Giải SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34: Thực vật

Mở đầu

Câu hỏi mở đầu SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 115): Quan sát hình trên và kể tên những loài thực vật trong hình mà em biết. Em có nhận xét gì về môi trường sống của chúng.

Trả lời:

- Các loài thực vật trong hình: cây súng, cây dừa, cây chuối, cây đa, cỏ, ...

- Chúng sống ở trên mặt đất và dưới nước.

I. Đa dạng thực vật

Câu hỏi 1 SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 115): Dựa vào số liệu bảng bên, em hãy nhận xét về số lượng loài của mỗi ngành thực vật.

Trả lời:

- Trong các loài thực vật, số lượng các loài thuộc ngành Hạt kín là nhiều nhất và số lượng ít nhất là các loài thuộc ngành Hạt trần.

Câu hỏi 2 SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 116): Quan sát hình 34.1 và 34.2, nhận xét về kích thước và môi trường sống của thực vật.

Trả lời:

- Kích thước của các loài thực vật khác nhau là khác nhau. Có loài có kích thước chỉ vài milimet, có loài lại có kích thước đến vài met.

- Thực vật sống ở mọi nơi xung quanh chúng ta, chúng sống ở trên mặt nước, sống ở vùng nước lợ, sống ở các sa mạc cằn cỗi, ...

II. Các nhóm thực vật

1. Thực vật không có mạch

Câu hỏi 1 SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 117): Ở những nơi khô hạn, có nắng chiếu trực tiếp thì rêu có sống được không? Vì sao?

Trả lời:

- Ở những nơi khô hạn, có nắng chiếu trực tiếp thì rêu không sống được. Vì rêu chỉ sống được ở môi trường ẩm ướt, ít ánh sáng.

Câu hỏi 2 SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 117): Để tránh rêu mọc ở chân tường, sân, bậc thềm gây trơn trượt và mất thẩm mĩ, chúng ta cần làm gì?

Trả lời:

* Để tránh rêu mọc ở chân tường, sân, bậc thềm gây trơn trượt và mất thẩm mĩ, chúng ta cần:

- Sử dụng sơn tường có khả năng chống rêu mốc.

- Thường xuyên cọ rửa sân, bậc thêm.

- Tránh để chân tường, sân, bậc thềm bị ẩm thấp.

- Phát quang cành lá rậm rạp xung quanh (nếu có).

2. Thực vật có mạch

Câu hỏi 1 SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 118): Quan sát Hình 34.4, cho biết cơ quan sinh dưỡng của dương xỉ có những đặc điểm gì?

Trả lời:

* Cơ quan sinh dưỡng của dương xỉ gồm:

- Rễ: rễ chùm, gồm nhiều rễ con dài gần bằng nhau, thường mọc tủa ra từ gốc thân thành một bộ rễ.

- Thân: có màu nâu, có phủ những lông nhỏ.

- Lá: ở mặt dưới là có những màu xanh đến màu nâu đậm. Lá non đầu là cuộn tròn lại.

Câu hỏi 2 SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 118): Quan sát hình 34.5, hãy nêu những đặc điểm giúp em biết được cây thông là cây hạt trần.

Trả lời:

* Đặc điểm giúp nhận biết cây thông là cây hạt trần là:

- Chưa có hoa và quả.

- Hạt nằm lộ trên lá noãn hở.

Câu hỏi 3 SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 118): Kể tên một số loài thực vật hạt kín mà em biết. 

Trả lời:

- Một số loài thực vật hạt kín: chanh, quýt, nho, lúa, lạc, đỗ, ...

Hoạt động SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 119): Thảo luận nhóm và hoàn thành các yêu cầu sau:

1. So sánh các ngành thực vật về môi trường sống, cấu tạo đặc trưng (cơ quan sinh dưỡng, cơ quan sinh sản) hình thức sinh sản.

2. Sắp xếp các loài thực vật: rêu tường, lúa, đậu tương, bèo ong, hoa hồng, vạn tuế, bưởi, thông, cau vào các ngành thực vật phù hợp theo mẫu bảng sau. Giải thích tại sao em lại sắp xếp như vậy.

Trả lời:

1. So sánh các ngành thực vật về môi trường sống, cơ quan sinh dưỡng, cơ quan sinh sản:

2.

- Giải thích sự sắp xếp: Có sự sắp xếp vào các nhóm như vậy là vì mỗi loài thực vật đều mang đặc điểm chung của các ngành đó.

+ Rêu tường được xếp vào ngành rêu vì chưa có rễ thật và mạch dẫn.

+ Bèo ong được xếp vào ngành dương xỉ vì có hệ mạch; rễ, thân, lá thật; lá non thường cuộn ở đầu.

+ Vạn tuế, thông được xếp vào ngành Hạt trần vì hạt nằm trên lá noãn, không có hoa.

+ Lúa, đậu tương, hoa hồng, bưởi, cau được xếp vào ngành Hạt kín vì hạt được bảo vệ trong quả và có hoa.

III. Vai trò của thực vật

1. Vai trò đối với môi trường

Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 119): Đọc thông tin trên và quan sát hình 34.8, cho biết việc trồng cây trong nhà có tác dụng gì? Kể thêm một số cây nên trồng trong nhà mà em biết.

Trả lời:

* Trồng cây trong nhà có những ích lợi:

- Hút bụt, thanh lọc không khí, giảm nhiệt độ trong nhà, tạo cảm giác mát mẻ cho ngôi nhà.

- Tạo tính thẩm mỹ cho ngôi nhà.

- Giảm hiệu ứng nhà kính.

Hoạt động 1 SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 120): Quan sát hình 34.9, so sánh lượng chảy của dòng nước mưa trên mặt đất ở nơi có rừng (hình 34.9a) với đồi trọc (hình 34.9) và giải thích tại sao lại có sự khác nhau đó. Lượng chảy của dòng nước mưa có ảnh hưởng như thế nào đến độ màu mỡ và khả năng giữ nước của đất? Từ đó cho biết đất có rừng che phủ hay đất trên đồi, núi trọc dễ bị xói mòn, sạt lở, hạn hán hơn.

Trả lời:

- Nhận xét lượng chảy của dòng nước mưa: Lượng chảy của dòng nước mưa ở nơi có rừng nhỏ hơn rất nhiều so với lượng nước chảy ở đồi trọc.

- Giải thích về sự khác nhau về lượng chảy của dòng nước mưa: Ở nơi có rừng, nhờ có sức cản của tán cây đã cản bớt sức nước chảy nên lượng chảy của dòng nước mưa trên mặt đất sẽ giảm. Ngược lại, ở đồi trọc, do không có tán cây cản sức nước nên nước mưa rơi thẳng xuống khiến lượng chảy của dòng nước mưa trên mặt đất sẽ nhanh và mạnh.

- Lượng chảy của dòng nước mưa lớn sẽ rửa trôi đất màu, làm đất bị xói mòn; và cũng do nước chảy nhanh và mạnh nên đất không kịp ngấm nước (khả năng giữ nước của đất giảm).

- Đất có cây sẽ được tầng thảm mục và rễ cây giữ nước, đồi trọc sẽ không có khả năng giữ nước.

→ Đất trên đồi, núi trọc sẽ dễ bị xói mòn, sạt lở, hạn hán hơn.

Hoạt động 2 SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 120): Quan sát hình 34.10 và nêu một số thiên tai ở nước ta. Theo em, nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng thiên tai ngày càng gia tăng? Hãy đề xuất các biện pháp nhằm hạn chế tình trạng trên.

Trả lời:

- Một số thiên tai ở nước ta: sạt lở đất, lũ lụt, hạn hán.

- Nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiên tai ngày càng gia tăng là:

+ Hiệu ứng nhà kính

+ Tình trạng phá rừng gia tăng

+ Cháy rừng

+ Biến đổi khí hậu

+ Lượng khí thải gia tăng

- Biện pháp:

+ Trồng nhiều cây xanh, phủ xanh đất trống đồi trọc.

+ Bảo vệ rừng, ngăn chặn khai thác rừng, phá rừng bừa bãi.

2. Vai trò của thực vật đối với động vật và con người

Câu hỏi 1: Hình 34.11 cho ta biết những vai trò gì của thực vật?

Trả lời:

* Vai trò của thực vật:

- Làm nơi ở cho động vật

- Cung cấp thức ăn cho động vật

Câu hỏi 2 SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 121): Em hãy kể tên một số loài động vật ăn thực vật và loại thức ăn của chúng.

Trả lời:

- Ví dụ: trâu ăn cỏ, gà ăn rau, khỉ ăn lá cây, hoa quả, ...

Hoạt động SGK Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức Bài 34 (trang 121): Quan sát hình 34.12 và hoàn thành bảng theo mẫu sau. Có thể viết thêm các cây mà em biết.

Trả lời: