1. Cơ sở tự nhiên
- Vị trí địa lý: Đông Nam Á nằm ở phía đông nam châu Á, gồm hai bộ phận: Đông Nam Á lục địa và Đông Nam Á hải đảo. Đây là khu vực có vị trí giao thông quan trọng giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương.
- Điều kiện tự nhiên: Địa hình đa dạng gồm núi đồi, cao nguyên, đồng bằng và nhiều đảo, quần đảo; có nhiều sông lớn như Mê Công, Sa-lu-en, sông Hồng; khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, tài nguyên thiên nhiên phong phú.
2. Cơ sở xã hội
- Cư dân, tộc người: Cư dân Đông Nam Á là kết quả của sự pha trộn hai chủng tộc Môn-gô-lô-ít và Ốt-xtra-lô-ít, tạo ra tiểu chủng Môn-gô-lô-ít phương Nam, với sự đa dạng về thành phần dân cư và tộc người.
- Tổ chức xã hội: Làng là đơn vị xã hội cơ bản, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển cộng đồng và tạo nền tảng cho văn minh Đông Nam Á.
3. Ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ và Trung Quốc
- Ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ: Đông Nam Á tiếp xúc với văn hóa Ấn Độ từ đầu Công nguyên thông qua con đường truyền đạo và thương mại. Các yếu tố được tiếp nhận gồm tôn giáo (Hindu giáo, Phật giáo), chữ viết, văn học, nghệ thuật, kiến trúc.
- Ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc: Văn hóa Trung Quốc được truyền vào Đông Nam Á từ các thế kỷ tiếp giáp Công nguyên. Các yếu tố ảnh hưởng gồm Nho giáo, Đạo giáo, ngôn ngữ, văn học, ẩm thực, trang phục, kiến trúc.