I. Vỏ địa lí
Câu hỏi mục I SGK Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo Bài 17 (trang 69): Dựa vào hình 17 và thông tin trong bài, em hãy:- Xác định giới hạn của vỏ địa lí ở lục địa và đại dương.
- So sánh sự khác nhau về giới hạn, chiều dày và thành phần cấu tạo giữa vỏ địa lí và vỏ Trái Đất.
Trả lời:
* Giới hạn
- Vỏ địa lí ở lục địa: dưới tầng ô dôn đến phía trên của tầng granit.
- Vỏ địa lí ở đại dương: dưới tầng ô dôn đến phía trên của tầng trầm tích ở đại dương.
* So sánh vỏ Trái Đất và vỏ địa lí
II. Quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của vỏ địa lí
1. Khái niệm
Câu hỏi mục 1 SGK Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo Bài 17 (trang 70): Dựa vào thông tin trong bài, em hãy trình bày khái niệm quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của vỏ địa lí.Trả lời:
- Khái niệm quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của vỏ địa lí: là quy luật về mối quan hệ quy định lẫn nhau giữa các thành phần của toàn bộ cũng như của mỗi bộ phận lãnh thổ trong vỏ địa lí.
2. Biểu hiện
Câu hỏi mục 2 SGK Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo Bài 17 (trang 70): Dựa vào kiến thức đã học và hiểu biết của bản thân, em hãy cho ví dụ về mối quan hệ qua lại, phụ thuộc lẫn nhau giữa các thành phần tự nhiên trong vỏ địa lí.Trả lời:
- Trong trường hợp thảm thực vật bị phá hủy, đất sẽ bị xói mòn mạnh, khí hậu bị biến đổi. Từ đó, kéo theo sự biến đổi của đất (Ví dụ: Từ đất feralit trở thành đất xói mòn trơ sỏi đá).
3. Ý nghĩa thực tiễn
Câu hỏi mục 3 SGK Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo Bài 17 (trang 70): Dựa vào thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy cho biết, con người cần khai thác và sử dụng tự nhiên như thế nào để đảm bảo yêu cầu của sự phát triển bền vững.Trả lời:
- Quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của vỏ địa lí cho chúng ta thấy những hoạt động sản xuất và sinh hoạt của con người đã can thiệp vào các mối liên hệ chặt chẽ giữa các thành phần tự nhiên. Sự can thiệp đó ảnh hưởng tới toàn bộ hoàn cảnh tự nhiên xung quanh, thậm chí có thể dẫn tới những hậu quả trái với ý muốn của con người. Do đó, để khai thác và sử dụng tự nhiên đảm bảo yêu cầu của sự phát triển bền vững thì cần phải nghiên cứu toàn diện điều kiện địa lí của bất kì lãnh thổ nào trước khi sử dụng chúng.
Luyện tập
Luyện tập 1: Cho ví dụ về sự thay đổi khí hậu ảnh hưởng đến chế độ nước của sông ngòi ở miền nhiệt đới.Trả lời:
Ví dụ về sự thay đổi khí hậu ảnh hưởng đến chế độ nước của sông ngòi ở miền nhiệt đới.
* Khi khí hậu nóng ẩm thì làm cho:
- Lượng mưa tăng
- Sông ngồi: lưu lượng nước, dòng chảy tăng
- Địa hình: có nguy cơ xói mòn tăng
- Thổ nhưỡng: lượng phù sa tăng
Luyện tập 2: Việc nghiên cứu toàn diện điều kiện địa lí trước khi khai thác lãnh thổ có ý nghĩa như thế nào trong sử dụng và bảo vệ tự nhiên?
Trả lời:
- Việc nghiên cứu toàn diện điều kiện địa lí trước khi khai thác lãnh thổ giúp chúng ta dự báo được những thay đổi của các thành phần tự nhiên trong lãnh thổ, từ đó đề xuất được những giải pháp sử dụng hợp lí và bảo vệ tự nhiên.
Vận dụng
Câu hỏi Vận dụng: Em hãy sưu tầm tư liệu để viết một báo cáo ngắn về hậu quả của việc phá rừng đầu nguồn đối với môi trường tự nhiên và đời sống của người dân.Gợi ý:
- Học sinh sưu tầm thông tin qua sách, báo hoặc internet.
- Hậu quả của việc phá rừng đầu nguồn đối với đời sống và môi trường tự nhiên:
+ Gây ra các thiên tai như lũ ống, lũ quét, sạt lở đất đá... đe dọa đời sống của dân cư ở vùng chân núi phía dưới.
+ Đất trống đồi trọc gây xói mòn, thoái hóa, bạc màu đất đai, thu hẹp diện tích đất canh tác, giảm hiệu quả sản xuất nông - lâm nghiệp.
+ Phá rừng làm mất nơi cư trú của nhiều loài động vật, suy giảm đa dạng sinh học.
+ Môi trường tự nhiên: mất cân bằng sinh thái, gây hạn hán, giảm mực nước ngầm…