Trước khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 106): Nêu một số tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố kì ảo mà bạn biết. Chia sẻ cảm nghĩ của bạn về yếu tố kì ảo ở một tác phẩm trong số đó.
Trả lời:
- Truyện Kiều của Nguyễn Du có các yếu tố kì ảo liên quan đến tâm linh như: tiên, phật, linh hồn, giấc mộng,… tạo nên sự hấp dẫn cho người đọc và cũng là thể hiện tư tưởng, quan niệm của tác giả về con người.
- Harry Potter của J.K. Rowling là một series truyền về những phù thủy của nước anh.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 106): Theo bạn, con người cần phải ứng xử với thiên nhiên như thế nào?
Trả lời:
- Con người cần ứng xử với thiên nhiên một cách trách nhiệm, hài hòa và bền vững. Điều này thể hiện qua các hành động cụ thể như bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên thiên nhiên hợp lý, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và sống hòa hợp với thiên nhiên. Bảo vệ môi trường bao gồm hạn chế rác thải, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ nguồn nước, bảo vệ rừng và bảo vệ động vật hoang dã. Sử dụng tài nguyên thiên nhiên hợp lý bao gồm khai thác có kế hoạch, có khoa học, áp dụng biện pháp bảo vệ môi trường trong quá trình khai thác và tìm kiếm nguồn năng lượng tái tạo thay thế. Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường bằng cách tuyên truyền, giáo dục, tham gia hoạt động bảo vệ môi trường và hỗ trợ các tổ chức bảo vệ môi trường. Sống hòa hợp với thiên nhiên bằng cách tìm hiểu về thiên nhiên, hiểu giá trị và tầm quan trọng của nó, sống gần gũi với thiên nhiên và trân trọng, yêu quý thiên nhiên. Chung tay hành động để bảo vệ môi trường, bảo vệ thiên nhiên là trách nhiệm của mỗi cá nhân và toàn xã hội. Hãy có ý thức trách nhiệm với cộng đồng và thế hệ tương lai để bảo vệ môi trường sống trong lành, an toàn cho chính bản thân và cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Đọc văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 106): Chi tiết nói về sự chuyển đổi tâm trạng đột ngột của nhân vật có thể báo hiệu điều gì?
Trả lời:
- Sự biến đổi đột ngột của tâm trạng báo hiệu sự thay đổi nội tâm của nhân vật, nhân vật bắt đầu nhận thức được sai lầm của bản thân, nhận thức được sự thay đổi trong cá nhân, từ đó sẽ có bước ngoạt trong nhận thức để nhìn nhận sự việc theo một cách mới.
Câu 2 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 107): Theo dõi: sự tương phản giữa suy nghĩ của nhân vật và đời sống của đàn khỉ trong rừng?
Trả lời:
- Trước khi bắn khỉ, ông Diểu mang trong mình tâm lý háo hức, sung sướng của một chuyến đi săn. Ông coi khỉ là con mồi, là vật thể để thể hiện bản lĩnh phái mạnh. Tuy nhiên, sau khi chứng kiến cảnh gia đình khỉ đau khổ vì mất đi người cha, ông Diểu dần cảm thấy bối rối, hối hận. Nỗi ám ảnh về tiếng kêu thảm thiết của khỉ cái và hình ảnh những đứa con khỉ mồ côi khiến ông không ngừng day dứt. Ông nhận ra sự tàn nhẫn của hành động săn bắn và sự vô giá của những sinh mạng trong thiên nhiên.
Khác với suy nghĩ của ông Diểu, đời sống của đàn khỉ gắn liền với sự hòa hợp với thiên nhiên. Chúng tự do sinh sống trong rừng sâu, kiếm ăn và vui đùa trong môi trường tự nhiên. Tuy nhiên, cuộc sống bình yên của đàn khỉ bị đe dọa bởi hoạt động săn bắn của con người. Nỗi lo âu, sợ hãi luôn hiện diện trong tâm trí chúng, và nỗi đau mất đi người thân là vết thương không dễ gì phai mờ. Sự mâu thuẫn và tương phản giữa suy nghĩ của nhân vật và đời sống của đàn khỉ thể hiện rõ nét qua hành động của họ. Ông Diểu, vì thú vui cá nhân, đã xâm phạm vào môi trường sống của khỉ, gây ra nỗi đau và sự mất mát cho chúng. Ngược lại, đàn khỉ dù bị đe dọa nhưng vẫn cố gắng bảo vệ bản thân và gia đình, sống hòa hợp với thiên nhiên.
Câu 3 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 108): Chú ý: sự mâu thuẫn trong các hành động của các nhân vật.
Trả lời:
Phân tích sự mâu thuẫn trong các hành động của nhân vật ông Diểu trong "Muối của rừng":
1. Mâu thuẫn giữa hành động và suy nghĩ ban đầu:
- Hành động: Ông Diểu đi săn khỉ với mục đích bảo vệ mùa màng.
- Suy nghĩ: Ông Diểu coi khỉ là loài vật hoang dã, cần phải tiêu diệt.
2. Mâu thuẫn giữa hành động và suy nghĩ sau khi chứng kiến cảnh con khỉ mẹ hy sinh:
- Hành động: Ông Diểu hối hận, thương xót cho bầy khỉ.
- Suy nghĩ: Ông Diểu nhận thức được sự tàn nhẫn của hành động săn bắn.
3. Mâu thuẫn giữa lời nói và hành động:
- Lời nói: Ông Diểu nói rằng sẽ không bao giờ đi săn khỉ nữa.
- Hành động: Ông Diểu vẫn tiếp tục đi săn khỉ.
4. Mâu thuẫn giữa ý thức và bản năng:
- Ý thức: Ông Diểu biết rằng hành động săn bắn khỉ là sai trái.
- Bản năng: Ông Diểu vẫn bị thôi thúc bởi bản năng sinh tồn và mong muốn bảo vệ mùa màng.
Lý giải sự mâu thuẫn:
- Sự tác động của hoàn cảnh: Ông Diểu sống trong một môi trường mà con người phải thường xuyên đối mặt với thiên nhiên hoang dã.
- Sự thiếu hiểu biết: Ông Diểu không hiểu được đời sống và tình cảm của loài khỉ.
- Sự yếu đuối của con người: Ông Diểu không đủ mạnh mẽ để vượt qua bản năng và hoàn cảnh.
Ý nghĩa:
- Sự mâu thuẫn trong các hành động của nhân vật ông Diểu thể hiện sự phức tạp của tâm lý con người.
- Tác phẩm giúp người đọc nhận thức được tác động tiêu cực của con người đến thiên nhiên.
- Tác phẩm kêu gọi con người cần chung tay bảo vệ thiên nhiên và môi trường sống của các loài động vật.
Câu 4 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 108): Chú ý: sự thay đổi điểm nhìn và cách đánh giá về ông Diểu.
Trả lời:
- Sự thay đổi trong cách nhìn nhận và đánh giá về ông Diểu phản ánh sự trưởng thành trong tư duy của độc giả. Họ đã học cách nhìn nhận con người từ nhiều góc độ khác nhau, với sự khách quan và toàn diện. Đồng thời, họ cũng đã phát triển khả năng thông cảm và sẵn lòng chia sẻ với những khó khăn và mâu thuẫn trong cuộc sống của người khác.
Câu 5 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 108): Chú ý: Theo dõi sự tự đánh giá của ông Diểu về chính mình.
Trả lời:
- Thoạt đầu, ông Diểu hiện lên như một thợ săn lão luyện, dày dặn kinh nghiệm, mang trong mình bản năng săn mồi mạnh mẽ. Hình ảnh ông Diểu cầm súng đi vào rừng hiện lên đầy tự tin và bản lĩnh. Ông say mê với thú vui săn bắn, coi đó là cách thể hiện bản lĩnh đàn ông và kiếm sống. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài mạnh mẽ ấy, ông Diểu che giấu những góc khuất trong tâm hồn, sự chai sạn và thiếu đi sự trân trọng đối với thiên nhiên. Bắt đầu từ việc bắn chết con khỉ đực, những mâu thuẫn nội tâm trong ông Diểu dần bộc lộ. Chứng kiến cảnh gia đình khỉ đau khổ, đặc biệt là hình ảnh con khỉ con liều mình cứu mẹ, ông Diểu chìm trong hối hận và ân hận. Nỗi ám ảnh về tiếng kêu thảm thiết của con khỉ cái in sâu vào tâm trí, khiến ông không thể nào nguôi ngoai. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hành trình tự khám phá của ông Diểu. Lòng trắc ẩn thức tỉnh trong ông, khiến ông nhận thức được sự tàn nhẫn và thiếu đi lòng nhân ái trong hành động của mình. Ông cảm nhận được sự đau đớn, mất mát của gia đình khỉ, từ đó nhìn nhận bản thân một cách khách quan và tỉnh táo hơn.
Câu 6 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 109): Hình dung cảnh tượng được miêu tả ở đoạn này.
Trả lời:
- Cảnh tượng được miêu tả ở đoạn này là cảnh tượng ông Diểu rùng mình khi nghe thấy tiếng rú thê thảm của con khỉ nhỏ, ông có những thay đổi đột ngột về cảm xúc, ông kinh hoàng bởi cảnh vật dưới vực thật ngút ngàn, heo hút, ong dâng lên cảm xúc sợ hãi tột cùng. Và có lẽ từ lúc thơ ấu tới ông mới có lần bỏ chạy như ma đuổi như lần này.
Câu 7 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 109): Vì sao khi đối với một Hõm Chết, nhân vật lại nghĩ đến “ma”? Theo dõi tâm trạng của ông Diểu trước những “sự lạ” của tiếp theo.
Trả lời:
- Ý nghĩa của việc nhân vật nghĩ đến “ma”: Hõm Chết và "ma" có thể được hiểu là biểu tượng của những nỗi sợ hãi và lo lắng ẩn sâu trong tâm hồn con người. Hành trình tự tìm hiểu bản thân: Việc đương đầu với "ma" trở thành một hành trình khám phá bản thân, vượt qua những giới hạn tâm trí và tinh thần của bản thân.
- Tâm trạng của ông Diểu trước những “sự lạ” chính là lo lắng, hoang mang sau đó là tò mò, muốn khám phá và cuối cùng là bình tĩnh, chấp nhận.
Câu 8 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 110): Điều gì khiến ông Diểu chưa chịu bỏ cuộc.
Trả lời:
- Niềm tin vào sự may mắn khiến ông Diểu tin rằng mình sẽ gặp được may mắn, Sự tham lam là bản năng của một thợ săn lão luyện, khiến ông Diểu mong muốn bắt được con khỉ , con mồi quý hiếm và có giá trị cao trên thị trường, để kiếm lời. Lòng tự trọng cao của ông Diểu không cho phép ông thua cuộc.
Câu 9 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 110): Ông Diểu đã chứng kiến những “sự lạ” nào? Dự đoán những hành động tiếp theo của nhân vật.
Trả lời:
- Những “sự lạ” mà ông Diểu đã chứng kiến: hòn đá biết nói, con khỉ trắng kì bí, hiện tượng kỳ ảo.
- Dự đoán: Có thể là ông Diểu sẽ tiếp tục truy lùng con khỉ trắng. Có thể sẽ khám phá bí mật của Hõm Chết. Cũng có thể là ông sẽ bỏ cuộc về nhà với sự hối hận sau sắc.
Câu 10 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 111): Ông Diểu đang đối diện với tình thế gì?
Trả lời:
- Ông Diểu đang đang đối mặt với tình thế một là lũ mối có thể cắn sạch đồ của ông.
Câu 11 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 111): Theo bạn tình huống này có thường xảy ra không?
Trả lời:
- Tình huống này ít khi xảy ra.
Câu 12 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 112): Chú ý: chi tiết hoa tử huyền.
Trả lời:
- Người nào gặp hoa tử huyền sẽ gặp may mắn. Hoa này màu trắng, vị mặn, bé bằng đầu tăm, người ta vẫn gọi hoa này là muối của rừng. Khi rừng kết muối, đấy là điềm báo đất nước thanh bình, mùa màng phong túc.
Sau khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 113): Giữa nhan đề “Muối của rừng” và nội dung câu chuyện có liên quan với nhau như thế nào?
Trả lời:
- Tiêu đề "Muối của rừng" không chỉ là một từ ngữ ngẫu nhiên, mà nó chứa đựng một ý nghĩa sâu xa và một liên kết sâu sắc với cốt truyện. Nó là một cảnh báo về sự phức tạp và những bí ẩn trong rừng sâu. Cái tên đó là một thước đo cho sự bí ẩn và sức mạnh của tự nhiên, đồng thời là một lời nhắc nhở về việc không ngừng khám phá và học hỏi trong cuộc sống.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 113): Hành trình đi săn của ông Diểu cũng là hành trình trải nghiệm và nhận thức. Bạn hãy kể tóm tắt hành trình bằng sơ đồ.
Trả lời:
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 113): Ông Diểu đã có những suy nghĩ gì khi chứng kiến đời sống của đàn khỉ trong khu rừng mùa xuân? Bạn có đồng tình với những ý nghĩ đó không? Tại sao?
Trả lời:
- Những suy tư của ông Diểu khi chứng kiến cuộc sống của đàn khỉ trong khu rừng mùa xuân rất đáng quý trọng. Điều này gợi nhắc cho chúng ta về tầm quan trọng của việc học hỏi và nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường và sự sống của các loài động vật.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 113): Từ lúc đến Hõm Chết, những sự kiện kỳ lạ đã làm cho ông Diểu thay đổi cảm xúc và suy nghĩ như thế nào?
Trả lời:
* Lo lắng, sợ hãi:
- Khi nghe những lời đồn thổi về Hõm Chết, ông Diểu cảm thấy lo lắng và do dự.
- Tiếng hú rợn tóc gáy, khiến ông hoang mang, sợ hãi.
* Tham lam, liều lĩnh:
- Dù vậy, ông nhìn thấy con khì đực mình bắn ở gần cạnh
- Lòng tham lam khiến ông liều lĩnh, tìm đường đê đem con khỉ xuống dưới núi
* Dần dần thay đổi:
* Thức tỉnh, giác ngộ:
- Ông thấy con khỉ cái lẽo đeo theo sau mình kể từ khi ở Hõm Chết. Sau khi băng bó, ông quyết định tha chết cho nó.
- Khi nhìn thấy hoa tử huyền nở rộ, ông Diểu cảm nhận được sức sống mãnh liệt của thiên nhiên.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 113): Bạn suy nghĩ gì về chi tiết “Hoa tử huyền” xuất hiện ở cuối truyện?
Trả lời:
- Chi tiết về "hoa tử huyền" không chỉ là một yếu tố nghệ thuật quan trọng, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên thành công của tác phẩm "Muối của rừng": sự hy vọng về việc tái sinh, biểu tượng cho vẻ đẹp thuần khiết và đồng thời nâng cao giá trị nghệ thuật của tác phẩm. Điều này xuất phát từ việc chi tiết này mang đầy ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, giúp tác giả truyền đạt chủ đề tư tưởng và gửi gắm thông điệp ý nghĩa đến người đọc một cách hiệu quả.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 113): Phân tích sự tương phản về diện mạo và tình thế của ông Diểu ở đầu truyện và cuối truyện, từ đó, làm rõ thông điệp của tác phẩm.
Trả lời:
- Trước khi đi săn, ông mang trong mình sự hào hứng. Tiết trời đẹp đẽ của màu xuân khi muôn vật căng tràn sức sống và khí trời trong lành, mát mẻ. Thêm nữa là đứa con học ở nước ngoài gửi về biếu ông khẩu súng hai nòng. Ông chuẩn bị rất chu đáo chu chuyến đi săn của bản thân mình. Đoạn cuối của truyện, sau khi từ Hõm Chết trở về, người ông đầy vết thương. Ông trần nuồng nỗng đi xuống dưới núi, hòa vào làn mưa xuân sau khi thả con khỉ đực về với tự nhiên.
Câu hỏi 7 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức - Soạn bài Muối của rừng (trang 113): Những chi tiết kì ảo của Muối của rừng điểm gì khác với chi tiết kì ảo trong Đền thiêng cửa bể?
Trả lời:
- Cả "Muối của rừng" và "Đền thiêng cửa bể" đều sử dụng chi tiết kì ảo để thể hiện chủ đề và thông điệp của mình. Tuy nhiên, cách mà hai tác phẩm này sử dụng chi tiết này lại khác nhau, phản ánh phong cách sáng tạo riêng của từng tác giả.
Kết nối đọc - viết
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về vai trò của yếu tố kì ảo trong truyện ngắn Muối của rừng
Đoạn văn tham khảo
Chi tiết sương mù cuồn cuộn sau khi chú khỉ con rơi xuống vách đá và cất lên tiếng kêu thảm thiết không chỉ gợi lên khung cảnh lạnh lẽo, ảm đạm mà còn thể hiện nội tâm bối rối, hoang mang của ông Diểu. Sương mù như che phủ tất cả, khiến con người ta mất phương hướng, lạc lối, cũng như chính ông Diểu đang chìm trong sự hối hận và day dứt sau hành động sai trái của mình. Hình ảnh hoa tử huyền nở rộ cuối câu chuyện mang ý nghĩa tượng trưng cho điều tốt đẹp, cho sự may mắn và ấm no. Loài hoa quý hiếm này mọc lên từ nơi ông Diểu đã gieo rắc tội lỗi, như lời nhắn nhủ về sự thức tỉnh, hướng thiện của con người. Hoa tử huyền như khẳng định niềm tin vào chiến thắng của cái thiện, tạo nên khung cảnh huyền thoại và đầy sức sống, gieo hi vọng về một tương lai tươi sáng hơn. Những chi tiết nghệ thuật độc đáo này góp phần làm nổi bật chủ đề nhân sinh sâu sắc của tác phẩm. Khi con người ngày càng bị tha hóa, những giá trị đạo đức bị phá hủy, câu chuyện "Muối của rừng" như một lời cảnh tỉnh về hậu quả của lòng tham lam, tàn ác. Hành trình đi tìm lại cái thiện của ông Diểu, từ hối hận, ân hận đến thức tỉnh, giác ngộ, là bài học quý giá cho mỗi người về lòng trắc ẩn, yêu thương thiên nhiên và ý thức bảo vệ môi trường sống.