Trước khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 10): Em biết gì về vị thế của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến?
Trả lời:
- Vị thế của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến: không được coi trọng, bị phân biệt, bị đối xử thiếu công bằng. Cả cuộc đời của họ vẫn mãi bị trói buộc bởi đạo tam tòng: “Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử” (ở nhà theo cha, lấy chồng theo chồng, chồng chết theo con).
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 10): Em có ấn tượng sâu sắc với tác phẩm nào viết về người phụ nữ? Hãy chia sẻ ấn tượng đó của em.
Trả lời:
+ Em có ấn tượng sâu sắc về tác phẩm Truyện Kiều của tác giả Nguyễn Du
+ Thông qua Truyện Kiều, em thấy được sự bất công, tàn bạo của xã hội phong kiến. Đồng thời qua đó cũng thấy được số phận người phụ nữ dù có tài năng, xinh đẹp nhưng bị “gió dập sóng dồi”, không thể làm chủ cuộc đời của mình.
Đọc văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 10): Những chi tiết giới thiệu nhân vật Vũ Thị Thiết và Trương Sinh.
Trả lời:
- Vũ Thị Thiết – người con gái quê ở Nam Xương, tính đã thùy mị, nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp.
- Trương Sinh – Con nhà hào phú, nhưng không có học; có tính đa nghi, đối với vợ phòng ngừa quá sức.
Câu 2 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 11): Theo em, kết cục của cuộc hôn nhân giữa Trương Sinh và Vũ Nương sẽ như thế nào?
Trả lời:
- Dự đoán: bé trai ra đời, Trương Sinh sau khi đi lính về đoàn tụ hạnh phúc bên vợ con.
Câu 3 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 12): Trương Sinh có thái độ và hành động như thế nào sau khi nghe những lời nói của con?
Trả lời:
- Sau khi nghe những lời nói của con, Trương Sinh đinh ninh là vợ không chung thủy. Chàng la um lên cho hả giận.
Câu 4 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 13): Kết cục cuộc hôn nhân của Vũ Nương và Trương Sinh có đúng như dự đoán của em không?
Trả lời:
- Kết cục cuộc hôn nhân của Vũ Nương và Trương Sinh không đúng như dự đoán của em.
Câu 5 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 13): Câu chuyện sẽ như thế nào nếu không xuất hiện nhân vật Phan Lang?
Trả lời:
- Phan Lang là cầu nối cho sự tha thứ của Vũ Nương dành cho Trương Sinh. Nếu không có Phan Lang, Trương Sinh sẽ biết được sự thật nhưng sẽ sống trong day dứt, ân hận vì đã tự tay đẩy cuộc hôn nhân của mình xuống bờ vực tan vỡ mà không thể xin lỗi hay gặp lại vợ lần cuối nữa.
Câu 6 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 14): Điều gì khiến Vũ Nương muốn tìm về gặp chồng?
Trả lời:
- Vũ Nương muốn tìm về gặp chồng vì:
+ Không muốn trốn ở đây mãi để mang tiếng xấu xa.
+ Nỗi nhớ nhà, nỗi nhớ quê hương chan chứa nên muốn tìm về.
Sau khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 16): Trình bày cốt truyện và nêu bố cục của tác phẩm.
Trả lời:
- Cốt truyện:
+ Được mô phỏng cốt truyện dân gian là “Vợ chàng Trương” - thiên thứ mười sáu trong tổng số hai mươi thiên truyện của “Truyền kì mạn lục”.
+ Cốt truyện được tổ chức chủ yếu dựa trên chuỗi sự kiện sắp xếp theo trật tự tuyến tính, có quan hệ nhân quả.
- Bố cục văn bản: 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến… “lo liệu như đối với cha mẹ đẻ mình”: Cuộc hôn nhân giữa Trương Sinh và Vũ Nương, những phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương.
+ Phần 2: Tiếp đến … “nhưng việc trót đã qua rồi!”: Nỗi oan của Vũ Nương.
+ Phần 3: Còn lại: Vũ Nương được giải oan.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 16): Ở phần đầu tác phẩm, Nguyễn Dữ đã làm nổi bật những đặc điểm gì ở nhân vật Vũ Nương và Trương Sinh? Lời người kể chuyện có vai trò như thế nào trong việc khắc họa nhân vật?
Trả lời:
- Nguyễn Dữ đã khắc hoạ nhân vật Vũ Nương: tính đã thuỳ mị, nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp, giữ gìn khuôn phép, không từng để lúc nào vợ chồng phải đến thất hoà, Còn nhân vật Trương Sinh được nhà văn giới thiệu: có tính đa nghi, đối với vợ phòng ngừa quá sức; tuy con nhà hào phú nhưng không có học, nên tên phải ghi trong sổ lính đi vào loại đầu, ...
- Lời của người kể chuyện có vai trò rất lớn trong việc khắc hoạ nhân vật.Qua lớp ngôn ngữ này, ta có thể thấy được sự khách quan của người thứ 3 khi nhìn thấy được toàn bộ những nét bản chất của nhân vật. Thấy được Vũ Nương là người phụ nữ đẹp người đẹp nết, công dung ngôn hạnh đầy đủ, hết lòng phụng sự gia đình chồng con. Ngược lại, Trương Sinh lại là kẻ ít học, đa nghi,… Đồng thời qua lời kể, ta cũng thấy được sự yêu mến, trân trọng của tác giả đối với nhân vật Vũ Nương. Và đồng thời, cũng là sự phê phán, chê trách của tác giả đối với nhân vật Trương Sinh.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 16): Phân tích lời than của nhân vật Vũ Nương trước khi gieo mình xuống sông để làm rõ các khía cạnh:
a. Nỗi đau đớn của nhân vật.
b. Đặc điểm của ngôn ngữ nhân vật trong truyện truyền kì.
Trả lời:
a. Nỗi đau đớn của nhân vật: Đoan trang, giữ gìn trinh tiết nhưng lại mang nỗi oan lừa dối chồng. Vì vậy gieo mình xuống sông mà chết.
b. Đặc điểm của ngôn ngữ nhân vật trong truyện truyền kì.
- Ngôn ngữ nhân vật trong truyện truyền kì sử dụng nhiều điển cố, điển tích.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 16): Cho biết những nguyên nhân gây ra bi kịch của Vũ Nương. Nguyên nhân nào là chủ yếu?
Trả lời:
- Nguyên nhân trực tiếp:
+ Câu nói đùa của Vũ Nương : Trỏ chiếc bóng trên tường và bảo bé Đản đó là cha nó
+ Câu nói ngây thơ của đứa trẻ: "Ô hay! Thế ra ông cũng là cha tôi ư? Ông lại biết nói, chứ không như cha tôi trước kia chi nin thin thít." đã thổi bùng lên ngọn lửa ghen tuông trong lòng Trương Sinh vốn đã âm ỉ đã lâu.
+ Tính cách của Trương Sinh: đa nghi, ghen tuông, hồ đồ, gia trưởng, sẵn sàng thô bạo với vợ.
- Nguyên nhân gián tiếp:
+ Cuộc hôn nhân không bình đẳng : Vũ Nương là "con kẻ khó” được Trương Sinh, là con nhà khá giả, đem trăm lạng vàng đề xin cưới.
+ Lễ giáo phong kiến cùng chế độ nam quyền đã hạn chế tiếng nói bình đẳng, quyền được bảo vệ bản thân của người phụ nữ.
+ Những cuộc chiến tranh phi nghĩa gây nên cảnh sinh li tử biệt; vợ chồng xa cách.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 16): Trong tác phẩm, nhân vật Phan Lang được khắc họa ở những không gian, thời gian nào? Nhân vật này có vai trò gì trong truyện?
Trả lời:
- Nhân vật Phan Lang được khắc họa ở:
+ Không gian: bến đò Hoàng Giang, gác Triêu Dương.
+ Thời gian: cuối đời Khai Đại nhà Hồ.
- Nhân vật này có vai trò mở nút thắt trong truyện, giải oan cho Vũ Nương.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 16): Hình ảnh Vũ Nương hiện về khi Trương Sinh lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang được tác giả miêu tả qua những chi tiết nào? Theo em, đoạn kết có màu sắc kì ảo này có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm.
Trả lời:
- Chi tiết miêu tả hình ảnh Vũ Nương hiện về khi Trương Sinh lập đàn giải oan :
+ Vũ Nương ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng, theo sau có đến năm mươi chiếc xe cờ tán, võng lọng, rực rỡ đầy sông, lúc ẩn, lúc hiện; nàng vẫn ở giữa dòng mà nói vọng vào: ... đa tạ tình chàng, thiếp chẳng thể trở về nhân gian được nữa; bóng nàng loang loáng mở nhạt dần mà biến đi mất.
- Tác dụng của những chi tiết kỳ ảo:
+ So với cốt truyện gốc “Vợ chàng Trương”, tác giả đã sáng tạo hơn qua những chi tiết kỳ ảo để khiến câu chuyện trở nên lung linh, kỳ ảo. Điều đó cũng làm cho người đọc chờ đợi, hứng thú như khi đọc truyện cổ tích, nhờ vậy mà có sức lôi cuốn. Cái kết cũng thể hiện khát vọng công bằng, hạnh phúc của nhân dân, người trong sạch cuối cùng sẽ được minh oan. Tuy vậy, vẫn để lại trong lòng người đọc những âm ỉ xót xa về một cái kết không trọn vẹn. Vũ Nương – người luôn khao khát hạnh phúc gia đình thì chẳng còn có thể quay trở lại nhân gian được nữa. Bé Đản cũng không còn mẹ, một gia đình không trọn vẹn bởi sự nghi kỵ của người chồng. Nó không giống như sự viên mãn của những câu chuyện cổ tích khác mọi người thường đọc.
Câu hỏi 7 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức - Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 16): Nêu chủ đề của tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương và trình bày suy nghĩ của em về chủ đề đó.
Trả lời:
- Chủ đề: Số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
- Suy nghĩ: Câu chuyện thể hiện niềm thương cảm đối với số phận oan nghiệt, đồng thời ca ngợi vẻ đẹp truyền thống của những phụ nữ Việt Nam dưới chế độ phong kiến, phê phán chế độ nam quyền. Đây là tư tưởng mang đậm tính nhân văn, tiến bộ.
Viết kết nối với đọc
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 7-9 câu) trình bày suy nghĩ của em về chi tiết “cái bóng” trong truyện.
Đoạn văn tham khảo
Cái bóng là nút thắt cao trào của câu chuyện, là nguyên nhân gây ra bi kịch của gia đình Trương Sinh. Đối với Vũ Nương, cái bóng không chỉ là câu nói đùa giỡn hàng ngày với con mà còn thể hiện nỗi nhớ nhung chồng nơi tiền tuyến. Nàng nhìn cái bóng của chính mình mà nhớ về người chồng đang ở nơi xa. Đối với bé Đản, cậu bé ngây thơ thực sự tin rằng cái bóng chính là cha của mình. Còn Trương Sinh, cái bóng là bằng chứng của việc vợ không chung thủy, là bằng chứng chứng minh những nghi kỵ của Trương Sinh là chính xác. Cái bóng cũng là nguyên nhân tạo nên bi kịch thê thảm đối với nhân vật Vũ Nương và đối với cái gia đình bé nhỏ của nàng. Chiếc bóng thức tỉnh Trương Sinh, giúp chàng nhận ra nỗi oan của vợ. Hình ảnh chiếc bóng thể hiện tư tưởng, tình cảm và quan niệm của tác giả đối với con người: sự thấu hiểu, cảm thương sâu sắc số phận những con người bất hạnh, nhất là người phụ nữ.