việc xung quanh.
- Cảm thông là đặt mình vào vị trí người khác để hiểu được cảm xúc của người đó.
- Chia sẻ là sự cho đi hay giúp đỡ người khác lúc khó khăn, hoạn nạn theo khả năng của mình.
Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:
Câu hỏi (trang 17) Giáo dục Công dân 7 Cánh diều Bài 3:
a) Em hãy cho biết sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ được thể hiện như thế nào trong từng hình ảnh trên.
b) Em hãy kể thêm những biểu hiện khác của sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ với người thân, bạn bè và thế giới xung quanh.
Trả lời:
a, Sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ được thể hiện:
- Hình ảnh 1: Các bạn học sinh đang quyên góp ủng hộ đồng bào lũ lụt.
- Hình ảnh 2: Cửa hàng cung cấp thực phẩm và nước uống miễn phí.
- Hình ảnh 3: Các bạn học sinh tổ chức lao động, thu gom rác thải.
- Hình ảnh 4: Bạn nhỏ cùng bố mẹ chuẩn bị bữa ăn.
b, Những biểu hiện khác của sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ với người thân, bạn bè và thế giới xung quanh:
- Giúp bố mẹ nấu cơm, quét nhà.
- Quan tâm, động viên, chăm sóc khi bố mẹ, anh chị, bạn bè bị ốm.
- Quan tâm, sẻ chia, giúp đỡ các bạn trong lớp về những khó khăn trong học tập.
- Giúp đỡ những người gặp nạn trên đường.
- Quan tâm, sẻ chia và cảm thông với những bác lao công
2. Ý nghĩa của quan tâm, cảm thông và chia sẻ
Em hãy đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi:
Câu hỏi (trang 18) Giáo dục Công dân 7 Cánh diều Bài 3:
a) Em hãy chia sẻ cảm xúc của em về việc làm của anh Hiếu?
b) Theo em, sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ của anh Hiếu với anh Minh có ý nghĩa gì?
Trả lời:
a) Việc làm của Hiếu khiến em cảm thấy khâm phục vì hành động đẹp của bạn, đã giúp đỡ, đồng hành cùng với Minh trong nhiều năm, giúp bạn hoàn thành ước mơ được đến lớp.
b) Theo em, sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ của anh Hiếu với anh Minh là tấm gương đẹp về sự quan tâm, chia sẻ trong một cộng đồng người, giúp con người gần gũi, gắn bó với nhau.
Luyện tập
Luyện tập 1: Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ nói về sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ và thảo luận về ý nghĩa của các câu ca dao, tục ngữ đó.
Trả lời:
Những câu ca dao, tục ngữ nói về sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ:
- Thương người như thể thương thân
- Một miếng khi đói bằng một gói khi no
- Một giọt máu đào hơn ao nước lã
- Lá lành đùm lá rách
- Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ
- Chị ngã, em nâng
- Nhường cơm, sẻ áo
- Yêu nhau chín bỏ làm mười
- Máu chảy ruột mềm
- Kính già, già để tuổi cho
Luyện tập 2: Trong những việc làm sau, theo em việc nào nên làm, việc nào không nên làm? Vì sao?
A. Không chơi với những bạn học kém
B. Gọi cấp cứu khi thấy tai nạn giao thông
C. Rủ bạn đi chơi khi mẹ ốm
D. Thăm hỏi và động viên người già neo đơn
Trả lời:
Những việc nên làm: B, D vì đây là những việc thể hiện sự cảm thông, chia sẻ giữa con người và con người.
Những việc không nên làm: A, C vì đây là những việc thể hiện sự ích kỉ chỉ nghĩ đến bản thân mà không nghĩ tới người khác.
Luyện tập 3: Em hãy thực hiện một lời nói hoặc một hành động cụ thể thể hiện sự quan tâm, cảm thông và chia sẻ với bạn bè, thầy cô trong lớp mình.
Trả lời:
- Giúp đỡ những bạn học kém hơn bằng cách giảng bài giúp bạn.
- Gia đình bạn gặp khó khăn sẽ dành thời gian hỏi thăm, giúp đỡ hoặc kêu gọi các bạn khác trong lớp cùng nhau giúp đỡ.
Luyện tập 4: A và N là bạn học cùng lớp và ở gần nhà nhau. N bị ốm phải nghỉ học nhiều ngày. Hết giờ học, A sang nhà đưa vở cho bạn chép và giải thích những chỗ khó hiểu để N có thể theo kịp bài học trên lớp. H cùng lớp thấy vậy cho rằng A làm thế không đúng vì việc học là nhiệm vụ của học sinh, N phải tự tìm hiểu và hoàn thành nhiệm vụ học tập của mình.
a) Em có nhận xét gì về việc làm của bạn A?
b) Theo em, ý kiến của bạn H như vậy có đúng không? Tại sao?
Trả lời:
a) Việc làm của bạn A đã thể hiện bạn là một người biết quan tâm, cảm thông và chia sẻ với nối khó khăn của bạn bè. A hiểu cho nỗi khó khăn mà N đang trải qua và sẵn sàng, chịu khó giúp đỡ bạn vượt qua.
b) Ý kiến của H như vậy là không đúng. Bởi vì việc bị ốm phải nghỉ học đã là một sự thiệt thòi rất lớn đối với N. Nếu như không có A giúp đỡ, giảng giải những kiến thức mới, thì N sẽ rất khó để theo kịp tiến độ học và sẽ bị tụt lùi so với các bạn.
Luyện tập 5: Trong giờ kiểm tra môn Giáo dục công dân, N không thuộc bài, H ngồi cạnh đã đưa bài cho N chép. Theo em, việc làm của H có phải là quan tâm giúp đỡ bạn không? Vì sao?
Trả lời:
- Theo em, việc làm của H không phải là quan tâm giúp đỡ bạn. Bởi vì làm như vậy sẽ khiến cho N ỉ lại làm cho N lười biếng vì nghĩ mình không cần học bạn vẫn cho mình chép bài.
Vận dụng
Vận dụng 1: Em hãy làm một sản phẩm mang thông điệp cảm thông, chia sẻ theo gợi ý sau:
- Một bức thư, một bài thuyết trình,...
- Một tấm thiệp, một bức tranh,...
Trả lời:
Vận dụng 2: Em hãy lập kế hoạch giúp đỡ một bạn có hoàn cảnh gia đình khó khăn trong lớp theo bảng sau.
Trả lời: