Trước khi đọc
Câu 1: Em biết những chương trình nào trên các phương tiện truyền thông, in-tơ-nét cung cấp nhiều thông tin thú vị, bổ ích về đời sống của muôn loài trên Trái Đất? Em suy nghĩ gì về việc chúng ta phải thường xuyên tìm hiểu các tài liệu nói về sự đa dạng của thế giới tự nhiên?
Trả lời:
- Chương trình: Thế giới động vật, Khám phá thế giới,… trên truyền hình.
- Thường xuyên tìm hiểu các tài liệu đề cập đến sự đa dạng của thế giới tự nhiên là một việc làm cần thiết để hiểu hơn và có ý thức bảo vệ thế giới tự nhiên.
Câu 2: Trong số những tài liệu, bộ phim kể về các loài sinh vật mà em đã đọc, đã xem, tài liệu, bộ phim để lại cho em nhiều ấn tượng nhất? Vì sao?
Trả lời:
- Trong số những tài liệu, bộ phim kể về các loài sinh vật mà em đã đọc, đã xem, tài liệu, bộ phim để lại cho em nhiều ấn tượng nhất là King Kong. Em thích bộ phim này nhất vì phim có ý nghĩa sâu sắc về tình bạn giữa con người với các loài động vật hoang dã.
Đọc văn bản
Câu 1: Theo dõi: Số lượng các loài sinh vật hiện tồn tại trên Trái Đất và số lượng loài đã được con người nhận biết.
Trả lời:
- Theo ước tính của nhiều nhà khoa học, trên Trái Đất hiện có khoảng: 10.000.000 loài sinh vật.
- Hiện nay con người mới chỉ nhận biết được khoảng 1.400.000 loài, trong đó có hơn 300.000 loài thực vật và hơn 1.000.000 loài động vật.
Câu 2: Theo dõi: Những nhân tố gây ảnh hưởng đến sự đa dạng ở từng quần xã.
Trả lời:
- Sự đa dạng của từng quần xã phụ thuộc vào sự cạnh tranh giữa các loài, mối quan hệ con mồi – vật ăn thịt và mức độ thay đổi của các yếu tố vật lí – hóa học của môi trường.
Câu 3: Trật tự trong cuộc sống của muôn loài được thể hiện như thế nào?
Trả lời:
* Trật tự trong cuộc sống của muôn loài được thể hiện:
- Dựa vào tính chất, phân chia các loài: loài ưu thế, thứ yếu, ngẫu nhiên, chủ chốt, đặc trưng…
- Có thể chia trật tự các loài theo không gian sống chung, theo chiều thẳng đứng hoặc theo chiều ngang.
Câu 4: Suy luận: Những bước tiến vượt bậc của nhận loại có ảnh hưởng đến cuộc sống muôn loài không?
Trả lời:
- Những bước tiến vượt bậc của nhận loại đã có ảnh hưởng đến cuộc sống muôn loài:
+ Sự cân bằng trong đời sống muôn loài ít nhiều bị xáo trộn, phá vỡ.
+ Thêm vào đó những yếu tố vô sinh của môi trường cũng phải chịu những tác động xấu.
Trả lời câu hỏi
Câu 1: Những con số, dữ liệu nào trong đoạn (2) (Theo ước tính... .lẫn nhau của muôn loài) thể hiện sự phong phú của các loài trên Trái đất?
Trả lời:
- Những con số, dữ liệu trong đoạn (2) thể hiện sự phong phú của các loài trên Trái đất:
+ Trái đất có khoảng trên 10.000.000 loài sinh vật, bao gồm cả thực vật và động vật.
+ Hiện nay, con người mới chỉ biết được khoảng trên 1.400.000 loài. Trong đó, có trên 300.000 loài thực vật và hơn 1.000.000 loài động vật
Câu 2: Đoạn (3) (Các loài động vật...riêng từng loài) đã nói gì về sự đa dạng của quần xã sinh vật?
Trả lời:
- Đoạn (3) (Các loài động vật...riêng từng loài) đã nói về sự đa dạng của quần xã sinh vật. Các loài động vật và thực vật thường tồn tại và phát triển thành từng quần xã. Ttrong những bai-ôm khác nhau. Mỗi quần xã có thể được xem như một thế giới riêng, trong đó có sự chung sống của một số loài nhất định với số lượng cá thể hết sức khác nhau ở riêng từng loài.
Câu 3: Nêu những căn cứ giúp ta hiểu được tính trật tự trong đời sống của muôn loài. Theo em việc thiên nhiên duy trì trật tự ấy có ý nghĩa như thế nào?
Trả lời:
- Trong quần xã luôn tồn tại một trật tự. Trật tự trong cuộc sống của muôn loài: loài ưu thế, loài thứ yếu, loài ngẫu nhiên, loài chủ chốt, loài đặc trưng,…
+ Loài ưu thế (như cậy thông trong quần xã rừng thông) đóng vai trò quan trọng trong quần xã do số lượng nhiều và có khả năng hoạt động mạnh.
+ Loài chủ chốt (như sư tử ở các đồng cỏ hay cá sấu ở đầm nước châu Phi) đóng vai trò kiểm soát, khống chế hoạt động của các loài khác và duy trì sự phát triển ổn định của quần xã.
- Ngoài những điều kể trên, trật tự này còn được thể hiện ở sự phân bố các loài trong không gian sống chung, hoặc theo chiều thẳng đứng (như sự phân tầng của thực vật trong rừng mưa nhiệt đới), hoặc theo chiều ngang (trải ra theo bề rộng của địa hình), để giảm bớt sự cạnh tranh giữa các loài và giúp từng loài có thể sử dụng nguồn sống của môi trường một cách hiệu quả nhất.
Câu 4: Nếu chỉ tồn tại quan hệ đối kháng, sự cân bằng trong từng quần xã sinh vật sẽ bị ảnh hưởng ra sao?
Trả lời:
- Nếu chỉ tồn tại quan hệ đối kháng, sẽ không có sự cân bằng trong từng quần xã. Các loài sẽ bị ăn thịt lẫn nhau, gây ra tình trạng mất cân bằng giữa từng loài, hoặc có những loài sẽ bị diệt vong.
Câu 5: Theo em, đoạn nào trong văn bản thể hiện rõ nhất cách trình bày văn bản thông tin theo quan hệ nhân quả?
Trả lời:
- Đoạn văn thứ bảy thể hiện rõ nhất cách trình bày văn bản thông tin theo quan hệ nhân quả "Trên Trái đất... đẹp đẽ này". Đoạn văn trình bày về việc phát triển quá mức của loài người đã dẫn đến những hậu quả về thiên nhiên, trái đất mà con người đang phải gánh chịu.
Câu 6: Cách mở đầu và kết thúc của văn bản thông tin này có gì đặc sắc?
Trả lời:
- Đoạn mở và kết của văn bản giàu sắc thái cảm xúc, đã làm “mềm” đi sự khô khan thường có của văn bản thông tin, hơn nữa, còn gợi nhiều suy nghĩ, với sự hỗ trợ của tác phẩm nghệ thuật được đưa vào vùng liên tưởng – Vua sư tử.
Câu 7: Con người có thể làm gì để bảo vệ sự phát triển phong phú của thế giới sinh vật?
Trả lời:
- Những việc con người có thể làm để bảo vệ sự phát triển phong phú của thế giới sinh vật: Trồng cây gây rừng, bảo vệ các loài động vật quý hiếm và hoang dã, các loại sinh vật biển, cải thiện hồ chứa nước,...
Viết kết nối với đọc
Đề bài: Hãy viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) với chủ đề: Trên hành tinh đẹp đẽ này, muôn loài đều cần thiết cho nhau.
Đoạn văn tham khảo
Trên hành tinh đẹp đẽ này, muôn loài luôn cần thiết cho nhau. Mỗi loài sống trong một sinh cảnh đều có mối quan hệ ràng buộc chặt chẽ với những loài khác. Tất cả những loài đó cùng sinh sống, cùng phát triển, ràng buộc lẫn nhau bởi mối quan hệ đối kháng hay hỗ trợ, kiểm soát lẫn nhau hay cùng nhau hỗ trợ để cùng tồn tại lâu dài.
Sự phát triển hay biến mất của một loài đều ít nhiều ảnh hưởng đến những loài xung quanh trong quần xã. Lưới thức ăn, chuỗi thức ăn và các con đường, mối quan hệ sinh thái của các loài bền vững, phát triển theo năm tháng. Tóm lại, trong quần xã và trên hành tinh này, muôn loài đều ràng buộc lẫn nhau để cùng tồn tại, phát triển.