I. Tính chất của nước biển và đại dương
Câu hỏi mục I SGK Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 57): Dựa vào bảng 13 và thông tin trong bài, em hãy:- Trình bày đặc điểm nhiệt độ và độ muối trung bình của nước biển và đại dương.
- Cho biết nhiệt độ và độ muối của nước biển và đại dương thay đổi như thế nào.
Trả lời:
* Đặc điểm nhiệt độ và độ muối trung bình của nước biển và đại dương:
- Nhiệt độ:
+ Nhiệt độ trung bình trên bề mặt đại dương thế giới: 17,5oC.
+ Biên độ nhiệt năm của nước biển và đại dương không lớn, đặc biệt ở khu vực ngoài khơi và vùng vĩ độ thấp.
- Độ muối:
+Độ muối trung bình: 35‰, thay đổi theo không gian.
+ Độ muối là do nước sông hoà tan các loại muối từ đất, đá trong lục địa đưa ra.
* Sự thay đổi nhiệt độ và độ muối của nước biển và đại dương:
- Nhiệt độ: thay đổi phụ thuộc vào vị trí địa lí, điều kiện khí hậu và các yếu tố tự nhiên khác:
+ Xích đạo là 27 - 29oC, ở ôn đới là 15 - 16oC, ở hàn đới là dưới 1oC.
+ Ở các biển, nhiệt độ trung bình trên bề mặt cũng rất khác nhau: biển Đen là 26oC, biển Ban-tích (Baltic) là 17oC, biển Ba-ren (Barents) là 3oC,...
- Độ muối: thay đổi tuỳ thuộc vào lượng nước sông chảy vào biển, độ bốc hơi và lượng mưa:
=> Ví dụ: độ muối của Biển Đông là khoảng 33‰, biển Địa Trung Hải là 39‰, Biển Đỏ là 45‰,...
II. Sóng biển và thủy triều
1. Sóng biển
Câu hỏi mục 1 SGK Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 58): Dựa vào hình 13.1 và thông tin trong bài, em hãy:- Trình bày khái niệm về sóng biển.
- Giải thích nguyên nhân hình thành sóng biển.
- Khái niệm: Là hình thức dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng.
- Nguyên nhân
+ Gió là nguyên nhân chủ yếu tạo ra sóng. Sức gió thổi mạnh, thời gian tồn tại dài và diện tích mặt biển, đại dương lớn thì sóng biển càng lớn.
+ Sóng thần là do động đất ở ngoài biển và đại dương có thể gây ra sóng thần.
2. Thủy triều
Câu hỏi mục 2 SGK Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 58): Dựa vào hình 13.2, hình 13.3 và thông tin trong bài, em hãy:- Trình bày nguyên nhân hình thành thủy triều.
- Nhận xét về vị trí của Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất khi có triều cường và triều kém.
Trả lời:
- Nguyên nhân hình thành thủy triều: do ảnh hưởng của sức hút Mặt Trăng, Mặt Trời và lực li tâm của Trái Đất.
- Vị trí của Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất:
+ Khi triều cường: Mặt Trăng, Mặt Trời và Trái Đất thẳng hàng.
+ Khi triều kém: Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất vuông góc.
III. Dòng biển
Câu hỏi mục III SGK Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 59): Dựa vào hình 13.4 và thông tin trong bài, em hãy trình bày:- Khái niệm dòng biển (hải lưu).
- Nguồn gốc xuất phát, hướng di chuyển của các dòng biển nóng và dòng biển lạnh.
Trả lời:
- Dòng biển là dòng nước di chuyển trong các biển và đại dương tương tự như các sông ở trong lục địa.
- Đặc điểm:
+ Dòng biển nóng thường phát sinh ở hai bên đường Xích đạo chảy theo hướng tây, gặp lục địa chuyển hướng chảy về cực.
+ Dòng biển lạnh thường xuất phát từ vĩ tuyến 30 - 40o gần bờ đông các đại dương chảy về Xích đạo.
+ Dòng biển nóng, lạnh hợp lại thành vòng hoàn lưu ở mỗi bán cầu.
+ Ở Bắc Bán Cầu có dòng biển lạnh xuất phát từ cực men theo bờ Tây các đại dương chảy về Xích đạo.
+ Các dòng biển nóng, lạnh đối xứng nhau qua bờ đại dương.
IV. Vai trò của biển và đại dương đối với sự phát triển kinh tế - xã hội
Câu hỏi mục IV SGK Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 60): Dựa vào hình 13.5 và thông tin trong bài, em hãy:- Kể tên một số hoạt động kinh tế, khai thác tài nguyên biển và đại đương.
- Trình bày vai trò của biển và đại đương đối với phát triển kinh tế - xã hội.
Trả lời:
* Một số hoạt động kinh tế, khai thác tài nguyên biển và đại đương:
- Kinh tế hàng hải (vận tải biển và dịch vụ cảng biển)
- Khai thác hải sản.
- Nuôi trồng thuỷ sản trên biển.
- Khai thác dầu khí và tài nguyên khoáng sản biển khác.
- Du lịch biển.
- Làm muối.
- Dịch vụ tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn.
- Kinh tế đảo.
* Vai trò của biển và đại đương đối với phát triển kinh tế - xã hội:
- Đối với phát triển kinh tế:
+ Cung cấp nguồn tài nguyên phong phú như sinh vật, khoáng sản,....
+ Là không gian để phát triển các ngành kinh tế như khai thác hải sản, nuôi trồng thủy sản,…
- Đối với xã hội:
+ Tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu kinh tế, xã hội giữa các quốc gia trên thế giới.
+ Là nguồn sinh kế cho cộng đồng cư dân ven biển.
Luyện tập
Luyện tập 1: Hãy lập sơ đồ thể hiện vai trò của biển và đại dương đối với sự phát triển kinh tế - xã hội.Trả lời:
Luyện tập 2: Em hãy phân biệt ba hiện tượng dao động của nước biển và đại dương: sóng, thủy triều, dòng biển.
Trả lời:
Vận dụng
Câu hỏi Vận dụng: Em hãy thu thập những thông tin chứng minh vai trò quan trọng của biển và đại dương đối cới sự phát triển kinh tế - xã hội của nước ta.Trả lời:
Vai trò của biển và đại dương đối cới sự phát triển kinh tế - xã hội của nước ta:
- Đối với kinh tế:
+ Cung cấp nguồn tài nguyên khoáng sản (dầu khí) và hải sản phong phú.
+ Không gian phát triển các ngành kinh tế: khai thác và nuôi trồng hải sản trên biển, du lịch, xây dựng cảng biển,…
- Đối với xã hội:
+ Nước ta có 28/63 tỉnh/thành phố giáp biển => biển là nguồn sinh kế quan trọng cho người dân ven biển.
+ Thuận lợi để giao lưu kinh tế, xã hội với các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á và thế giới.