1. Phong trào đấu tranh chống thực dân xâm lược ở Đông Nam Á
a) Đông Nam Á hải đảo
- Inđônêxia: Nhiều cuộc khởi nghĩa chống thực dân Hà Lan nổ ra từ nửa sau thế kỉ XIX, lãnh đạo bởi giai cấp tư sản dân tộc và tầng lớp trí thức.
- Philíppin: Nhân dân liên tục nổi dậy chống lại các chính sách cai trị hà khắc của thực dân Tây Ban Nha.
b) Đông Nam Á lục địa
- Mianma: Từ đầu thế kỉ XX, phong trào đấu tranh chống thực dân Anh bùng nổ do các trí thức và cao tăng lãnh đạo.
- Campuchia: Chống Pháp dưới sự lãnh đạo của Hoàng thân Si-vô-tha, A-cha-xoa, Pu-côm-bô.
- Lào: Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp có sự hỗ trợ từ cộng đồng người H'Mông và các dân tộc ít người.
- Việt Nam: Phong trào chống Pháp nổ ra ngay từ đầu cuộc xâm lược, đặc biệt sôi nổi ở Bắc Kỳ và Nam Kỳ.
2. Các giai đoạn phát triển của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Đông Nam Á
- Cuối thế kỉ XIX - 1920: Chuyển từ kháng chiến chống xâm lược sang giải phóng dân tộc, với nhiều hình thức như bạo động cách mạng, khởi nghĩa, cải cách ôn hòa.
- 1920 - 1945: Cuộc đấu tranh chống thực dân phương Tây tiếp tục, nhiều đảng cộng sản ra đời. Khi Nhật chiếm Đông Nam Á, phong trào chuyển hướng sang chống quân phiệt Nhật.
- 1945 - 1975: Đông Dương tiếp tục chống Pháp và Mỹ, các nước còn lại chủ yếu giành độc lập qua đàm phán.
3. Thời kì tái thiết và phát triển sau khi giành được độc lập
- Ảnh hưởng của chế độ thực dân:
+ Tiêu cực: Kinh tế lạc hậu, xã hội nhiều mâu thuẫn, văn hóa bản địa bị mai một.
+ Tích cực: Giao thông, cơ sở hạ tầng được phát triển, có sự du nhập phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa.
* Quá trình tái thiết:
+ Nhóm sáng lập ASEAN (Inđônêxia, Malaixia, Philíppin, Singapore, Thái Lan): Trải qua 3 giai đoạn phát triển kinh tế với những chiến lược khác nhau, chuyển từ công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu sang xuất khẩu, và hội nhập kinh tế thế giới.
- Các nước Đông Dương:
+ Campuchia: Gặp bất ổn do chế độ Pôn Pốt nhưng phục hồi từ 1991.
+ Lào: Đổi mới từ 1986, kinh tế có bước phát triển.
+ Việt Nam: Đổi mới từ 1986, trở thành nước xuất khẩu lớn và hội nhập quốc tế sâu rộng.
- Các nước khác:
+ Brunei: Giàu tài nguyên, có thu nhập cao nhưng dần đa dạng hóa nền kinh tế.
+ Myanmar: Tăng trưởng chậm, sau 1988 thực hiện cải cách nhưng vẫn còn khó khăn.
+ Đông Timor: Đấu tranh giành độc lập khỏi Indonesia, chính thức được công nhận là quốc gia vào năm 2002.