Mở đầu (trang 13) Lịch Sử 8 Cánh Diều Bài 2: Giêm Oát (1736 - 1819) là người phát minh ra máy hơi nước kiểu mới - là thành tựu quan trọng, mở đầu cho cuộc cách mạng công nghiệp. Để tưởng nhớ công lao của ông, tại tu viện Oét -xmin - tơ( ANh), người ta đã dựng bức tượng Giêm Oát và tấm bia có khắc dòng chữ ghi nhận ông là người đã "mở rộng nguồn lực của đất nước mình, làm tăng sức mạnh con người".
Vậy ngoài máy hơi nước, cuộc cách mạng công nghiệp còn có những thành tựu tiêu biểu nào? Cuộc cách mạng đã tác động gì đối với sản xuất và đời sống? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay nhé!
Trả lời:
- Một số thành tựu tiêu biểu của cách mạng công nghiệp: máy kéo sợi Gien-ni; máy hơi nước; tàu thủy chạy bằng hơi nước; đầu máy xe lửa chạy bằng hơi nước; máy gặt cơ khí; hệ thống điện tín sử dụng mã Moóc-xơ,…
- Cách mạng công nghiệp đã đưa đến nhiều chuyển biến trong đời sống kinh tế và xã hội của con người:
+ Về kinh tế: cách mạng công nghiệp làm thay đổi căn bản quá trình sản xuất, nâng cao năng suất lao động; đưa nhân loại bước sang nền văn minh công nghiệp,…
+ Về xã hội: cách mạng công nghiệp đưa tới sự hình thành của hai giai cấp cơ bản của xã hội tư bản là: tư sản và vô sản; đồng thời làm sâu sắc thêm mâu thuẫn giữa hai giai cấp này.
I. Những thành tựu tiêu biểu của cách mạng công nghiệp
Câu hỏi 1 (trang 15) Lịch Sử 8 Cánh Diều Bài 2: Trình bày những thành tựu tiêu biểu của cách mạng công nghiệp.
Trả lời:
* Ở Anh
- Cách mạng công nghiệp diễn ra đầu tiên, trước hết trong ngành dệt, sau đó lan ra các nước châu Âu và Mỹ
- Thành tựu
+ Năm 1764, Giêm Ha-gri-vơ chế tạo ra máy kéo sợi Gien-ni.
+ Năm 1784, Giêm Oát phát minh ra máy hơi nước
+ Năm 1785, Ét-mơn Các-rai chế tạo ra máy dệt
* Ở Pháp:
- Năm 1830 chỉ có hơn 5.000 máy hơi nước, đến năm 1870 đã có trên27 000 chiếc; độ dài đường sắt từ 30 km tăng lên 16 500 km.
- Nhờ cách mạngcông nghiệp, kinh tế Pháp đã vươn lên đứng thứ hai thế giới (sau Anh)
* Ở Đức:
- Từ năm 1860 đến năm 1870,sản lượng khai thác than đá đã tăng từ12 triệu tấn lên 16 triệu tấn nhờ sử dụngmáy hơi nước.
- Trong nông nghiệp diễnra quá trình cơ khí hoá, sử dụng phânbón hoá học để tăng năng suất. Nhiềumáy cày, máy bừa, máy thu hoạch nôngsản đã xuất hiện trên đồng ruộng.
* Ở Mỹ:
- Cách mạng công nghiệp bắt đầu từ ngành dệt, sau đó lan sung ngành luyệnkim, khai thác than đá, đường sắt...
- Đến năm 1850, Mỹ có mạng lưới đường sắt dàinhất thế giới, với 15 000 km.
Câu hỏi 2 (trang 15) Lịch Sử 8 Cánh Diều Bài 2: Cho biết ý nghĩa của việc phát minh ra máy hơi nước của Giêm Oát.
Trả lời:
- Trước khi máy hơi nước ra đời, con người đã sử dụng một số loại máy móc chạy bằng sức nước. Tuy nhiên, hạn chế của những máy móc này là phải: xây dựng nhà máy gần bờ sông nước chảy xiết, xa khu dân cư. Vào mùa đông, nước bị đóng băng, nên nhà máy buộc phải ngừng hoạt động.
- Khi máy hơi nước ra đời đã khắc phục được những nhược điểm trên. Máy hơi nước có thể hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết, mọi địa điểm… không những vậy, nhờ phát minh này của Giêm Oát mà động cơ hơi nước được áp dụng rộng rãi trong mọi ngành công nghiệp, đặc biệt là ngành giao thông vận tải (ví dụ: đầu máu xe lửa chạy bằng hơi nước; tàu thủy chạy bằng hơi nước; máy cày bừa chạy bằng hơi nước…)
II. Tác động của cách mạng công nghiệp
Câu hỏi (trang 15) Lịch Sử 8 Cánh Diều Bài 2: Khai thác thông tin và hình 2.4, nêu những tác động của cách mạng công nghiệp đối với sản xuất và đời sống.
Trả lời:
* Tác động đến đời sống sản xuất:
- Làm thay đổi bộ mặt kinh tế các nước tư bản;
+ Nhiều trung tâm công nghiệp mới, thành thị đông dân xuất hiện;
+ Máy móc đã làm thay đổi căn bản quá trình sản xuất, nâng cao năng suất lao động, tạo ra của cải dồi dào;
+ Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho một bộ phận người dân trong xã hội tư bản, đặc biệt là giai cấp tư sản.
- Nhờ áp dụng hiệu quả những thành tựu của cách mạng công nghiệp, Anh, Pháp, Mỹ và Đức đã trở thành nước công nghiệp phát triển, trong đó Anh được mệnh danh là “công xưởng của thế giới”
- Cách mạng công nghiệp đã đưa lịch sử nhân loại bước sang nền văn minh mới - văn minh công nghiệp.
* Tác động đến đời sống xã hội:
- Cuộc cách mạng công nghiệp đã đưa tới sự ra đời của hai giai cấp cơ bản trong xã hội tư bản là tư sản công nghiệp và vô sản công nghiệp.
- Giai cấp tư sản tăng cường áp bức, bóc lột giai cấp vô sản, từ đó làm bùng nổ các cuộc đấu tranh, đặc biệt là từ những năm 30 - 40 của thế kỉ XIX.
Luyện tập & Vận dụng
Luyện tập 1 (trang 15) Lịch Sử 8 Cánh Diều Bài 2: Lập bảng tóm tắt những thành tựu tiêu biểu của cách mạng công nghiệp theogợiý: tên phát minh, người phát minh, thời gian và đặc điểm nổi bật.
Trả lời:
Vận dụng 2 (trang 15) Lịch Sử 8 Cánh Diều Bài 2: Sưu tầm các hình ảnh về tác động của cách mạng công nghiệp đối với sản xuất và đời sống. Giới thiệu những hình ảnh đó với thầy cô và bạn học.
Tham khảo:
