I. Cơ sở tự nhiên
- Vị trí địa lí: Đông Nam Á nằm giữa Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, gồm 11 quốc gia, phân thành Đông Nam Á lục địa và Đông Nam Á hải đảo.
- Điều kiện tự nhiên: Có hệ thống sông ngòi dày đặc, khí hậu nhiệt đới gió mùa, đất đai màu mỡ, nhiều quốc gia giáp biển. Biển đóng vai trò quan trọng trong giao thương và phát triển văn minh lúa nước.
II. Cơ sở xã hội
- Cư dân, tộc người: Đông Nam Á đa dạng về tộc người, ngôn ngữ với nhiều ngữ hệ như Nam Á, Thái-Khađai, Mông-Dao, Nam Đảo, Hán-Tạng.
- Tổ chức xã hội: Cư dân quần tụ thành làng, tạo nền tảng cho sự ra đời các quốc gia đầu tiên và sự phát triển của văn minh Đông Nam Á.
III. Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ, Trung Hoa
- Văn minh Ấn Độ: Đông Nam Á tiếp nhận có chọn lọc các ảnh hưởng từ văn minh Ấn Độ thông qua giao thương, nhất là về chính trị, tôn giáo, văn hóa và nghệ thuật.
- Văn minh Trung Hoa: Tiếp xúc sớm với Trung Quốc qua giao thương và sự xâm lược của các triều đại phong kiến. Ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư tưởng chính trị, văn hóa, giáo dục, đặc biệt ở Việt Nam.