Đọc hiểu
Câu 1 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Ông đồ (trang 47): Xác định vần và nhịp của bài thơ.
Trả lời:
- Vần: vần cách (già-qua, đâu-sầu, hay-bay)
- Nhịp: 2/3, 3/2, ¼
Câu 2 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Ông đồ (trang 47): Cảnh và người ở phần đầu bài thơ hiện lên như thế nào?
Trả lời:
- Hiện lên rực rỡ đậm chất mùa xuân Tết đến: hoa đào nở rộ, phố sá đông người qua, ông đồ xuất hiện cùng mực tàu giấy đỏ đem lại niềm vui cho mọi người khi viết câu đối tết.
Câu 3 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Ông đồ (trang 47): Trong khổ 2, tài năng viết của ông đồ được thể hiện ở những chi tiết nào?
Trả lời:
- Tài năng viết chữ của ông đồ được thể hiện qua những nét chữ ngay ngắn, đẹp đẽ như phương múa rồng bay trên giấy, cùng với đó là lời khen của những người xin chữ và những vị khách qua đường.
Câu 4 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Ông đồ (trang 47): Từ "nhưng" ở dòng 9 có vai trò gì?
Trả lời:
- Vai trò: như một cánh cửa của hai thời kì trước và sau, thịnh và suy, hoàng kim - thất thế.
Câu 5 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Ông đồ (trang 48): Các hình ảnh ở khổ thơ cuối có gì khác so với khổ thơ đầu?
Trả lời:
- Hình ảnh ở khổ thơ cuối đối lập với hình ảnh ở khổ thơ đầu. Nếu khổ thơ đầu là hình ảnh ông đồ đang ở trên phố, hòa mình vào không khí tấp nập ngày Tết với đào nở, giấy đỏ thì đến câu cuối lại gợi ra liên tưởng về một khung cảnh có chút thiếu. Vẫn là hoa đào nở, người người vẫn tấp nập nhưng không còn thấy sự xuất hiện của ông đồ xưa. Điều đó gợi lên một sự thiêu thiếu, sự mai một của một giá trị văn hóa.
Trả lời câu hỏi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Ông đồ (trang 48): Bài thơ Ông đồ viết về ai và về việc gì? Ai là người bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ trong bài thơ? Đó là cảm xúc, suy nghĩ gì?
Trả lời:
- Bài thơ viết về ông đồ viết thư pháp thời xưa và sự lãng quên của xã hội với ông đồ. Bài thơ là tiếng nói thẳm sâu tận đáy lòng của tác giả trước sự lụi tàn của một thế hệ, một tư tưởng và một nét đẹp của cảnh cũ, người xưa.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Ông đồ (trang 48): Nội dung bài thơ được trình bày theo trình tự nào? Cách trình bày ấy có tác dụng gì?
Trả lời:
- Nội dung bài thơ được trình bày theo trình tự thời gian. Cách trình bày ấy có tác dụng khiến nguòi đọc dễ dàng nắm được mạch tuyến tính của văn bản.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Ông đồ (trang 48): Chỉ ra và phân tích sự khác nhau của hình ảnh ông đồ ở các khổ thơ 1, 2 so với các khổ thơ 3, 4. Sự khác nhau ấy nói lên điều gì?
Trả lời:
- Hình ảnh ông đồ ở khổ 1 và 2: đó là hình ảnh về một con người đầy tài hoa với tài thư pháp, chữ Nho tuyệt đỉnh (Như phượng múa rồng bay) được mọi người ca ngợi (Tấm tắc ngợi khen tài). Mọi người đều chú ý, quan tâm đến tài năng của ông, đến xin chữ để treo ngày Tết.
- Hình ảnh ông đồ ở khổ 3 và 4: vẫn là con người tài hoa ấy, nhưng dường như mọi người không còn quan tâm đến sự tồn tại của ông. Ông vẫn ngồi đó, mọi người vẫn đi qua và chẳng ai xin chữ hay để ý đến.
→ Sự khác nhau ấy nói lên sự mờ nhạt dần của văn hóa truyền thống trong lòng mọi người. Ông đồ vẫn vậy, vẫn là người tài hoa đầy mình, chờ đợi mọi người. Nhưng những người đi qua lại thờ ơ, như thờ ơ với chính nét đẹp văn hóa truyền thống câu đối trong ngày Tết. Mọi thứ trở nên tấp nập và con người cũng dần quên đi những giá trị văn hóa đẹp đẽ đó.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Ông đồ (trang 48): Trong bài thơ, tác giả sử dụng những biện pháp tu từ nào? Nêu tác dụng của những biện pháp đó.
Trả lời:
- Nhân hóa: “Giấy đỏ buồn không thắm/Mực đọng trong nghiên sầu”
→ Chúng cũng có tâm hồn, cảm xúc như con người.
- So sánh: “Hoa tay thảo những nét/ Như phượng múa, rồng bay”
→ Tài năng viết chữ của ông đồ đẹp, nghệ thuật như phượng múa, rồng bay.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Ông đồ (trang 48): Nêu cảm nhận của em về các câu thơ sau:
- Giấy đỏ buồn không thắm;
Mực đọng trong nghiên sầu...
- Lá vàng rơi trên giấy;
Ngoài trời mưa bụi bay.
Theo em, những câu thơ đó tả cảnh hay tả tình? Vì sao?
Trả lời:
Các câu thơ:
- Giấy đỏ buồn không thắm;
Mực đọng trong nghiên sầu...
- Lá vàng rơi trên giấy;
Ngoài trời mưa bụi bay.
đều cho thấy nỗi buồn của cảnh vật. Đó là cảnh khiến con người cảm thấy cô đơn. Các câu thơ trên chỉ tả cảnh, không hề có một chữ nào nói đến hình ảnh con người. Nhưng cách tả cảnh này đã cho thấy được tâm trạng của ông đồ trong bức tranh xuân ấy, đồng thời cho thấy được tình cảm, tâm trạng của tác giả Vũ Đình Liên khi nhìn thấy những giá trị truyền thống đang bị mai một. Có thể nói nghệ thuật trong các câu thơ trên chính là tả cảnh ngụ tình.
Như vậy, các câu thơ trên là các câu thơ tả cảnh ngụ tình.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 7 CD - Soạn bài Ông đồ (trang 48): Qua bài thơ Ông đồ, em hiểu gì về tục "xin chữ" mỗi dịp Tết đến, xuân về? Nếu vẽ minh họa cho bài thơ, em sẽ vẽ hình ảnh nào?
Trả lời:
- Em hiểu tục “xin chữ” mỗi dịp Tết đến là tập tục cho chữ bắt nguồn từ những người hiếu học, trân trọng nét chữ đẹp. Nên đến dịp Tết đến xuân về, họ xin chữ như xin một thứ phúc lộc may mắn đầu năm. Đây là nét đẹp văn hóa có từ lâu đời thể hiện sự trọng chữ nghĩa, kiến thức và thể hiện mong muốn xin được chữ lấy may mắn, cầu cho một năm tài lộc và bình an.