Mở đầu
Mở đầu SGK Kinh tế Pháp luật 10 Cánh Diều Bài 15 (trang 92): Em hãy cho biết, các hình ảnh dưới đây thể hiện nội dung nào về chế độ chính trị? Em biết gì về những nội dung đó?

Trả lời:
- Ảnh 1: Quốc huy Việt Nam.
- Ảnh 2: Cử tri đi bầu cử.
- Ảnh 3: Biển đảo Việt Nam.
- Ảnh 4: Ngày Pháp luật Việt Nam.
1. Quy định của Hiến pháp về tên nước, hình thức chính thể, chủ quyền lãnh thổ quốc gia của Việt Nam
Câu hỏi mục 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Cánh Diều Bài 15 (trang 93): Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
Thông tin 1. Ngày 15/4/1976, cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội thống nhất - Quốc hội khoá VI được tiến hành trong cả nước và đã thành công rực rỡ, tạo nên tảng chính trị - pháp lí vững chắc cho sự phát triển của đất nước. Quốc hội đã quyết định những vấn đề quan trọng hàng đầu trong thời kì phát triển mới của dân tộc. Tại kì họp thứ nhất, Quốc hội quyết định đổi tên nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà thành nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Thông tin 2. Từ sau Cách mạng tháng 8 năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhân dân Việt Nam không những đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, độc lập chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, xây dựng, phát triển kinh tế, xã hội; mà còn luôn tích cực ủng hộ, tham gia phong trào hoà bình, bình đẳng ở khu vực và trên thế giới.
a) Theo em, các thông tin trên đề cập đến những vấn đề cơ bản nào của quốc gia?
b) Vì sao nội dung của những thông tin đó được quy định trong Hiến pháp?
Trả lời:
a) Các thông tin trên đề cập đến những vấn đề cơ bản của quốc gia là:
- Thông tin 1: Tổng tuyển cử Quốc hội thống nhất – Quốc hội khóa VI.
- Thông tin 2: Đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, độc lập chủ quyền, thống nhất đất nước, toàn vẹn lãnh thổ, xây dựng, phát triển kinh tế, xã hội.
b) Nội dung của những thông tin đó được quy định trong Hiến pháp vì Việt Nam là một quốc gia độc lập, có chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, phải quy định để mọi hành vi chống lại độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, chống lại sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đều bị nghiêm trị nhằm góp phần giữ vững môi trường hoà bình, ổn định đề phát triển bên vững đất nước.
2. Quy định của Hiến pháp về bản chất của Nhà nước và tổ chức quyền lực chính trị
Câu hỏi mục 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Cánh Diều Bài 15 (trang 94): Em hãy đọc thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi
Thông tin 1. Trong hệ thống chính trị Việt Nam, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân, quản lí mọi mặt đời sống xã hội bằng pháp luật, xây dựng đất nước phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đảng Cộng sản Việt Nam là đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc. Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng. Đảng là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội, trong đó, Đảng lãnh đạo xây dựng Hiến pháp và pháp luật, nhưng khi đã có Hiến pháp và pháp luật thì Đảng chịu sự điều chỉnh của Hiền pháp và pháp luật bình đăng như mọi chủ thể chính trị khác.
(Theo Lyluanchinhtri.vn, ngày 22/4/2020)
Thông tin 2. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tích cực cùng các cơ quan nhà nước trong xây dựng, hoàn thiện thể chế, góp phần quan trọng vào việc triển khai thi hành Hiến pháp và pháp luật theo tính thần thượng tôn pháp luật, đáp ứng yêu câu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. Đồng thời, mặt trận thực hiện giám sát các cơ quan nhà nước trong việc cụ thể hoá các quy định của Hiến pháp, cũng như việc thực hiện Hiến pháp và pháp luật.
(Theo tapchicongsan.org.vn, 11/6/2019)
Trường hợp. Lần đầu tiên được tham gia bỏ phiếu bầu cử Đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cập, anh K rất phân khởi, tích cực và thực hiện nghiêm túc 6 bước trong quy trình bảu cử. Anh K được cùng mọi người trực tiếp bỏ lá phiếu của minh đề bầu ra những đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân.
a) Từ các thông tin trên, em hãy xác định bản chất của Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và vai trò của Đảng, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên.
b) Em có nhận xét gì về thái độ và hành vi của anh K trong trường hợp trên?
Trả lời:
a) Bản chất của nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam:
+ Là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân.
+ Tất cả quyền lực nhà nước đều thuộc về nhân dân.
+ Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.
- Vai trò của Đảng:
+ Là đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và cả dân tộc.
+ Là lực lượng lãnh đạo nhà nước và xã hội trong đó, Đảng lãnh đạo xây dựng Hiến pháp và pháp luật.
- Vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng các tổ chức thành viên:
+ Tích cực trong xây dựng, hoàn thiện thể chế, góp phần quan trọng vào việc triển khai thi hành Hiến pháp và pháp luật.
+ Thực hiện giám sát các cơ quan nhà nước trong việc cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp, cũng như việc thực hiện Hiến pháp.
b) Hành vi của anh K rất đáng khen và học tập vì anh đã rất tích cực trong việc thực hiện nghĩa vụ bầu cử của mình.
3. Quy định của Hiến pháp về đường lối đối ngoại
Câu hỏi mục 3 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Cánh Diều Bài 15 (trang 95): Em hãy quan sát hình ảnh, đọc thông tin và trả lời các câu hỏi dưới đây:

Thông tin. Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao với 189/193 nước thuộc tất cả các châu lục và có quan hệ tốt đẹp với tất cả nước lớn, các Uỷ viên Thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Việt Nam có quan hệ đối tác chiến lược với 17 quốc gia (trong đó có 3 đổi tác chiến lược toàn điện), 13 đối tác toàn diện, tham gia hơn 500 hiệp định song phương và đa phương trên nhiều lĩnh vực.
(Theo dangcongsan.vn, ngày 30/9/2021)
a) Theo em, các hình ảnh và thông tin trên đã thể hiện nội dung nào về đường lối đối ngoại của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam?
b) Tại sao nội dung của đường lối đối ngoại được quy định trong Hiến pháp năm 2013?
Trả lời:
a) Nội dung về đường lối đối ngoại của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thể hiện trong các hình ảnh:
+ Hợp tác ngoại giao hiệp định thương mại tự do và hiệp định bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Châu Âu.
+ Việt Nam có quan hệ tốt đẹp với tất cả các nước lớn, các Ủy viên Thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc.
b) Đường lối đối ngoại được quy định trong Hiến pháp năm 2013 do để có thể phát triển tình hữu nghị với các nước trên thế giới, chủ động và tích cực hội nhập, hợp tác quốc tế vì lợi ích quốc gia, dân tộc, góp phần vào sự nghiệp hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới.
4. Thực hiện chế độ tuân theo Hiến pháp về chế độ chính trị
Câu hỏi mục 4 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Cánh Diều Bài 15 (trang 96): Em hãy đọc trường hợp, tình huống sau và trả lời các câu hỏi dưới đây
Trường hợp. Thực hiện chủ trương của xã về xây dựng làng văn hoá, là một học sinh trung học phổ thông, H đã tích cực đóng góp các ý kiến cho chính quyền thôn. Trong đó, H đề xuất ý kiến phát huy vai trò của học sinh trong việc tham gia xây dựng tủ sách trong nhà văn hoá thôn. Ý kiến của H đã được cán bộ thôn tôn trọng và ghi nhận.
Tình huống. Khi tranh luận về nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ biên giới, mỗi bạn đã có ý kiến khác nhau. M thì cho rằng, việc bảo vệ biên giới là trách nhiệm của người lớn và bộ đội biên phòng còn học sinh không cân tham gia. Y cho rằng việc bảo vệ biên giới của quốc gia là trách nhiệm chung của tất cả mọi người.
a) Em có nhận xét gì về hành vi của bạn H và chính quyền địa phương?
b) Em có suy nghĩ như thế nào về ý kiến của hai bạn M và Y?
Trả lời:
a) Hành vi của bạn H đáng tuyên dương và ghi nhận việc bạn luôn tích cực đóng góp ý kiến cho chính quyền thôn để giúp các bạn học sinh có môi trường giao lưu, phát triển bản thân.
b) Ý kiến của bạn Y là đúng, M sai vì bảo vệ biên giới là nghĩa vụ của mỗi công dân.
Luyện tập
Bài tập 1: Em hãy cho biết khẳng định nào sau đây là đúng với các quy định của Hiến pháp về chế độ chính trị? Vì sao?
A. Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia trên thế giới.
B. Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam chỉ có quan hệ hợp tác với các nước trong khu vực Đông Nam Á và châu Á.
C. Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quốc gia đa dân tộc và các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, hợp tác chặt chẽ với nhau.
D. Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam luôn giải quyết mọi vấn đề trên cơ sở luật pháp quốc tế trong mối quan hệ với các nước.
E. Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thực hiện quyền lực nhà nước bằng hình thức duy nhất là dân chủ trực tiếp.
Lời giải:
Những khẳng định đúng với các quy định của Hiến pháp về chế độ chính trị:
A. Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia trên thế giới.
C. Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quốc gia đa dân tộc và các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, hợp tác chặt chẽ với nhau.
D. Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam luôn giải quyết mọi vấn đề trên cơ sở luật pháp quốc tế trong mối quan hệ với các nước.
=> Giải thích: Nhà nước Việt Nam luôn tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng, cùng có lợi, tuân thủ Hiền chương Liên hợp quốc và điều ước quốc tế mà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, là bạn, đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế vì lợi ích quốc gia, dân tộc, góp phần vào sự nghiệp hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới.
Bài tập 2: Em hãy đánh giá các hành vi thực hiện nghĩa vụ tuân theo Hiến pháp về chế độ chính trị trong các trường hợp dưới đây:
A. Chị M không tích cực tham gia góp ý dự thảo luật của Nhà nước.
B. Uỷ ban nhân dân và Mặt trận Tổ quốc xã B luôn tích cực phổ biến, tuyên truyền và tạo mọi điều kiện cho nhân dân trực tiệp, bình đẳng, bỏ phiếu kín để bầu cử Hội đông nhân dân.
C. Anh K rất vui vẻ chia sẻ cho khách nước ngoài về một danh lam thắng cảnh của đất nước Việt Nam khi được hỏi.
D. Em Q luôn tự hào khi hát Quốc ca trong giờ chào cờ của trường.
Lời giải:
- Bạn M không nhiệt tình, tích cực trong công tác Đoàn đội.
- Ủy ban nhân dân và Mặt trận Tổ quốc xã B thực hiện đúng nhiệm vụ của những người lãnh đạo, tích cực tuyên truyền và tạo điều kiện cho nhân dân.
- Anh K có lòng tự hào về những danh lam thắng cảnh của Việt Nam, hào hứng chia sẻ cho du khách nước ngoài.
- Em Q có sự nghiêm túc trong việc hát Quốc ca.
Bài tập 3: Nhà nước tổ chức trưng câu dân ý về Luật Nghĩa vụ quân sự, bạn T đã tích cực tham gia đóng góp ý kiến qua hòm thư góp ý của Quốc hội, đồng thời, còn động viên bạn bè cùng tham gia để hoàn thiện luật cho phù hợp với thực tiễn đất nước.
Theo em, T và các bạn đã thực hiện những quyền gì trong việc tham gia trưng cầu ý dân?
Lời giải:
T và các bạn đã thực hiện các quyền sau:
- Quyền bỏ phiếu để biểu quyết khi Nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân.
- Thực hiện theo đúng Hiến pháp về chế độ chính trị.
Bài tập 4: Khi tìm hiểu về bản chất của Nhà nước, M cho rằng, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước tổ chức và hoạt động trên cơ sở Hiến pháp, tôn trọng và bảo vệ Hiến pháp.
Em có đồng ý với ý kiến của M không? Vì sao?
Lời giải:
- Đồng ý vì Hiến pháp quy định bản chất của Nhà nước, tất cả các tổ chức chính trị - xã hội hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.
Bài tập 5: Q thắc mắc, tại sao nước ta lại cần mở rộng quan hệ ngoại giao với nhiều nước trên thế giới nhưng phải giữ vững độc lập, chủ quyền quốc gia.
Căn cứ vào nội dụng bài học, em hãy giải thích cho Q.
Lời giải:
Nước ta lại cần mở rộng quan hệ ngoại giao với nhiều nước trên thế giới nhưng phải giữ vững độc lập, chủ quyền quốc gia bởi vì: Hiện nay, quan hệ cạnh tranh chiến lược giữa một số nước diễn ra gay gắt, tác động mạnh mẽ đến khu vực và thế giới, trong đó có Việt Nam. Vì thế, khi thực hiện quan hệ ngoại giao, ta phải vận dụng phương thức vừa hợp tác, vừa đấu tranh một cách linh hoạt, có đối sách phù hợp với từng nước lớn, quan hệ với nước này không làm ảnh hưởng tới quan hệ với nước khác, cũng như không ảnh hưởng đến độc lập, chủ quyền quốc gia Việt Nam.
Vận dụng
Vận dụng 1: Em hãy cùng các bạn sưu tầm và thiết kế sản phẩm tuyên tuyền về hoạt động đối ngoại với các nước trên thế giới.
Lời giải:
- Tranh cổ động:

Vận dụng 2: Em hãy viết một bức thư với chủ đề “Hoàng Sa, Trường Sa thân yêu của chúng em” và chia sẻ với các bạn.
Lời giải:
Gửi các chú bộ đội ở quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa kính mến!
Dạo này các chú có khỏe không ạ? Tình hình biển đảo như vậy chắc các chú lo lắm nhỉ? Ở nhà gia đình cháu vẫn bình thường ạ! Có nhiều lần cháu nghe trên tivi thông báo về biển đảo, chúng cháu cứ thấp thỏm không yên. Nhiều lần chúng cháu được bố kể về biển đảo.
Tuy cháu chưa từng một lần được ra thăm đảo Trường Sa, Hoàng Sa nhưng khi xem những hình ảnh trên tivi, báo, đài, cháu thấy rất ngưỡng mộ và thương các chú. Nhìn các chú vất vả, canh gác bảo vệ biên cương cháu thấy rất xúc động. Bởi lẽ, chúng cháu đã mang trong mình dòng máu Việt Nam, tình yêu đất nước và niềm tự hào dân tộc.
Hơn bao giờ hết, lúc này, tình cảm dành cho các chú càng in đậm trong lòng cháu và bao bạn bè cùng trang lứa, ghi khắc trong từng lớp học, mỗi hàng cây, in dấu trong từng lời thơ, câu hát... Các chú đừng buồn nhé, cháu biết các chú không ở bên gia đình, người thân nhưng có một điều rất quý giá và đáng trân trọng đó là tình cảm, tấm lòng của nhân dân Việt Nam luôn luôn dành trọn cho các chú....
Cháu sẽ cố gắng rèn luyện, học tập để có được sức khỏe và kiến thức thật tốt rồi sau này góp công xây dựng và bảo vệ đất nước như các chú.Cảm ơn các chú đã bảo vệ cho một cuộc sống yên bình trên mọi miền đất nước cho đến ngày hôm nay và mai sau. Cảm ơn các chú rất nhiều!
Hẹn một ngày không xa cháu sẽ được ra đảo thăm các chú.