1. Nguyên nhân bùng nổ Chiến tranh thế giới thứ nhất
- Nguyên nhân sâu xa:
+ Sự phát triển không đều giữa các nước đế quốc, làm nảy sinh mâu thuẫn về thuộc địa & thị trường.
+ Hình thành hai khối quân sự đối đầu:
Phe Liên minh: Đức, Áo - Hung, Ý (1882).
Phe Hiệp ước: Anh, Pháp, Nga (1907).
+ Chạy đua vũ trang, kích động chủ nghĩa dân tộc để chuẩn bị chiến tranh.
- Nguyên nhân trực tiếp:
+ Tình hình căng thẳng ở Ban-căng (1912 - 1913).
+ Ngày 28/6/1914: Thái tử Áo - Hung bị ám sát, dẫn đến Chiến tranh bùng nổ.
2. Diễn biến chính của Chiến tranh thế giới thứ nhất
- Giai đoạn 1 (1914 - 1916):
+ Chiến sự chủ yếu diễn ra ở châu Âu.
+ Ban đầu, phe Liên minh chiếm ưu thế, nhưng sau dần cầm cự.
+ Cuối 1916: Đức, Áo - Hung buộc chuyển sang phòng ngự.
- Giai đoạn 2 (1917 - 1918):
+ Mỹ tham chiến (4/1917), đứng về phe Hiệp ước.
+ Cách mạng tháng Mười Nga thành công (11/1917), Nga rút khỏi chiến tranh.
+ Phe Hiệp ước phản công, Đức đầu hàng (11/1918).
3. Hậu quả và tác động của Chiến tranh thế giới thứ nhất đối với lịch sử nhân loại
a. Hậu quả
+ 10 triệu người chết, 20 triệu người bị thương.
+ Nhiều thành phố, nhà máy bị phá hủy.
+ Thiệt hại vật chất: ~388 tỷ USD.
b. Tác động
- Thay đổi bản đồ chính trị:
+ Các đế quốc Đức, Nga, Áo - Hung, Ốt-tô-man tan rã.
+ Hàng loạt quốc gia mới ra đời ở châu Âu.
- Sự chuyển biến trong quyền lực:
+ Mỹ trở thành cường quốc kinh tế hàng đầu.
+ Nhật Bản nâng cao vị thế ở châu Á.
+ Đức mất hết thuộc địa, bị buộc bồi thường chiến phí.
+ Anh và Pháp kiệt quệ, nhiều nước trở thành con nợ của Mỹ.
- Thiết lập trật tự mới: Hệ thống Vécxai - Oasinhtơn.
- Thúc đẩy cao trào cách mạng (1918 - 1923) & phong trào giải phóng dân tộc.
- Cách mạng tháng Mười Nga thành công, tạo chuyển biến lớn trên thế giới.