I. Văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại
1. Cơ sở hình thành
- Tự nhiên: Hình thành ở Nam Âu, địa hình nhiều núi, biển thuận lợi giao thương, có tài nguyên phong phú.- Dân cư - xã hội: Nhiều tộc người di cư lập nên các quốc gia cổ, xã hội có chủ nô và nô lệ là hai giai cấp chính.
- Kinh tế: Thủ công và thương nghiệp phát triển mạnh, nông nghiệp dựa vào điền trang (La Mã).
- Chính trị: Thành bang, cộng hoà, rồi đến đế chế (La Mã), với sự phân chia quyền lực rõ ràng.
- Tiếp thu văn minh phương Đông: Trong các lĩnh vực như chữ viết, nghệ thuật, tôn giáo...
2. Thành tựu cơ bản
- Chữ viết: Người Hy Lạp sáng tạo bảng chữ cái; La Mã phát triển thành chữ La-tinh và chữ số La Mã.- Văn học: Nhiều tác phẩm vĩ đại như Iliad, Odyssey; nhiều nhà văn, nhà thơ tiêu biểu.
- Kiến trúc, điêu khắc: Đạt thành tựu rực rỡ; nổi bật là đền Parthenon, đấu trường Colosseum...
- Khoa học – Kĩ thuật: Phát triển toán học, thiên văn, y học, sử học; ứng dụng thực tế cao.
- Tư tưởng: Nền tảng triết học phương Tây, nổi bật cả duy vật và duy tâm.
- Tôn giáo: Thờ đa thần; cuối thời La Mã, Cơ Đốc giáo ra đời và dần phát triển.
- Thể thao: Tổ chức Thế vận hội Olympic cổ đại và các đại hội thể thao khác.
II. Văn minh Tây Âu thời Phục hưng
1. Bối cảnh lịch sử
- Tầng lớp tư sản hình thành, muốn phát triển một nền văn hoá mới, đối lập với phong kiến và Giáo hội.- Phong trào Phục hưng bắt đầu ở Ý, rồi lan ra toàn châu Âu.
2. Thành tựu
- Văn học: Nhiều nhà văn lớn như Đan-tê (Thần khúc), Xéc-xpia (Rô-mê-ô và Giu-li-ét),...- Hội họa – Kiến trúc – Điêu khắc: Đạt đỉnh cao với Lê-ô-na đờ Vanh-xi, Mi-ken-lăng-giơ, Ra-pha-en,...
- Khoa học – Kĩ thuật: Nổi bật với Cô-péc-ních, Ga-li-lê, Bru-nô,... Kĩ thuật phát triển mạnh.
- Tư tưởng: Triết học duy vật lên ngôi; thúc đẩy các cuộc cách mạng xã hội.
3. Ý nghĩa
- Là cuộc đấu tranh văn hóa – tư tưởng đầu tiên của giai cấp tư sản chống chế độ phong kiến.- Đề cao con người, mở đường cho sự phát triển rực rỡ của văn minh phương Tây sau này.