Đọc hiểu
Đọc hiểu 1 SGK Ngữ văn 10 CD - Soạn bài Ra-ma buộc tội (trang 28): Hình dung bối cảnh Ra-ma và Xi-ta gặp lại nhauTrả lời:
→ Ra-ma và Xi-ta gặp nhau trong bối cảnh dưới một bầu không khí nặng nề, trang trọng như một phiên tòa phán xử.
* Về phía Ra-ma:
– Xi-ta đứng trước mọi người trong cộng đồng như một bị cáo
– Ra-ma ngự trên ngôi như một vị thủ lĩnh, một quan tòa có quyền kết án.
– Ra-ma trong tư cách kép: Một người chồng – một người anh hùng, một đức vua
– Ra-ma trong ràng buộc kép: bổn phận người chồng nhưng vẫn phải giữ tròn bổn phận của một đức vua, anh hùng
* Về phía Xi-ta:
– Xa chồng, quỷ vương dụ dỗ, nàng phải đấu tranh giữ trinh tiết
– Được giải cứu, nàng rất vui mừng và hạnh phúc
Đọc hiểu 2 SGK Ngữ văn 10 CD - Soạn bài Ra-ma buộc tội (trang 29): Lời nói và tình cảm của Ra-ma có gì mâu thuẫn?
Trả lời:
– Ra-ma với tư cách người chồng, tư cách đức vua, người anh hùng buộc Ra-ma dù rất yêu thương vợ vẫn phải giữ bổn phận người đứng đầu cộng đồng.
– Với tư cách ấy, chàng ở trong một hoàn cảnh vô cùng khó xử: Thấy vợ với khuôn mặt bông sen với những cuộn tóc lượn sóng đứng trước mặt, lòng Ra-ma đau như dao cắt.
– Sợ tai tiếng, chàng bèn nói với nàng, trước mặt những người khác với những lời lạnh nhạt.
– Nhưng lời chàng nói không phải nỗi lòng sâu kín của chàng.
Đọc hiểu 3 SGK Ngữ văn 10 CD - Soạn bài Ra-ma buộc tội (trang 30): Tâm trạng của Xi-ta như thế nào?
Trả lời:
– Nghe những lời giận dữ đó của Ra-ma, Xi-ta đau đớn đến nghẹt thở, như một cây dây leo bị vòi voi quật nát. Nàng xấu hổ cho số kiếp của nàng, muốn tự chôn vùi cả hình hài thân xác của mình, nước mắt nàng đổ ra như suối.
– Nỗi đau của Xi-ta là nỗi đau đánh mất danh dự của con người trước cộng đồng. Xi-ta thay đổi cách xưng hô từ thân mật tới xa cách: chàng – thiếp, Đức vua, Người- ta, Xi ta bước vào ngọn lửa cầu xin thần lửa bảo vệ và chứng minh cho tấm lòng trong sạch của nàng.
Đọc hiểu 4 SGK Ngữ văn 10 CD - Soạn bài Ra-ma buộc tội (trang 32): Thái độ của Xi-ta khi bước lên giàn lửa có gì đặc biệt?
Trả lời:
– Sau khi cúi lạy chư thần, đấng Bra-ma và thần lửa A-nhi làm chứng phù hộ cho sự trong trắng của mình. Xi-ta bước lên giàn lửa với thái độ bình thản và gửi một lời cầu nguyện đến thần lửa A-nhi (vị thần tượng trưng cho sự quang minh chính đại) rồi dũng cảm bước vào dàn lửa không hề nao núng. Nàng sẵn sang từ bỏ tấm thân mình cho ngọn lửa để chứng minh sự trong sạch của bản thân.
– Cuối cùng, vì nàng trung trinh sắt son nên thần Lửa A-nhi đã không thiêu đốt nàng. Thân hình nàng rực rỡ như đóa sen xòe cánh nhụy vàng tỏa hương thơm.
Câu hỏi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 10 CD - Soạn bài Ra-ma buộc tội (trang 32): Văn bản Ra-ma buộc tội kể về sự kiện gì? Bối cảnh diễn ra sự kiện ấy như thế nào?Trả lời:
Văn bản Ra-ma buộc tội kể về câu chuyện tại vương quốc Kô-sa-la, có hoàng tử Ra-ma lên ngôi vì tài, đức vua cha Da-xa-ra-tha định nhường ngôi nhưng vì lời hứa với người vợ thứ nên đã đày Ra-ma vào rừng và trao ngôi cho Bha-ra-ta con của Ka-kê-i. Ra-ma cùng vợ Xi-ta và em trai Lắc-ma-na sống ẩn dật trong rừng. Qủy vương Ra-va-na lập kế cướp Xi-ta về làm vợ, nhưng bị nàng kịch liệt chống cự.
Hoàng tử Ra-ma sau khi chiến thắng quỷ vương Ra-va-na giành lại được người vợ yêu quý là nàng Xi-ta xinh đẹp, kiều diễm. Vợ chồng gặp lại nhau, Xi-ta vui mừng khôn xiết. Nhưng Ra-ma nghi ngờ tiết hạnh của Xi-ta trong thời gian bị quỷ Ra-va-na bắt cóc , chàng nổi cơn ghen dữ dội và tuyên bố từ bỏ nàng.
Xi-ta đau đớn như cây dây leo bị vòi voi quật nát. Nàng lấy tư cách của mình ra thề, rồi giải thích, thanh minh trong tiếng nức nở nghẹn ngào nhưng không lay chuyển được Ra-ma. Cuối cùng, nàng đành bước lên giàn hỏa thiêu. nhờ thần lửa A-nhi chứng giám cho đức hạnh trung trinh của mình.
⇒ Bối cảnh diễn ra sự kiện ấy: Vợ chồng Ra-ma và Xi-ta gặp nhau trong bầu không khí nặng nề, trang nghiêm như một phiên tòa phán xử.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 10 CD - Soạn bài Ra-ma buộc tội (trang 32): Nhân vật người anh hùng trong sử thi được miêu tả là đại diện cho cộng đồng, danh dự cộng đồng thường được đặt trên danh dự cá nhân. Điều đó được thể hiện trong đoạn trích Ra-ma buộc tội như thế nào?
Trả lời:
– Nhân vật người anh hùng trong sử thi được miêu tả là đại diện cho cộng đồng, danh dự cộng đồng thường được đặt trên danh dự cá nhân. Điều đó được thể hiện trong đoạn trích Ra-ma buộc tội ở chi tiết:
* Hoàn cảnh của cuộc tái hợp với Xi-ta:
– Xi-ta đứng trước mọi người trong cộng đồng như một bị cáo
– Ra-ma ngự trên ngôi như một vị thủ lĩnh, một quan tòa có quyền kết án.
– Ra-ma trong tư cách kép: Một người chồng – một người anh hùng, một đức vua
– Ra-ma trong ràng buộc kép: bổn phận người chồng nhưng vẫn phải giữ tròn bổn phận của một đức vua, anh hùng
* Tâm trạng Ra-ma
+ Trước khi Xi-ta lên giàn hỏa thiêu:
– Khi đứng trước cộng đồng:
+ Khẳng định chiến thắng và tài nghệ của mình
+ Tuyên dương công trạng những người giúp đỡ mình
→ Lời lẽ rành mạch, tự hào
– Khi đứng trước Xi-ta
Lời nói:
+ Xưng hô: ta-phu nhân; cách xưng hô trịnh trọng nhưng rất xa cách
+ Nhấn mạnh mục đích chiến đấu không phải vì danh dự, phẩm giá của bản thân và cộng đồng “ta làm điều đó vì nhân phẩm của ta”
+ Bộc lộ nghi ngờ, ghen tuông về trinh tiết của Xi-ta: “nàng đã lưu lại lâu trong nhà kẻ xa lạ, đôi mắt tội lỗi của hắn hau háu nhìn nàng”
+ Lăng nhục Xi-ta, không nhận làm vợ và đuổi nàng đi: “ta không ưng nàng nữa, ta không cần đến nàng nữa”
→ Lời nói lạnh lùng, tàn nhẫn
Dáng vẻ, hành động;
+ Thấy người vợ xinh đẹp “lòng Ra-ma đau như cắt”
+ Ra-ma đức hạnh nghe người nọ người kia thì thào bàn tán, ngồi suy nghĩ ủ ê, thầm rỏ nước mắt
→ Thái độ đau đớn, xót xa
→ Sự đối lập trong lời nói, dáng vẻ, hành động buộc Ra-ma phải chọn giữa một bên là bổn phận của một quốc vương, một bên là tình yêu, hạnh phúc cá nhân
+ Khi Xi-ta lên giàn hỏa thiêu
– Kiên quyết không nói một lời, ngồi câm lặng “mắt dán xuống đất”
– Ra-ma tê dại “nom chàng khủng khiếp như thần chết”
→ Giữa tình yêu và danh dự, chàng đã chọn danh dự, một con người hi sinh hạnh phúc cá nhân để bảo vệ đạo đức xã hội.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 10 CD - Soạn bài Ra-ma buộc tội (trang 32): Qua hai nhân vật Ra-ma và Xi-ta, em hiểu thế nào về quan niệm của người Ấn Độ cổ đại đối với mẫu người anh hùng lí tưởng và mẫu người phụ nữ lí tưởng? Theo em, quan niệm đó có còn phù hợp với ngày nay không? Tại sao?
Trả lời:
Quan niệm của người Ấn Độ cổ đại đối với mẫu anh hùng lí tưởng và mẫu người phụ nữ lí tưởng
– Trong văn học Ấn Độ cổ đại:
+ Hình tượng người phụ nữ với những vẻ đẹp về hình thức, phẩm chất nhân cách bên trong như đức hạnh, tình yêu thương bao la đối với con người và cảnh vật, sự chung thủy, sự chịu đựng đáng trân trọng của người phụ nữ trong mối quan hệ với các vấn đề xã hội (tôn giáo, đẳng cấp, hôn nhân) theo quan niệm của giáo lí. Với tất cả phẩm chất tốt đẹp, những người phụ nữ ấy xứng đáng được xem là “khuôn vàng thước ngọc”
+ Hình tượng người anh hùng lí tưởng được xây dựng trên cảm quan và tư duy tôn giáo. Nhân vật anh hùng về ngoại hình phần lớn thường có tầm vóc đẹp, có kích thước lớn lao. Chú trọng đời sống tâm linh, nên hình dáng không chỉ là cái bên ngoài mà còn là hình dáng được cảm nhận từ bên trong. Nhân vật anh hùng trong bộ sử thi Ramayana, có vẻ bề ngoài thánh thiện. Nhân vật anh hùng sử thi còn sáng ngời vẻ đẹp của đức hạnh, trí tuệ, tài năng và lòng dũng cảm.
– Theo em, quan niệm đó có phần phù hợp về tam quan trong triết lí sống giữa người với người ngày nay, tuy nhiên cũng có phần cổ hủ, áp đặt và gò ép thân phận người phụ nữ.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 10 CD - Soạn bài Ra-ma buộc tội (trang 32): Từ đoạn trích Ra-ma buộc tội, hãy liên hệ với đoạn trích Hê-ra-clét đi tìm táo vàng để chỉ ra điểm khác biệt của nhân vật anh hùng trong sử thi và thần thoại?
Trả lời:
– Điểm khác biệt của nhân vật anh hùng trong sử thi và thần thoại?
+ Nhân vật anh hùng trong thần thoại: anh hùng kiệt xuất, thông minh, giỏi chiến đấu và lập được nhiều chiến công, có hình dạng và hành động phi thường, có khả năng biến hóa khôn lường.
+ Nhân vật anh hùng trong sử thi: có sức mạnh, tài năng, phẩm chất và đẹp phi thường, dũng cảm xả thân vì cộng đồng trong chiến đấu chống kẻ thù và chinh phục tự nhiên.