Đọc hiểu
Câu 1 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 21): Chú ý người kể ngôi thứ nhất và tác dụng của ngôi kể này.
Trả lời:
- Tác dụng của ngôi kể thức nhất: miêu tả một cách chân thực, thể hiện cảm xúc rõ nét nhất mà tác giả muốn truyền tải đến người đọc.
Câu 2 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 22): Từ sự khác thường của bối cảnh buổi học, dự đoán về sự kiện sẽ xảy ra.
Trả lời:
- Em dự đoán buổi học này không phải là buổi học bình thường như mọi khi, nó có sự bất thường xảy ra: buổi học cuối cùng.
Câu 3 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 22): Chú ý không khí lớp học; cách ăn mặc và thái độ khác thường của thầy Ha-men.
Trả lời:
- Thầy giáo của chúng tôi mặc chiếc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, diềm lá sen gấp nếp mịn và đội mũ tròn bằng lụa đen thêu.
- Lớp học có cái gì đó khác thường và trang trọng
- Ở phía cuối lớp, trên những hàng ghế thường bỏ trống, dân làng ngồi lặng lẽ giống như chúng tôi.
- Ai nấy đều có vẻ buồn rầu, và cụ Hô-de mang theo quyển tập đánh vần cũ đã sớm mép, để mở rộng trên lòng, cặp kính lớn đặt ngang sách.
- Ha-men nói với giọng nói dịu dàng và trang trọng.
Câu 4 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 23): Chú ý sự đối lập trong cảm nhận của Phrăng về những cuốn sách.
Trả lời:
- Những cuốn sách vừa nãy tôi còn thấy chán ngán đến thế, mang nặng đến thế, quyển ngữ pháp, quyển thánh sử của tôi giờ đây dường như những người bạn cố tri mà tôi sẽ rất đau lòng phải giã từ.
Câu 5 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 23): Tại sao thầy Ha-men lại nói: "... con bị trừng phạt thế là đủ rồi..."?
Trả lời:
Thầy Ha-men lại nói: "... con bị trừng phạt thế là đủ rồi..." vì:
+ Phrăng đã nhiều lần chịu phạt
+ Với thầy Ha-men hiện tại, hình phạt không phải là cách dạy dỗ tốt với học sinh của mình
+ Việc không được tiếp tục học tiếng Pháp đã là một hình phạt quá nặng nề không chỉ với riêng Phrăng.
Câu 6 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 24): Em có suy nghĩ gì về những dòng chữ in đậm sau: "khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù"?
Trả lời:
- Câu nói của thầy Ha-men đã nêu bật giá trị thiêng liêng và sức mạnh to lớn của tiếng nói dân tộc trong cuộc đấu tranh giành độc lập tự do;
Câu 7 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 24): Băn khoăn của cậu bé Phrăng về các con chim bồ câu trên mái nhà trường gợi cho em những suy nghĩ gì?
Trả lời:
Băn khoăn của cậu bé Phrăng về các con chim bồ câu trên mái nhà trường gợi cho em những suy nghĩ:
+ Sự trong sáng của một cậu bé
+ Sự áp bức của quân Phổ đối với người Pháp
Câu 8 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 25): Chú ý hình dáng, vẻ mặt của thây Ha-men khi viết dòng chữ cuối cùng ở phần 5.
Trả lời
- Thầy Ha-men đứng dậy trên bụcm người tái nhợt. Chưa bao giờ tôi cảm thấy thầy lớn lao đến thế.
- Thầy nghẹn ngào, không nói được hết câu.
- Thầy bèn quay về phía bảng, cầm một hòn phấn và dằn mạnh hết sức, thầy cố viết thật to: “NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM!”
Trả lời câu hỏi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 26): Em hiểu thế nào về nhan đề Buổi học cuối cùng? Người kể lại câu chuyện là ai? Chỉ ra tác dụng của ngôi kể này.
Trả lời:
- Nhan đề: Đó là thời kì sau cuộc chiến tranh Pháp - Phổ, nước Pháp thua trận, phải cắt hai vùng An-dát và Lo-ren cho Phổ. Các trường học ở hai vùng này, theo lệnh của chính quyền Phổ, không được tiếp tục dạy tiếng Pháp. Chính vì vậy tác giả đặt tên truyện là Buổi học cuối cùng.
- Người kể chuyện: là Phrăng
- Tác dụng: làm cho người đọc nắm bắt tâm trạng nhân vật sâu sắc, sinh động, chân thật và gần gũi hơn.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 26): Đặc điểm tính cách nhân vật thầy Ha-men được nhà văn khắc họa từ những phương diện nào? Hãy nêu ra một số biểu hiện cụ thể trong văn bản.
Trả lời:
Đặc điểm tính cách nhân vật thầy Ha-men được nhà văn khắc họa từ những phương diện:
+ Ngoại hình: mặc chiếc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, diềm lá sen gấp nếp mịn và đội cái mũ trong bằng lụa đen thêu mà chỉ dùng vào những hôm có thanh tra hoặc phát phần thưởng.
+ Cử chỉ, hành động: chuẩn bị những tờ mẫu tập viết mới tinh, trên có viết bằng chữ rông thật đẹp.
+ Lời nói: Dịu dàng nói với Phrăng khi cậu vào muộn hay không hiểu bài
- Suy nghĩ:
+ Tiếc nuối vì những lần muốn đi câu cá mà không ngại cho học sinh nghỉ học
+ Tiếc nuối vì phải rời xa nơi đã gắn bó từ bốn mươi năm
+ Sự sống còn của một dân tộc chính là ở ngôn ngữ
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 26): Phân tích một số chi tiết cụ thể (suy nghĩ, cách nhìn nhận về thầy Ha-men và thái độ đối với việc học tiếng Pháp) để làm rõ diễn biến tâm trạng của nhân vật "tôi" trong "buổi học cuối cùng".
Trả lời:
- Thầy Ha-men nói với chúng tôi về tiếng Pháp, bảo rằng đó là ngôn ngữ hay nhất thế giới, trong sáng nhất, vững vàng nhất: phải giữ lấy nó trong chúng ta và đừng bao giờ quên lãng nó, bởi vì khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù.
→ Như một bài học, một triết lí cuối cùng mà người thầy muốn gửi gắm đến học sinh của mình với hy vọng họ có thể gìn giữ được tiếng mẹ đẻ, tiếp tục kế thừa và phát huy ngôn ngữ dân tộc. Nắm được nó trong tay chính là nắm được vận mệnh dân tộc trong tay.
- Thầy bèn quay về phía bảng, cầm một hòn phấn và dằn mạnh hét sức, thầy cố viết thật to: “NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM”.
→ Chi tiết trên cho ta thấy lí tưởng, khát vọng độc lập tự do cùng tinh thần yêu nước, yêu ngôn ngữ của dân tộc mình. Cảm xúc đó dường như không thể diễn tả thành lời bởi cảm xúc đã lên đến đỉnh điểm của một người trí thức yêu đất nước, văn hóa và yêu nghề dạy học tha thiết.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 26): Phần (5) của văn bản Buổi học cuối cùng có nhiều chi tiết miêu tả đặc sắc: thầy Ha-men "người tái nhợt", "nghẹn ngào, không nói được hết câu", "cầm một hòn phấn và dằn mạnh hết sức, thầy cố viết thật to: NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM!" và "đầu dựa vào tường", "chẳng nói", chỉ "giơ tay ra hiệu",... Các chi tiết này đã giúp tác giả khắc họa được tâm trạng gì của thầy Ha-men?
Trả lời:
- Những thay đổi của thầy Ha-men trong buổi học cuối cùng đã khẳng định một điều chắc chắn: Thầy là người yêu nghề dạy học, yêu tiếng mẹ đẻ, và là người yêu nước sâu sắc. Vẻ đẹp của thầy còn được hiện ra qua cặp mắt nhìn khâm phục và biết ơn của chú học trò Phrăng bằng lời kể chân thành và xúc động về buổi học cuối cùng không thể nào quên.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 26): Câu chuyện đã bồi đắp cho em những phẩm chất nào? Em rút ra bài học gì cho bản thân sau khi học xong truyện?
Trả lời:
- Câu chuyện đã bồi đắp cho em những phẩm chất:
+ Chăm chỉ, cần cù, việc hôm nay không để ngày mai.
+ Yêu quê hương, đất nước từ những điều bình thường, giản dị, gần gũi.
- Em rút ra bài học: chăm chỉ, cần cù, chịu khó, cố gắng học tập.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Buổi học cuối cùng (trang 26): Trong truyện Buổi học cuối cùng, em thích nhất nhân vật hoặc chi tiết, hình ảnh nào? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng) giải thích lí do vì sao em thích.
Trả lời:
- Trong truyện em thích nhất là nhân vật thầy giáo Ha-men. Bởi thầy là đại diện cho tầng lớp trí thức Pháp yêu nước, yêu văn hóa và yêu nghề lúc bấy giờ. Dù hoàn cảnh lịch sử rối ren, đất nước bị chiếm đóng và bọn giặc đang muốn đồng hóa dân tộc này bằng cách dạy tiếng Đức thay vì tiếng Pháp. Chính vào khoảnh khắc này, buổi học tiếng Pháp cuối cùng ấy, người thầy giáo yêu nước ấy đã dạy cho học trò của mình bài học cuối cùng, bài học về tình yêu nước, giữ gìn văn hóa truyền thống dân tộc với cảm xúc ngậm ngùi, đầy tiếc nuối.