Mở đầu (trang 6) KHTN 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Phòng thực hành ở trường phổ thông thường được sử dụng để làm các thí nghiệm thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên. Trong môn khoa học tự nhiên 9 có những dụng cụ và hóa chất nào cần dùng cho các thí nghiệm? Để giới thiệu một vấn đề khoa học cần phải làm bài báo cáo, thuyết trình. Các bước viết, trình bày báo cáo và làm bài thuyết trình một vấn đề khoa học như thế nào?
Trả lời:
- Những dụng cụ và hóa chất cần dùng cho các thí nghiệm: các hóa chất hóa học, các dụng cụ thí nghiệm như là lăng kính, thấu kính,… và các tiêu bản, mẫu vật
- Các bước viết, trình bày báo cáo:
+ Lựa chọn chủ đề, viết tiêu đề
+ Đặt vấn đề, mục tiêu cho báo cáo
+ Nêu ra giả thuyết khoa học cho nghiên cứu
+ Chuẩn bị thiết bị và vật liệu cho nghiên cứu
+ Lên phương pháp thực hiện nghiên cứu, thực hành thực hiện nghiên cứu
+ Ghi nhận kết quả và thảo luận về kết quả
+ Đưa ra kết luận cho nghiên cứu
- Các bước viết, trình bày bài thuyết trình: chuẩn bị một bài trình chiếu có đầy đủ các mục, nội dung Mở đầu, Nội dung nghiên cứu, Kết luận.
1. Một số dụng cụ hóa chất
a. Giới thiệu một số dụng cụ thực hành thí nghiệm trong môn Khoa học tự nhiên 9
Câu hỏi 1 (trang 6) KHTN 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Hãy cho biết những dụng cụ ở hình 1.1 được sử dụng để hỗ trợ học tập lĩnh vực nào trong Khoa học tự nhiên 9?
Trả lời:
- Tiêu bản nhiễm sắc thể người: lĩnh vực sinh học
- Lăng kính, thấu kính hội tụ, thấu kính phân kỳ: lĩnh vực vật lý
b. Giới thiệu một số hóa chất sử dụng trong môn Khoa học tự nhiên
Câu hỏi 2 (trang 7) KHTN 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Trong số các hợp chất được chỉ ra ở Hình 1.2, em hãy cho biết những hóa chất nào thường gặp trong tự nhiên, những hóa chất nào thường sử dụng trong sản xuất bánh, kẹo.
Trả lời:
- Những hóa chất thường gặp trong tự nhiên là đá vôi, vôi sống.
- Những hóa chất thường sử dụng trong sản xuất bánh, kẹo là glucoso, saccharose.
Vận dụng (trang 7) KHTN 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Vì sao hóa chất đựng trong chai, lọ, bao bì phải được dán nhãn với đầy đủ thông tin?
Lời giải:
- Việc đặt nhãn với đầy đủ thông tin trên chai, lọ, bao bì chứa hóa chất là quan trọng vì nó mang lại nhiều lợi ích an toàn và thông tin cho người sử dụng, là một biện pháp quan trọng để bảo vệ người dùng, môi trường, và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đối với sản phẩm hóa chất.
2. Viết báo cáo và thuyết trình một vấn đề khoa học
a. Mô tả các bước viết báo cáo
Câu hỏi 3 (trang 7) KHTN 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Cấu trúc một báo cáo khoa học thường gồm những phần nào?
Trả lời:
- Cấu trúc một báo cáo khoa học thường gồm những phần: tiêu đề, mục tiêu, giả thuyết khoa học, thiết bị và vật liệu, phương pháp thực hiện, kết quả và thảo luận, kết luận.
Câu hỏi 4 (trang 7) KHTN 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Trong quá trình nghiên cứu, giả thuyết khoa học xây dựng nhằm mục đích gì?
Trả lời:
- Trong quá trình nghiên cứu, giả thuyết khoa học xây dựng nhằm mục đích đưa ra những dự đoán ban đầu cho vấn đề nghiên cứu.
Câu hỏi 5 (trang 8) KHTN 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Theo em, mục kết quả và thảo luận có ý nghĩa gì trong bài báo cáo khoa học?
Trả lời:
- Mục kết quả và thảo luận trong bài báo cáo khoa học thông qua việc trình bày kết quả đạt được của nghiên cứu để giải thích được ý nghĩa của kết quả và gợi ý cho các vấn đề cần tìm hiểu khác nhau
Câu hỏi 6 (trang 8) KHTN 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Vì sao phần kết luận báo cáo phải chỉ rõ có đạt được mục tiêu nghiên cứu hay không?
Trả lời:
- Vì nghiên cứu khoa học là việc trả lời câu hỏi nghiên cứu theo phương pháp khoa học. Khi báo cáo cần chỉ rõ phần đạt được và chưa đạt được, chỉ ra hạn chế và hướng phát triển của nghiên cứu.
Luyện tập (trang 8) KHTN 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Em hãy viết một báo cáo khoa học tìm hiểu tốc độ phản ứng phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc của các chất.
Lời giải:
1. Tiêu đề
- Tốc độ phản ứng phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc của các chất
2. Mục tiêu
- Nghiên cứu, kiểm tra tốc độ phản ứng của các chất có phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc hay không
3. Giả thiết khoa học
- Em có thể dự đoán: Tốc độ phản ứng có phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc của các chất
4. Thiết bị và vật liệu
- Mẫu vật thí nghiệm: dung dịch H2SO4 15%, các hạt Kẽm (Zinc Zn) với kích thước khác nhau
- Dụng cụ thí nghiệm: 2 ống nghiệm
5. Phương pháp thực hiện
- Thí nghiệm được tiến hành như sau:
- Cho vào 2 ống nghiệm mỗi ống 3ml dung dịch H2SO4 15%
- Lấy 2 mẫu kẽm cso khối lượng bằng nhau nhưng kích thước hạt khác nhau, kích thước hạt kẽm mẫu 1 nhỏ hơn mẫu 2
- Cho mẫu Kẽm thứ nhất vào ống nghiệm 1, mẫu kém thứ 2 vào ống 2
6. Kết quả và thảo luận
- Sau một thời gian quan sát và ghi lại thời gian phản ứng của mỗi ống nghiệm thu được như sau:
- Hiện tượng: có bọt khí thoát ra, ống nghiệm 2 có nhiều bọt khí hơn ống nghiệm 1
- Phương trình phản ứng: Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2
- Kết quả: ống nghiệm 2 có tốc độ phản ứng nhanh hơn ống nghiệm 1, vì vậy có thể quan sát được nhiều bọt khí thoát ra hơn
7. Kết luận
Tốc độ phản ứng có phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc bề mặt, diện tích tiếp xúc càng lớn thì tốc độ phản ứng càng nhanh và ngược lại
b. Thiết kế bài thuyết trình một vấn đề khoa học
Câu hỏi 7 (trang 8) KHTN 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Em cần chuẩn bị gì để thuyết trình một vấn đề khoa học.
Trả lời:
- Cần chuẩn bị kĩ bài thuyết trình một cách ngắn gọn, phản ánh đầy đủ thông tin những điểm chính trong bài báo cáo.
Vận dụng (trang 9) KHTN 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Sau khi hoàn thành báo cáo (ở phần Luyện tập trên), em hãy thiết kế bài thuyết trình dưới dạng các slide trình chiếu trên máy tính và giới thiệu cho các bạn trong lớp.
- HS tự thiết kế sau khi hoàn thành báo cáo ở phần Luyện tập