1. Vị trí địa lí và phạm vi châu Âu
Câu hỏi (trang 87) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 1: Đọc thông tin và quan sát hình 1.1, hãy:
- Cho biết châu Âu tiếp giáp với các biển, đại dương và châu lục nào.
- Trình bày đặc điểm hình dạng và kích thước của châu Âu.
Trả lời:
- Các biển, đại dương và châu lục mà châu Âu tiếp giáp:
+ Biển: Biển Ba-ren, biển Na Uy, biển Bắc, biển Ban-tích, biển Địa Trung Hải, biển Đen, biển Ca-xpi,...
+ Đại dương: Bắc Băng Dương và Đại Tây Dương.
+ Châu lục: Châu Á.
- Đặc điểm hình dạng và kích thước của châu Âu:
+ Hình dạng: Lãnh thổ tựa như 1 bán đảo lớn của lục địa Á - Âu kéo dài về phía tây nam; đường bờ biển bị cắt xẻ mạnh tạo thành nhiều bán đảo, biển và vịnh biển ăn sâu vào đất liền, làm cho lãnh thổ châu lục có hình dạng lồi lõm phức tạp.
+ Kích thước: diện tích trên 10 triệu km², chiếm 6,8% diện tích đất liền của Trái Đất.
2. Đặc điểm tự nhiên
a. Các dạng địa hình chính
Câu hỏi (trang 89) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 1: Đọc thông tin và quan sát hình 1.1, hãy
- Kể tên các dãy núi và đồng bằng ở châu Âu.
- Phân tích đặc điểm các địa hình chính của châu Âu.
Trả lời:
* Quan sát hình 1.1, ta thấy:
- Các dãy núi: Xcandinavi, Cacpat, Anpo, Uran, Capca, Apenin, Anpo Đinarich, Pirene,...
- Các đồng bằng: Pháp, Bắc Âu, Đông Âu.
- Đắc điểm các khu vực địa hình:
+ Khu vực đồng bằng: chiếm 2/3 diện tích và phân bố chủ yếu ở phía đông của châu lục. Các đồng bằng là miền đồi lượn sóng thoải, xen kẽ các vùng đất thấp hoặc thung lũng rộng.
+ Khu vực miền núi bao gồm núi già và núi trẻ. Địa hình núi già nằm ở phía bắc và vùng trung tâm của châu lục, chủ yếu là núi trung bình và núi thấp với những đỉnh tròn, sườn thoái. Địa hình núi trẻ tập trung ở phía nam châu lục, phần lớn các dãy núi trẻ có độ cao trung bình, núi cao trên 2.000 m chỉ chiếm khoảng 1,5 % diện tích lãnh thổ. An-pơ là đây núi trẻ cao và đồ sộ nhất châu Âu.
b. Đặc điểm phân hóa khí hậu
Câu hỏi (trang 89) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 1: Đọc thông tin và quan sát hình 1.3, hãy phân tích sự phân hóa khí hậu ở Châu Âu.
Trả lời:
Sự phân hóa khí hậu ở Châu Âu: có sự phân hóa đa dạng và nằm trong ba đới khí hậu chính.
- Đới khí hậu cực và cận cực: chiếm một dải hẹp ở Bắc Âu, có mùa đông không quá lạnh, mùa hạ mát và ẩm. Lượng mưa trong năm ít.
- Đới khí hậu ôn đới: chiếm phần lớn lãnh thổ, gồm Tây Âu, Trung Âu và Đông Âu. Khí hậu có sự phân hóa rõ rệt:
+ Khu vực Tây và Trung Âu: có khí hậu ôn đới hải dương do chịu ảnh hưởng dòng biển nóng Bắc Đại Tây Dương kết hợp gió Tây ôn đới,mùa hạ mát, mùa đông không lạnh lắm, mưa quanh năm với lượng mưa tương đối lớn.
+ Khu vực Đông Âu: có khí ôn đới lục địa lạnh, khô và ít mưa do chịu ảnh hưởng của gió Tây ôn đới.
- Đới khí hậu cận nhiệt đới: nằm ở Nam Âu với kiểu khí hậu cận nhiệt địa trung hải có mùa hạ nóng, khô; mùa đông không lạnh lắm mưa nhiều.
c. Các sông lớn
Câu hỏi (trang 90) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 1: Quan sát hình 1.1, hãy xác định các sông lớn của châu Âu: Rai-nơ, Đa-nuýp, Vôn-ga
Trả lời:
- Xác định các sông lớn ở châu Âu: Rai-nơ, Đa-nuýp, Vôn-ga (Khoanh đỏ):
d. Các đới thiên nhiên
Câu hỏi (trang 91) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 1: Đọc thông tin và quan sát hình 1.1, hãy phân tích đặc điểm các đới thiên nhiên của châu Âu.
Trả lời:
Các đới thiên nhiên phân hóa theo ba đới rõ rệt:
- Đới lạnh: phân bố ở Bắc Âu, thực vật chủ yếu là rêu và địa y, động vật rất nghèo về thành phần loài chủ yếu là chuột Len-mút, chó sói, chồn,…
- Đới ôn hòa: phần lớn bán đảo Xcan-đi-na-vi, Tây Âu, Trung Âu và một phần ở Đông Âu. Thực vật thay đổi từ tây sang đông: ven biển phía tây có rừng lá rộng, rừng hỗn hợp vào sâu trong nội địa là rừng lá kim, thảo nguyên. Động vật có nai sừng tấm, sóc, gấu nâu…
- Đới nóng: chủ yếu khu vực Nam Âu, ven Địa Trung Hải. Thực vật chủ yếu là rừng thưa và cây bụi lá cứng như sồi, nguyệt quế… Động vật: các loài bò sát: thằn lằn, rùa, nhím,…
Luyện tập & Vận dụng
Luyện tập 1 (trang 91) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 1: Tại sao ở châu Âu càng vào sâu trong nội địa lượng mưa càng giảm và nhiệt độ càng tăng?
Trả lời:
- Ở châu Âu càng vào sâu trong nội địa lượng mưa càng giảm và nhiệt độ càng tăng là vì: phía Tây do ảnh hưởng của dòng biển nóng Bắc Đại Tây Dương, nhiệt độ ấm hơn, đường đẳng nhiệt 0oC lên đến vĩ độ trên 60oB. Vào sâu trong lục địa, ảnh hưởng của biển giảm dần, mùa đông lạnh hơn, nhiệt độ tăng dần từ Bắc xuống Nam, đường đẳng nhiệt 0oC lùi xuống những vĩ độ thấp hơn...
Vận dụng 2 (trang 91) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 1: Hãy thu thập thông tin về một trong các con sông lớn của châu Âu: Rai-nơ, Đa-nuýp, Von-ga.
Gợi ý:
- Sông Von-ga dài 3690 km. Đây là con sông dài nhất và nhiều nước nhất châu Âu, bắt nguồn từ vùng đồi Van-đai và đổ vào hồ Ca-xpi.
- Sông Đa-nuýp có chiều dài 2850 km. Đây là con sông dài thứ hai ở châu Âu. Sông Đa-nuýp bắt nguồn từ sườn đông dãy núi Rừng Đen và đổ vào Biển Đen.
- Sông Rai – nơ dài 1320 km, bắt nguồn từ hồ trên dãy An-pơ thuộc Thụy Sỹ và đổ vào Biển Bắc.