1. Khái niệm văn minh Đại Việt
- Văn minh Đại Việt tồn tại gần 1000 năm (từ thế kỷ X đến giữa thế kỷ XIX), gắn liền với các triều đại như Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần, Hồ, Lê sơ, Mạc, Lê Trung Hưng, Tây Sơn, Nguyễn.- Được phát triển trong điều kiện độc lập, tự chủ của quốc gia Đại Việt, với kinh đô chủ yếu là Thăng Long (Hà Nội), vì vậy còn gọi là văn minh Thăng Long.
2. Cơ sở hình thành văn minh Đại Việt
- Kế thừa văn minh Văn Lang - Âu Lạc: Những truyền thống văn hóa tiếp tục được duy trì và phát triển.- Nền độc lập, tự chủ: Tạo điều kiện cho sự phát triển mạnh mẽ của văn minh dân tộc.
- Tiếp thu có chọn lọc văn minh bên ngoài: Ảnh hưởng từ văn minh Trung Hoa (thể chế, chữ viết, Nho giáo...) và văn minh Ấn Độ (Phật giáo, kiến trúc...).
3. Quá trình phát triển của văn minh Đại Việt
- Thế kỷ X: Văn minh bắt đầu định hình, gắn với các chính quyền họ Khúc, họ Dương, triều Ngô, Đinh, Tiền Lê.- Thế kỷ XI - đầu thế kỷ XV: Thời Lý, Trần, Hồ, văn minh Đại Việt phát triển mạnh mẽ và mang đậm tính dân tộc.
- Thế kỷ XVI - XVII: Thời Lê sơ, Mạc, Lê Trung Hưng, tiếp tục phát triển, với ảnh hưởng từ văn hóa phương Tây.
- Đầu thế kỷ XVIII - giữa thế kỷ XIX: Văn minh có dấu hiệu đình trệ nhưng vẫn đạt nhiều thành tựu. Đến giữa thế kỷ XIX, sự xâm lược của thực dân Pháp chấm dứt thời kỳ phát triển này.