Hoạt động Mở đầu (trang 5) GDCD 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Em hãy đọc lời bài hát và cho biết những ca từ nào thể hiện mục đích sống cao đẹp. Vì sao?
SỐNG NHƯ NHỮNG ĐOÁ HOA
[ ... ] Và tôi sống như đoá hoa này, toả ngát hương thơm cho đời.
Sống với nỗi khát khao rằng được hiến dâng cho cuộc đời.
Hôm nay dẫu có gian nan thì ngày mai là ngày tươi sáng hơn.
Tôi sẽ viết nên câu chuyện của cuộc đời riêng tôi.
Có loài hoa ở trên đồng xanh, cũng có loài hoa khoe sắc trên cành.
Mỗi loài hoa mỗi sắc hương.
Không là hoa của những buồn lo, tôi là hoa của những nụ cười.
Cuộc sống của tôi yêu biết bao [ ... ]
(Nhạc và lời: Tạ Quang Thắng)
Trả lời:
- Những ca từ thể hiện mục đích sống cao đẹp là: “toả ngát hương thơm cho đời”; “khát khao rằng được hiến dâng cho cuộc đời”; “Tôi sẽ viết nên câu chuyện của cuộc đời riêng tôi”; “tôi là hoa của những nụ cười”
- Vì: đó là những ca từ đẹp, thể hiện khát khao sống, cống hiến hết mình cho quê hương, đất nước.
Khám phá
1. Em hãy đọc các thông tin sau và quan sát hình ảnh để thực hiện yêu cầu
- Em hãy nêu mục đích sống của nhân vật trong các thông tin trên.
- Em hãy đặt tên cho bức tranh của họa sĩ Phạm Cao Thái Bảo và viết lời bình.
- Em hãy xác định điểm chung về mục đích sống của nhân vật trong các thông tin, hình ảnh và cho biết thế nào là sống có lí tưởng, ý nghĩa của sống có lí tưởng.
Trả lời:
- Mục đích sống của nhân vật trong các thông tin trên là: vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, độc lập, tự do của đất nước
- Tên cho bức tranh của hoạ sĩ Phạm Cao Thái Bảo là: Những thiên thần trong biển lửa
+ Bức tranh Bức tranh của họa sĩ Phạm Cao Thái Bảo đã truyền đi thông điệp ý nghĩa rằng: thiên thần cũng chỉ là những người bình thường như chúng ta nhưng họ dám sống một cuộc đời phi thường, sẵn sàng hy sinh chính mình để bảo vệ người khác
- Điểm chung về mục đích sống của nhân vật trong các thông tin, hình ảnh: họ đều sống với những lí tưởng cao đẹp, không màng hi sinh bản thân, những lí tưởng đó đều góp phần đóng góp cho lợi ích của cộng đồng
- Sống có lí tưởng là xác định được mục đích cao đẹp, kế hoạch hành động của bản thân và phấn đấu để đạt được mục đích đó nhằm đóng góp lợi ích của cộng đồng, quốc gia, nhân loại
- Ý nghĩa của sống có lí tưởng là:
+ Tạo động lực thúc đẩy hoàn thành mục tiêu cá nhân
+ Góp phần thúc đẩy xã hội ngày càng phát triển
+ Xây dựng đất nước giàu mạnh và đóng góp tích cực cho nhân loại
2. Em hãy đọc các thông tin sau và thực hiện yêu cầu
- Dựa vào các thông tin trên, em hãy xác định vai trò, nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
- Dựa vào nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, em hãy xác định những nhiệm vụ, việc làm của bản thân trong học tập và cuộc sống.
Trả lời:
* Vai trò của thanh niên
- Thanh niên là lực lượng nòng cốt trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước, từ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội đến quốc phòng và an ninh
- Thanh niên cần đi đầu trong việc chấp hành các đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước
- Thanh niên phải là tấm gương sáng, truyền cảm hứng và động lực cho các thế hệ trẻ hơn và toàn xã hội
* Nhiệm vụ của thanh niên
- Luôn phấn đấu vì lí tưởng của Đảng và Bác Hồ, tích cực học tập, lao động, rèn luyện và tham gia các hoạt động xã hội
- Chấp hành và vận động thanh thiếu nhi thực hiện các đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước
- Tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân
- Tích cực tuyên truyền về tổ chức Đoàn, sinh hoạt Đoàn và đóng đoàn phí đúng quy định
* Những nhiệm vụ, việc làm của bản thân trong học tập và cuộc sống:
- Tích cực học tập, lao động, rèn luyện, tham gia các hoạt động xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
- Gương mẫu chấp hành và vận động mọi người thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước.
- Tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân.
Luyện tập
Luyện tập 1 (trang 9) GDCD 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Em đồng tình hay không đồng tình với những ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
a) Sống có lí tưởng là biết xác định mục đích của bản thân và có hướng phấn đấu để thực hiện mục đích đó.
b) Cho dù ở giai đoạn lịch sử nào thì lí tưởng của thanh niên cũng giống nhau.
c) Sống có lí tưởng là cảm thấy hạnh phúc khi làm điều có ích cho cộng đồng, quốc gia và nhân loại.
d) Sống có lí tưởng là sống vì bản thân mình trước rồi mới quan tâm đến lợi ích của người khác và xã hội.
Lời giải:
- Ý kiến a) Không đồng tình, vì: Không phải người sống có mục đích nào cũng đều là những người sống có lí tưởng vì chỉ có mục đích sống cao đẹp mới được gọi là lí tưởng.
- Ý kiến b) Không đồng tình, vì: Lí tưởng sống được hình thành từ yêu cầu của đời sống xã hội hiện thực. Ở mỗi thời đại khác nhau, yêu cầu của đời sống xã hội hiện thực khác nhau nên con người có lí tưởng sống khác nhau.
- Ý kiến c) Đồng tình, vì: suy nghĩ và hành động để thực hiện mục tiêu chung, đem lại lợi ích cho cộng đồng, quốc gia và nhân loại chính là sống có lí tưởng.
- Ý kiến d) Không đồng tình, vì: Sống có lí tưởng là xác định được mục đích cao đẹp, kế hoạch hành động của bản thân và phấn đấu để đạt được mục đích đó nhằm đóng góp cho lợi ích của cộng đồng, quốc gia, nhân loại.
Luyện tập 2 (trang 9) GDCD 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Em hãy đọc câu sau và xây dựng bài thuyết trình về ý nghĩa của việc sống có lí tưởng. Từ đó rút ra bài học cho bản thân.
Lời giải:
- Sống có lí tưởng là xác định được mục đích cao đẹp, kế hoạch hành động của bản thân và phấn đấu để đạt được mục đích đó nhằm đóng góp lợi ích của cộng đồng, quốc gia, nhân loại.
- Mỗi người đều có một lí tưởng sống cho mình, vì vậy khi sống có lí tưởng thì ta mới sống hết mình, sống có kế hoạch, sống một cách đúng nghĩa. Lí tưởng sống chính là điều kiện để con người vươn lên hoàn thiện bản thân mình hơn, thôi thúc mỗi người mạnh mẽ, can đảm đối mặt mọi chông gai thử thách, đứng lên bước tiếp, chinh phục thành công. Không chỉ vậy, lí tưởng sống như chiếc kim chỉ nam; là nhân tố không thể thiếu quyết định đến sự thành bại trong cuộc đời mỗi con người.
- Từ những ý nghĩa của việc có lí tưởng sống, em rút ra bài học cho bản thân là cần sớm xác định được lí tưởng sống của bản thân, từ đó cố gắng, phấn đấu vì lí tưởng của mình để trở thành một công dân tốt, có ích cho xã hội.
Luyện tập 3 (trang 9) GDCD 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây để phân tích suy nghĩ, việc làm của các nhân vật và rút ra bài học cho bản thân
Lời giải:
- Nhận xét việc làm của các nhân vật:
+ Tranh số 1: Anh sinh viên quyết tâm học tập thật tốt, noi gương các anh trị đi trước để luôn có thể tự hào là du học sinh Việt Nam.
+ Tranh số 2: Bạn học sinh thể hiện quyết tâm học tập, rèn luyện sức khỏe để trở thành quân nhân, góp phần bảo vệ tổ quốc.
+ Tranh số 3: Thanh niên tham gia hoạt động tình nguyện, dọn rác, bảo vệ môi trường.
+ Tranh số 4: Bạn học sinh sớm có tinh thần khởi nghiệp, làm giàu cho bản thân, gia đình và quê hương, đất nước.
- Ý nghĩa của các việc làm đó:
+ Giúp cho mỗi cá nhân được học hỏi kiến thức và rèn luyện các kĩ năng mới.
+ Góp phần thay đổi thái độ, hành vi, thói quen, lan tỏa lối sống đẹp trong cộng đồng, tạo dựng hình ảnh đẹp về lớp thanh niên giàu lòng yêu nước, xung kích vì cộng đồng
+ Có đóng góp lớn vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Luyện tập 4 (trang 10) GDCD 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Dựa vào những nhiệm vụ của bản thân trong học tập và trong cuộc sống đã xác định ở hoạt động khám phá, em hãy lập kế hoạch để thực hiện những nhiệm vụ đó
Lời giải:
KẾ HOẠCH THỰC HIỆN NHIỆM VỤ
Học tốt các môn học, nâng cao kiến thức, kĩ năng
1. Mục đích, yêu cầu
- Mục đích: Đạt được kết quả học tập tốt, nâng cao kiến thức và kỹ năng.
- Yêu cầu: Chăm chỉ, kiên trì, sử dụng thời gian hiệu quả để học tập.
2. Nội dung thực hiện
- Xác định các mục tiêu học tập cụ thể cho từng môn học.
- Lập lịch học tập hàng ngày và tuân thủ nghiêm ngặt.
- Sử dụng các tài liệu và phương pháp học tập phù hợp với mỗi môn học.
- Thực hiện bài tập, ôn tập và tham gia các nhóm học tập để hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau.
3. Phương pháp thực hiện
- Lập lịch học tập chi tiết:
+ Xác định thời gian cố định hàng ngày để học tập.
+ Phân chia thời gian cho từng môn học và các hoạt động ôn tập.
- Sử dụng phương pháp học tập hiệu quả:
+ Áp dụng kỹ thuật Pomodoro để tăng hiệu suất học tập.
+ Tạo ra môi trường học tập tốt bằng cách chọn lựa nơi học yên tĩnh và thoáng đãng.
- Tham gia nhóm học tập:
+ Tham gia các nhóm ôn tập và học nhóm để hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình học tập.
4. Tiêu chí đánh giá kết quả
- Đạt điểm số cao trong các bài kiểm tra và kỳ thi.
- Hoàn thành bài tập và dự án học tập đúng hạn và chất lượng.
- Cảm thấy tự tin và thoải mái với mức độ hiểu biết và kỹ năng đạt được.
Vận dụng
Vận dụng 1 (trang 10) GDCD 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Em hãy sưu tầm một câu chuyện về tấm gương, nhân vật sống có lí tưởng. Từ câu chuyện đó, viết một đoạn văn nói về ý nghĩa của việc sống có lí tưởng và rút ra bài học cho bản thân.
Lời giải:
- Câu chuyện về tấm gương, nhân vật sống có lí tưởng:
+ Liệt sĩ - bác sĩ Đặng Thuỳ Trâm có một tình yêu rộng lớn, một tâm hồn gắn với lí tưởng sống cao đẹp, đó là tình cảm với nhân dân, với đồng đội. Chị lo lắng cho những anh em, đồng bào, đồng chí trong suốt những đêm thâu, lòng quặn đau khi bom đạn chiến tranh tàn phá.
+ Sinh ra trong một gia đình êm ấm, hạnh phúc, nhưng người bác sĩ trẻ ấy vẫn dấn thân mình vào chiến trường bom đạn, vì nghĩa vụ thiêng liêng của Tổ quốc với đồng bào. Trong mưa bom bão đạn, trong khổ cực lầm than, trái tim người con gái ấy vẫn luôn hướng về những gì tốt đẹp vì trong trái tim ấy luôn có lí tưởng.
- Đoạn văn nói về ý nghĩa của việc sống có lí tưởng:
+ Sống có lí tưởng là xác định được mục đích cao đẹp, kế hoạch hành động của bản thân và phấn đấu để đạt được mục đích đó nhằm đóng góp lợi ích của cộng đồng, quốc gia, nhân loại. Mỗi người đều có một lí tưởng sống cho mình, vì vậy lý tưởng trở thành một mục tiêu cuộc đời, người có lý tưởng sẽ không ngừng hoàn thiện mình mỗi ngày để xây đắp lý tưởng đó.
+ Từ đó, bạn cũng sẽ có rất nhiều động lực để vượt qua những khó khăn và thất bại trong cuộc sống. Lý tưởng sẽ thôi thúc bạn phấn đấu, không ngừng học tập và rèn luyện để thực hiện nó, là liều thuốc tinh thần lớn thúc đẩy bạn nỗ lực hết mình trong mọi việc. Bởi vậy, khi sống có lý tưởng bạn càng thành công hơn, còn khẳng định được chính mình hơn.
+ Người sống có lý tưởng góp phần xây dựng xã hội ngày càng tốt đẹp, mọi người xung quanh cũng sẽ yêu quý và cảm phục mình hơn. Khi sống có lý tưởng cũng là sống hướng đến mọi người, hướng đến cộng đồng và xã hội, đó là những trái tim yêu thương, đồng cảm, sẻ chia giữa người với người, giúp gắn kết tình người gần nhau hơn.
Vận dụng 2 (trang 10) GDCD 9 Chân trời sáng tạo Bài 1: Em hãy thực hiện kế hoạch về lí tưởng sống của bản thân và chia sẻ với các bạn về kết quả đạt được. Từ đó, rút ra những ưu điểm, hạn chế và điều chỉnh để tiếp tục thực hiện.
Lời giải:
- Nhờ thực hiện theo kế hoạch, điểm số của em đã được cải thiện trong các kì thi gần đây
- Các bài tập trên lớp được hoàn thành đúng thời hạn, đạt chất lượng tốt
- Tuy nhiên, vẫn còn chưa thực sự tự tin khi đứng trước đám đông thuyết trình, cần trau dồi thêm