1. Vị trí địa lí và phạm vi châu Phi
Câu hỏi (trang 112) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 9: Đọc thông tin và quan sát hình 9.2, hãy cho biết:
- Châu Phi giáp với các biển, đại dương nào.
- Đặc điểm nổi bật về vị trí địa lí, hình dạng và kích thước của châu Phi.
Trả lời:
* Châu Phi tiếp giáp:
- Biển: Địa Trung Hải, biển Đỏ
- Đại dương: Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương.
* Đặc điểm nổi bật về vị trí địa lí, hình dạng và kích thước của châu Phi.
- Vị trí địa lí: phần lục địa kéo dài từ 37°20’B đến 34°52’N. Đại bộ phận lãnh thổ nằm giữa hai đường chí tuyến, tương đối cân xứng qua hai bên đường xích đạo.
- Hình dạng: có dạng hình khối “mập mạp”, đường bờ biển ít bị chia cắt, có rất ít các vịnh biển, các bán đảo lớn.
- Kích thước: diện tích khoảng 30,3 triệu km2, là châu lục lớn thứ ba thế giới.
2. Đặc điểm thiên nhiên
a. Địa hình và khoáng sản
Câu hỏi 1 (trang 114) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 9: Đọc thông tin và quan sát hình 9.2, hãy
- Xác định các sơn nguyên, bồn địa, các dãy núi của châu Phi.
- Nêu tên các khoáng sản chủ yếu và sự phân bố của chúng.
Trả lời:
- Địa hình: là một khối cao nguyên khổng lồ, với độ cao trung bình là 750 m, trên đó chủ yếu là các sơn nguyên xen bồn địa thấp. Châu Phi có rất ít núi cao và đồng bằng thấp.
+ Ở Bắc Phi có dãy núi trẻ At-lat, các đồng bằng ven Địa Trung Hải, lùi xuống phía nam là hoang mạc Xa-ha-ra — hoang mạc nhiệt đới lớn nhất thế giới.
+ Phần lớn Nam Phi có độ cao trung bình hơn 1000 m.
+ Các sơn nguyên cao tập trung ở phía đông, phần trung tâm là các bồn địa.
- Khoáng sản: Châu Phi có tài nguyên khoảng sản phong phú, nhiều kim loại quý hiếm, một số loại có trữ lượng lớn như: vàng, kim cương, u-ra-ni-um, đồng, dầu mỏ, phốt phát,...
b. Khí hậu
Câu hỏi (trang 115) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 9: Đọc thông tin và quan sát hình 9.2, hình 9.3 hãy giải thích vì sao châu Phi có khí hậu nóng và khô.
Trả lời:
Châu Phi có khí hậu nóng và khô vì:
- Có 2 đường chí tuyến chạy qua và nằm hoàn toàn ở đới nóng nên nhiệt độ luôn cao.
- Có đường Xích đạo đi qua chính giữa lãnh thổ, là nơi được ánh sáng Mặt Trời chiếu nhiều nhất.
- Châu Phi có dạng hình khối với diện tích rộng lớn, đường bờ biển ít bị cắt xẻ nên sự ảnh hưởng của biển khó vào sâu trong lục địa.
- Ven bờ có các dòng biển lạnh chảy qua: Dòng biển lạnh Ca-na-ri (phía tây bắc châu Phi), dòng biển lạnh Ben-ghê-la (phía tây nam châu Phi) và dòng biển lạnh Xô-ma-li (phía đông châu Phi).
- Các dãy núi bao quanh châu Phi dẫn đến sự hạn chế ảnh hưởng của biển vào đất liền, đồng thời cản trở các loại gió.
c. Sông, hồ
Câu hỏi (trang 115) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 9: Đọc thông tin và quan sát hình 9.2, hãy:
- Nhận xét đặc điểm mạng lưới sông, hồ của châu Phi.
- Xác định và đọc tên một số sông, hồ lớn của châu Phi.
Trả lời:
- Đặc điểm mạng lưới sông, hồ của châu Phi: kém phát triển và phân bố không đều.
- Một số sông hồ lớn của châu Phi: sông Nin, sông Công-gô, sông Dăm-be-di,…
d. Sinh vật
Câu hỏi (trang 115) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 9: Đọc thông tin và quan sát hình 9.2, hãy nêu tên một số loài động vật địa phương của châu Phi và sự phân bố của chúng.
Trả lời:
Châu Phi có thành phần thực vật, động vật rất phong phú và đa dạng, có nhiều loài địa phương độc đáo.
- Thực vật có keo, bao báp, cọ dầu, cỏ voi....
- Động vật có hươu cao cổ, ngựa vằn, voi, hà mã, sơn dương, tê giác đen, khi Gô-rin, sư tử,...
3. Vấn đề môi trường trong sử dụng thiên nhiên
Câu hỏi (trang 116) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 9: Đọc thông tin và quan sát hình 9.4, hình 9.5, hãy cho biết vì sao nạn buôn bán trái phép sừng tê giác đen và ngà voi lại phổ biến trên thế giới.
Trả lời:
Nạn buôn bán trái phép sừng tê giác đen và ngà voi phổ biến trên thế giới vì:
- Việc buôn bán sừng tê giác đen và ngà voi mang lại giá trị kinh tế cao.
- Một bộ phận người dân có niềm tin hoang đường về tác dụng chữa bệnh thần kì của sừng tê giác.
- Sử dụng ngà voi làm đồ trang sức hay trang trí nội thất.
- Hiện nay, tê giác và voi đang dần có nguy cơ tuyệt chủng bởi nạn buôn bán trái phép nên càng trở nên quý hiếm và được truy lùng ở mọi nơi.
Luyện tập & Vận dụng
Luyện tập 1 (trang 116) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 9: Quan sát hình 9.2, hãy nhận xét đặc điểm đường bờ biển châu Phi.
Trả lời:
- Đường bờ biển châu Phi ít bị chia cắt, có rất ít các vịnh biển, các bán đảo lớn.
Luyện tập 2 (trang 116) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 9: Hãy cho biết các dòng biển nóng và dòng biển lạnh có ảnh hưởng như thế nào đến lượng mưa ở các vùng ven biển châu Phi.
Trả lời:
- Dòng biển lạnh Ca-na-ri chảy ven bờ biển Tây Bắc châu Phi, dòng biển lạnh Ben-ghê-la chảy ven bờ biển Tây Nam châu Phi, lượng mưa vùng ven biển dưới 200mm.
- Dòng biển nóng Ghi-nê chảy ven vịnh Ghi-nê, lượng mưa vùng ven biển trên 2.000mm.
- Dòng biển nóng Xô-ma-li, dòng biển nóng Mô-dăm-bích, dòng biển nóng Mũi Kim chảy ven bờ biển Đông châu Phi, lượng mưa vùng ven biển từ 1000mm đến 2.000mm.
Vận dụng 3 (trang 116) Địa Lí 7 Cánh Diều Bài 9: Môi trường tự nhiên châu Phi sẽ ra sao nếu nạn buôn bán động vật hoang dã (voi, tê giác,…) bất hợp pháp diễn ra phổ biến?
Trả lời:
Nếu nạn buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp diễn ra phổ biến thì môi trường của châu Phi sẽ:
- Mất cân bằng sinh thái môi trường.
- Suy giảm và tuyệt chủng các loài động vật quý hiếm.
- Ô nhiễm do những người săn bắn trái phép động vật hoang dã sử dụng các công cụ hủy diệt.