Mở đầu
Câu hỏi mở đầu SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 20 (trang 70): Em bé khi mới sinh có chiều dài trung bình là 50 cm. Theo thời gian, em bé lớn dần thành người trường thành với chiều cao trung bình (của người Việt Nam) là 164,4 cm (ở nam) và 154 cm (ở nữ). Quá trình nào đã giúp con người cũng như các sinh vật khác lớn lên như vậy.
Trả lời:
- Quá trình lớn lên và sinh sản (phân chia) của tế bào đã giúp con người cũng như các sinh vật khác lớn lên.
I. Sự lớn lên của tế bào
Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 20 (trang 70): Quan sát Hình 20.1 và trả lời các câu hỏi:
1. Kích thước tế bào chất và nhân thay đổi thế nào khi tế bào lớn lên?
2. Tế bào có lớn lên mãi được không? Tại sao?
Trả lời:
1. Kích thước tế bào chất và nhân tăng dần lên sau khi tế bào lớn lên.
2. Tế bào không thể lớn lên mãi vì:
- Khi kích thước tế bào gia tăng thì tỉ lệ S/V giảm khiến cho quá trình trao đổi chất với môi trường giảm.
- Ngoài ra, khi tế bào có kích thước lớn thì khả năng kiểm soát của nhân đối với hoạt động của tế bào giảm (khi kích thước lớn thì sẽ tốn nhiều thời gian trong việc truyền thông tin từ phần này đến phần kia của tế bào).
→ Những điều này khiến cho tế bào gặp khó khăn trong việc sinh trưởng, phản ứng với những biến đổi của môi trường. Do đó, tế bào chỉ lớn lên tới một kích thước nhất định rồi phân chia tạo thành 2 tế bào.
II. Sự sinh sản (phân chia) của tế bào
Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 20 (trang 70): Quan sát Hình 20.1 và 20.2 để trả lời các câu hỏi sau:
1. Khi nào thì tế bào phân chia?
2. Cơ thể chúng ta gồm hàng tỉ tế bào được hình thành nhờ quá trình nào?
Trả lời:
1. Khi tế bào lớn lên đến một kích thước nhất định sẽ phân chia thành hai tế bào con.
2. Cơ thể ta gồm hàng tỉ tế bào được hình thành nhờ quá trình sinh sản của tế bào. Đó là quá trình phân chia từ 1 tế bào thành 2 tế bào.
III. Ý nghĩa của sự lớn lên và sinh sản tế bào
Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 20 (trang 71): Quan sát hình 20.3 và cho biết cây ngô lớn lên nhờ quá trình nào?
Trả lời:
- Cây ngô lớn lên nhờ quá trình sinh sản của tế bào
Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 20 (trang 71): Quan sát hình 20.3 và 20.4, thảo luận và trả lời câu hỏi:
a) Sự sinh sản tế bào có ý nghĩa gì?
b) Nhờ quá trình nào cơ thể có được những tế bào mới để thay thế cho những tế bào già, các tế bào chết, tế bào bị tổn thương?
Trả lời:
a) Sự sinh sản tế bào làm tăng số lượng tế bào, giúp cơ thể lớn lên (sinh trưởng) và phát triển, ngoài ra còn thay thế các tế bào già, các tế bào bị tổn thương trong quá trình sống hàng ngày.
b) Nhờ có quá trình sinh sản tế bào mà các tế bào già, tế bào chết, tế bào bị tổn thương được thay thế.