1. Lịch sử là gì?
Câu hỏi: Khái niệm Lịch sử được hiểu như thế nào? Nêu ví dụ cụ thể?
Lời giải:
* Khái niệm “Lịch sử”:
- Lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ. Lịch sử còn có nghĩa là khoa học tìm hiểu và phục dựng lại những hoạt động của con người và xã hội loài người trong quá khứ.
* Ví dụ cụ thể:
- Sự kiện: khởi nghĩa Hai Bà Trưng (40 – 43).
- Sự kiện: ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (2/9/1945).
2. Vì sao phải học lịch sử?
Câu 1: Nêu ý nghĩa hai câu thơ của chủ tịch Hồ Chí Minh "Dân ta phải biết sử ta / Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam"
Trả lời:
- “Biết sử ta” không phải chỉ đơn thuần là ghi nhớ một số sự kiện, một vài chiến công nói lên tiến trình đi lên của dân tộc hay ghi nhớ công lao của một số người làm nên sự nghiệp to lớn đó, mà còn phải biết tìm hiểu “cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”, tiếp nhận những nét đẹp của đạo đức, của đạo lý làm người Việt Nam. Vì chính đó là gốc của mọi sự nghiệp lớn hay nhỏ của dân tộc, không phải chỉ ở thời xưa mà ở cả ngày nay và mai sau.
Câu 2: Theo em, việc biên soạn các tác phẩm như hình 2 có tác dụng gì ?
Trả lời:
- Việc biên soạn các tác phẩm như hình 2 là một cách nghiên cứu, tổng hợp, phân tích lại những sự kiện đã xảy ra trong quá khứ. Giúp chúng ta tìm hiểu về quá khứ, tìm hiểu về cội nguồn của quốc gia, dân tộc, thế giới. Từ đó, đúc rút được những kinh nghiệm và bài học lịch sử để phục vụ cho hiện tại và tương lai.
Câu 3: Vì sao phải học lịch sử?
Lời giải:
- Cần phải học lịch sử, vì:
+ Học Lịch sử giúp chúng ta biết được: cội nguồn của tổ tiên, quê hương, đất nước; biết và hiểu được quá trình lao động, dựng nước và giữ nước của cha ông.
+ Học lịch sử còn giúp chúng ta hiểu được những gì nhân loại đã tạo ra trong quá khứ để xây dựng được xã hội văn minh ngày nay, từ đó hình thành được ở người học ý thức gìn giữ, phát huy các giá trị tốt đẹp do con người trong quá khứ để lại.
+ Học lịch sử giúp chúng ta có thể đúc kết những bài học kinh nghiệm về sự thành công và thất bại của quá khứ để phục vụ hiện tại và xây dựng cuộc sống mới trong tương lai.
Luyện tập và Vận dụng
Câu 1: Nhà chính trị nổi tiếng của La Mã cổ đại Xi-xe-rông đã nói: "Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống". Em có đồng ý với nhận xét đó không? Vì sao?
Trả lời:
Đồng ý với ý kiến vì:
- Lịch sử cho ta biết về quá khứ của một dân tộc, nền văn hóa và truyền thống của một dân tộc, chủ quyền của đất nước. Qua đó nhắc nhở ta hãy nhớ về quá khứ của dân tộc mình, phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc và hơn hết nhắc nhở ta đấu tranh bảo vệ đất nước.
- Lịch sử còn để đúc kết những bài học kinh nghiệm về sự thành công và thất bại của quá khứ để phục vụ hiện tại và xây dựng cuộc sống mới trong tương lai
Câu 2: Các bạn trong hình bên đang làm gì? Theo em, việc làm đó có ý nghĩa như thế nào?
Trả lời:
Các bạn trong hình đang lau chùi, dọn dẹp các bia mộ liệt sĩ. Hành động đó là một hành động ý nghĩa vừa thể hiện sự biết ơn của thế hệ sau đối với những anh hùng cách mạng hi sinh cho tổ quốc. Những tấm bia đó còn là một phần lịch sử, thể hiện lòng yêu nước, tinh thần tự hào cũng như tinh thần bất khuất, ý chí kiên cường chống giặc ngoại xâm của nhân dân của Việt Nam.
Câu 3: Hãy chia sẻ với thầy/ cô giáo và các bạn các hình thức học lịch sử mà em biết; cách học lịch sử nào giúp em thấy hứng thú và đạt hiệu quả tốt nhất.
Lời giải:
- Một số hình thức học lịch sử mà em biết:
+ Học Lịch sử thông qua sơ đồ tư duy.
+ Học lịch sử thông qua cách trình bày Infographic (kết hợp thông tin kiến thức với hình ảnh minh họa trực quan, sinh động).
+ Tìm hiểu lịch sử thông qua:
- Phim ảnh đề tài về lịch sử. ví dụ: seri phim hoạt hình lịch sử “Hào khí ngàn năm”.
- Văn học. Ví dụ: tiểu thuyết “Tuổi thơ dữ dội” của nhà văn Phùng Quán; tiểu thuyết “Hoàng Lê nhất thống chí”; các câu đó/ ca dao/ dân ca; truyện tranh…
- Âm nhạc. Ví dụ: bài hát “Hò kéo pháo” của nhạc sĩ Hoàng Vân; “Giải phóng Điện Biên” của nhạc sĩ Đỗ Nhuận….
- Phim tài liệu.
+ Học lịch sử thông qua việc tham quan/ trải nghiệm thực tiễn. Ví dụ:
- Tham quan địa đạo Củ Chi; Thành cổ Quảng Trị; Hoàng thành Thăng Long; Kinh đô Huế…
- Cách học lịch sử giúp em thấy hứng thú và đạt hiệu quả nhất là:
+ Học lịch sử thông qua cách trình bày Infographic.
+ Tìm hiểu lịch sử qua: phim hoạt hình; truyện tranh; câu đố dân gian; tiểu thuyết đề tài lịch sử…
+ Học lịch sử thông qua việc tham quan/ trải nghiệm thực tiễn.
Câu 4: Em hãy điều tra xem trong lớp có bao nhiêu bạn thích học môn Toán, môn Ngữ văn và môn Lịch sử. Theo em, các bạn thích học những môn khác có cần biết lịch sử không? Vì sao?
Trả lời:
Ai cũng cần biết lịch sử bởi tầm quan trọng và ý nghĩa của lịch sử trong cuộc sống, đặc biệt đối với học sinh. Lịch sử giúp ta nhìn lại quá khứ, biết ơn người đi trước và phấn đấu cho tương lai.