1. Quá trình tiến hóa từ vượn thành người
Câu hỏi: Dựa vào hình trên trục thời gian (trang 16), em hãy cho bết quá trình tiến hóa từ vượn thành người đã trải qua các giai đoạn nào? Cho biết niên đại tương ứng của các giai đoạn đó.
Trả lời:
- Quá trình tiến hóa từ vượn thành người trải qua các giai đoạn là: Vượn người; Người tối cổ và Người tinh khôn.
- Niên đại tương ứng với các giai đoạn:
+ Loài Vượn cổ xuất hiện cách ngày nay khoảng 6 triệu năm.
+ Cách ngày nay khoảng 4 triệu năm trước, một nhánh của loài Vượn cổ đã phát triển lên thành Người tối cổ.
+ Cách ngày nay khoảng 15 vạn năm, người Tối cổ đã tiến hóa thành Người tinh khôn.
2. Những dấu tích của quá trình chuyển biến từ vượn thành người ở Đông Nam Á và Việt Nam
Câu hỏi: Hãy chỉ ra những dấu tích của Người tối cổ được tìm ở Đông Nam Á trên lược đồ (hình 2, tr.18). Những dấu tích đó chứng tỏ điều gì?
Trả lời:
- Di cốt của loài Vượn người sống cách ngày nay khoảng 5 triệu năm đã được tìm thấy ở Mi-an-ma và In-đô-nê-xi-a. Đặc biệt, hoá thạch phát hiện trên đảo Gia-va - In-đô-nê-xi-a có niên đại khoảng 2 triệu năm là dấu vết xưa nhất của Người tối cổ ở Đông Nam Á. Di côt, mảnh di cốt và những công cụ đá của Người tối cổ còn được tìm thấy ở Thái Lan, Phi-lip-pin, Ma-lai-xi-a. Chiếc sọ Người tinh khôn tìm thấy ở hang Ni-a (Ma-lai-xi-a) có niên đại khoảng 4 vạn năm.
- Ở Việt Nam di chỉ đồ đá được tìm thấy ở Thẩm Khuyên - Thẩm Hai (Lạng Sơn), Núi Đọ (Thanh Hóa), Sơn Vi (Phú Thọ), An Khê (Gia Lai), Xuân Lộc (Đồng Nai), di cốt hóa thạch được tìm thấy ở Lạng Sơn.
=> Những di cốt đó chứng tỏ sự xuất hiện sớm của người nguyên thủy trên đất nước Việt Nam nói riêng và khu vực Đông Nam Á nói chung.
Luyện tập và Vận dụng
Câu 1: Từ những thông tin và hình ảnh trong bài học, hãy cho biết những bằng chứng nào chứng tỏ khu vực Đông Nam Á và Việt Nam diễn ra quá trình tiến hóa từ vượn thành người.
Trả lời:
* Những bằng chứng chứng tỏ khu vực Đông Nam Á diễn ra quá trình tiến hóa từ vượn thành người là:
+ Di cốt của loài Vượn người sống cách ngày nay khoảng 5 triệu năm đã được tìm thấy ở Mi-an-ma và In-đô-nê-xi-a. Đặc biệt hóa thạch phát hiện trên đảo Gia-va (In-đô-nê-xi-a) có niên đại khoảng 2 triệu năm là dấu vết xưa nhất của Người tối cổ ở Đông Nam Á. Đây là chặng đường đầu tiên của quá trình phát triển từ vượn thành người cách ngày nay khoảng 5-6 triệu năm
+ Chiếc sọ của Người tinh khôn tìm thấy ở hang Ni-a (Ma-lai-xi-a) có niên đại khoảng 4 vạn năm.
- Những bằng chứng chứng tỏ khu vực Việt Nam diễn ra quá trình tiến hóa từ vượn thành người là:
+ Ở Việt Nam cũng đã phát hiện răng của người tối cổ ở Thẩm Khuyên, Thẩm Hai (Lạng Sơn),...
+ Tại di chỉ An Khê, người ta phát hiện được 3000 hiện vật đá (gồm rìu tay, công cụ ghè đẽo thô sơ,…) có niên đại cách ngày nay 80 vạn năm. Đấy là dấu tích cổ xưa nhất chứng tỏ sự xuất hiện sớm của người nguyên thủy trên đất nước Việt Nam. Đây là quá trình tiếp theo sự sinh sống của người tối cổ.
=> Như vậy, khu vực Việt Nam và Đông Nam Á đã diễn ra quá trình tiến hóa từ vượn thành người từ những giai đoạn đầu tiên.
Câu 2: Quan sát hình 1 (trang 17), em thấy vượn người, người tinh khôn và người tối cổ có điểm gì khác nhau?
Trả lời:
- Điểm khác biệt giữa Vượn người, Người tối cổ, Người tinh khôn:
|
Vượn người |
Người tối cổ |
Người tinh khôn |
|
- Có khả năng đi, đứng bằng 2 chi sau. |
- Đi, đứng hoàn toàn bằng 2 chân. - Chưa loại bỏ hết dấu tích của vượn trên cơ thể mình, ví dụ: + Trán còn thấp, bợt ra sau. + U mày nổi cao. + Trên cơ thể vẫn còn lớp lông dày. |
- Có cấu tạo cơ thể như người ngày nay: + Cương cốt nhỏ. + Cơ thể gọn và linh hoạt. + Bàn tay nhỏ, khéo léo. + Trán cao, mặt phẳng. |
Câu 3: Làm việc theo nhóm: Hãy sưu tầm tư liệu và xây dựng một bài giới thiệu bằng hình ảnh kèm theo lời chủ giải thể hiện quá trình phát triển của nguời nguyên thuỷ trên thế giới hoặc ở Việt Nam.
Trả lời:
+ Di cốt của loài Vượn người sống cách ngày nay khoảng 5 triệu năm đã được tìm thấy ở Mi-an-ma và In-đô-nê-xi-a. Đặc biệt hóa thạch phát hiện trên đảo Gia-va (In-đô-nê-xi-a) có niên đại khoảng 2 triệu năm là dấu vết xưa nhất của Người tối cổ ở Đông Nam Á. Đây là chặng đường đầu tiên của quá trình phát triển từ vượn thành người cách ngày nay khoảng 5-6 triệu năm.
+ Tại di chỉ An Khê, người ta phát hiện được 3000 hiện vật đá (gồm rìu tay, công cụ ghè đẽo thô sơ,…) có niên đại cách ngày nay 80 vạn năm. Đấy là dấu tích cổ xưa nhất chứng tỏ sự xuất hiện sớm của người nguyên thủy trên đất nước Việt Nam. Đây là quá trình tiếp theo sự sinh sống của người tối cổ.
+ Chiếc sọ của Người tinh khôn tìm thấy ở hang Ni-a (Ma-lai-xi-a) có niên đại khoảng 4 vạn năm.
=> Như vậy, khu vực Việt Nam và Đông Nam Á đã diễn ra quá trình tiến hóa từ vượn thành người từ những giai đoạn đầu tiên.